Kim ngạch xuất khẩu ấn tượng
Theo Bộ NN&PTNT, giá trị kim ngạch XK cá tra năm 2018 đạt 2,26 tỷ USD, tăng 26,4% so với năm 2017. Việt Nam hiện là nước XK cá tra lớn nhất thế giới, tập trung chủ yếu tại thị trường Mỹ (chiếm 91% thị phần) và Trung Quốc (chiếm 9% thị phần).
Ông Nguyễn Hoài Nam, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và XK thủy sản Việt Nam (VASEP) cho rằng, có được mức tăng trưởng cao trên là nhờ giá cá tra tăng, nhiều doanh nghiệp (DN) đầu tư vào chế biến sản phẩm cá tra có giá trị gia tăng cao, đẩy giá và giá trị XK đi lên. Dự báo, kim ngạch XK cá tra có thể vẫn giữ mức 2,2 tỷ USD trong năm 2019.
Trong năm 2108, không chỉ người nông dân nuôi cá mà các DN nuôi cá tại vùng nguyên liệu XK cũng thắng rất đậm. Điển hình như Cty Hùng Cá, Vĩnh Hoàn (Đồng Tháp), Cty CP Nam Việt (Navico) (An Giang)…
Ông Doãn Tới, Chủ tịch HĐQT Nam Việt cho hay, thị trường XK qua các nước bắt đầu mở rộng, giá tốt đã giúp Nam Việt XK các sản phẩm cá tra trong năm 2018 ước khoảng 145 - 150 triệu USD. Đầu năm 2019, Nam Việt quyết định đầu tư khoảng 4.000 tỷ đồng xây dựng vùng nuôi cá tra công nghệ cao rộng hơn 600ha ở huyện Châu Phú (An Giang), đã đi vào hoạt động, nhằm chủ động nguồn nguyên liệu chất lượng, đảm bảo nhu cầu XK cá tra quanh năm.
Trao đổi với PLVN, ông Trần Đình Luân, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản (Bộ NN&PTNN), cho rằng, nếu chiến tranh thương mại Mỹ - Trung vẫn căng thẳng, Việt Nam hoàn toàn có thể tăng thị phần XK cá tra vào Mỹ, thay thế cho cá rô phi Trung Quốc vốn đang chiếm 40% trong tổng sản lượng cá nhập khẩu của Mỹ.
Bên cạnh đó, khi các rào cản ở Mỹ đã giảm bớt. Việt Nam vượt qua các cuộc kiểm tra thực địa của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), bước quan trọng nhất trong quy trình đánh giá tương đương ban đầu được thiết lập bởi Cơ quan Kiểm định và An toàn Thực phẩm Mỹ (trực thuộc USDA). Ngoài ra, thuế chống bán phá giá sơ bộ đối với cá tra trong kỳ xem xét hành chính lần thứ 14 (POR 14) thấp hơn đáng kể so với POR 13. Nhờ đó, khối lượng XK thủy sản nói chung và cá tra nói riêng sang thị trường Mỹ sẽ tăng mạnh trong năm 2019.
Nâng cao chất lượng cá tra
Tại một hội nghị mới đây, bà Võ Thị Ánh Xuân, Bí thư tỉnh An Giang cho biết, An Giang sẽ tập trung phát triển thế mạnh của mình, trong đó ưu tiên cho XK và tạo con giống cho toàn bộ vùng ĐBSCL trong năm 2019. “Mục tiêu chúng tôi đặt ra có thể sản xuất tới 3,2 tới 3,7 tỷ con giống cá tra, đồng thời đẩy mục tiêu XK cá tra chiếm khoảng 40% sản lượng”, bà Xuân cho biết. Bà Xuân đồng thời cảnh báo việc người dân ồ ạt nuôi cá giống và cá nguyên liệu thời gian qua có thể dẫn đến tình trạng cung dư thừa khi nhiều trang trại cùng bước vào mùa thu hoạch, các trang trại có thể chịu thiệt hại lớn và ngừng thả giống cho mùa vụ tiếp theo, điều này sẽ dẫn đến tình trạng thiếu hụt cá nguyên liệu trong các vụ mùa tiếp theo. Chính vì vậy, tỉnh An Giang sẽ có chính sách phù hợp để kiểm soát việc nuôi trồng, đồng thời nhận được sự quan tâm của Bộ NN&PTNN trong thời gian tới.
Về phía Tổng cục Thủy sản, ông Trần Đình Luân cho rằng, để tiếp tục giữ vững thị trường và tạo ra sự ổn định trong việc XK thủy sản, cá tra trong năm 2019, việc nâng cao chất lượng cá tra XK cần phải được ưu tiên hàng đầu. Tổng cục Thủy sản đang cùng các DN, VASEP xây dựng thương hiệu cá tra phi lê chất lượng cao, đồng thời sẽ định hướng, tạo điều kiện nghiên cứu, bổ sung thêm hàm lượng các chất dinh dưỡng, cải tiến quy trình công nghệ chế biến, để sản phẩm cá tra phi lê XK chất lượng tốt hơn.
“Chúng tôi sẽ nghiên cứu chọn giống, cần thay thế đàn cá bố mẹ để nâng cao năng suất, chất lượng, truy suất nguồn gốc. Nâng cao các sản phẩm chế biến giá trị gia tăng, tận dụng các sản phẩm còn lại của chế biến để sản xuất các sản phẩm giá trị gia tăng”, ông Luân cho hay.
Mặc dù được dự báo sẽ có nhiều thuận lợi trong năm 2019, tuy nhiên, các chuyên gia kinh tế cũng dự báo thách thức vẫn còn với cá tra, gồm các chương trình tại khu vực châu Âu, Mỹ… về kiểm soát nhập khẩu, sẽ tiếp tục là những điểm nhấn mà các DN phải cùng với cơ quan nhà nước phải chung tay nhiều hơn để vượt qua. Khi vượt qua, đồng nghĩa với việc năng lực cạnh tranh của cá tra Việt Nam sẽ được cải thiện hơn.
