Theo đề xuất của Bộ Xây dựng, doanh nghiệp kinh doanh bất động sản là chủ đầu tư dự án xây dựng lại nhà chung cư theo quy định trên sẽ được hưởng các cơ chế, chính sách như: Trường hợp Nhà nước thực hiện cưỡng chế phá dỡ nhà chung cư để cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư thì chủ đầu tư dự án được Nhà nước giao đất thực hiện dự án.

Cụ thể, theo dự thảo, trường hợp khu chung cư có ít nhất 1 khối nhà thuộc diện phải phá dỡ theo văn bản thông báo của UBND cấp tỉnh, đồng thời có cả khối chung cư bị hư hỏng nhưng chưa thuộc diện phải phá dỡ mà khu chung cư đó đã có quy hoạch xây dựng lại toàn bộ do cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt thì tất cả các khối nhà này đều thuộc diện phải phá dỡ để xây dựng lại đồng bộ theo quy hoạch trong kế hoạch cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư do UBND cấp tỉnh phê duyệt.

Trường hợp doanh nghiệp kinh doanh bất động sản đầu tư vốn hoặc tham gia góp vốn với các chủ sở hữu nhà chung cư để thực hiện dự án xây dựng lại chung cư thì được cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện việc đo đạc, xác nhận việc phân định ranh giới đất đai đối với diện tích đất thuộc phạm vi dự án theo quy định của pháp luật về đất đai mà không phải thực hiện việc thu hồi đất và giao đất.

Bên cạnh đó, những doanh nghiệp này cũng được chuyển mục đích sử dụng một phần diện tích đất trong phạm vi dự án để phục vụ nhu cầu kinh doanh, dịch vụ trên cơ sở bảo đảm phù hợp với quy hoạch do cơ quan có thẩm quyền phê duyệt; được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất và tiền chuyển mục đích sử dụng đất (nếu có) đối với toàn bộ phần diện tích đất được giao trong phạm vi dự án (kể cả phần diện tích đất được phép chuyển mục đích sử dụng nêu trên).

Những khu chung cư cũ đang chờ được cải tạo, ảnh MH

Ưu đãi về tài chính, thuế

Theo dự thảo, những doanh nghiệp trên cũng được hưởng những ưu đãi về tài chính và thuế như sau:  Được vay vốn các nguồn vay ưu đãi của các tổ chức tài chính và tổ chức tín dụng theo quy định của pháp luật có liên quan (kể cả nguồn vốn vay của Trung ương và địa phương); được huy động vốn tín dụng hợp pháp theo quy định của pháp luật về tín dụng; được áp dụng thuế suất thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp như đối với dự án đầu tư xây dựng phát triển nhà ở xã hội.

Ngoài ra, theo dự thảo, trường hợp chủ sở hữu nhà chung cư được bố trí căn hộ mới mà phải nộp thêm tiền chênh lệch diện tích, nếu có nhu cầu vay vốn thì được Nhà nước xem xét, hỗ trợ cho vay ưu đãi để thanh toán khoản tiền chênh lệch nêu trên theo quy định của pháp luật có liên quan. 

Chủ đầu tư dự án được phép kinh doanh theo quy định của pháp luật về nhà ở thương mại đối với các diện tích căn hộ còn lại (sau khi thực hiện bố trí tái định cư) và diện tích kinh doanh, dịch vụ trong phạm vi dự án (nếu có) theo phương án đã được phê duyệt.

Bộ Xây dựng cũng đề xuất nhiều cơ chế chính sách ưu đãi khác đối với dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư như: Được cung cấp miễn phí các thiết kế mẫu, thiết kế điển hình về nhà ở cũng như các tiến bộ khoa học kỹ thuật về thi công, xây lắp nhằm đảm bảo giảm giá thành xây dựng công trình; được áp dụng hình thức tự thực hiện nếu có đủ năng lực theo quy định của pháp luật; được chỉ định thầu đối với các gói thầu cần triển khai ngay để tránh gây nguy hại trực tiếp đến tính mạng, sức khỏe và tài sản của cộng đồng dân cư trên địa bàn hoặc để không ảnh hưởng nghiêm trọng đến công trình liền kề theo quy định của pháp luật về đấu thầu…

Theo báo cáo tình hình thực hiện công tác cải tạo chung cư cũ trên địa bàn của Sở Xây dựng Hà Nội, hiện TP có 1.115 khu chung cư cũ cao 4-6 tầng và 10 khu nhà thấp 1-3 tầng được xây dựng từ những năm 1980 trở về trước bằng nguồn vốn ngân sách và phân phối cho cán bộ công nhân viên. Sau 6 năm triển khai cải tạo chung cư cũ, đến nay chỉ có 14 trong tổng số 165 khu chung cư cũ được TP Hà Nội xếp vào nhóm cấp công trình nguy hiểm cần cải tạo hoặc phá dỡ (cấp C và D) được cải tạo.