Tăng số cơ sở không đảm bảo yêu cầu về PCCC
Ngay sau khi vụ cháy xảy ra, cùng các nỗ lực khắc phục hậu quả, bù đắp thiệt hại là những hoạt động kiểm tra an toàn phòng cháy, chữa cháy (PCCC) ở các công trình xây dựng, tập trung vào các khu chung cư tại các TP lớn như Hà Nội, TP HCM. Các cuộc kiểm tra đã “vén bức màn” về tình trạng mất an toàn PCCC ở các khu chung cư, cả chung cư “giá rẻ” lẫn chung cư thương mại cao cấp.
Theo Cảnh sát PCCC TP Hà Nội, qua rà soát, đến nay, trên địa bàn TP, các cơ sở không đảm bảo yêu cầu về PCCC được đưa vào sử dụng trước thời điểm Luật PCCC có hiệu lực thi hành là 1.147 cơ sở, tăng 555 cơ sở so với khảo sát bước đầu. Cảnh sát PCCC TP cho biết, tuy đối tượng thuộc diện điều chỉnh của Nghị quyết 05/2017/NQ-HĐND (của HĐND TP Hà Nội về quy định việc xử lý các cơ sở không đảm bảo yêu cầu về PCCC trên địa bàn TP Hà Nội được đưa vào sử dụng trước khi Luật PCCC có hiệu lực) tăng nhiều, xấp xỉ 200% so với khảo sát bước đầu, nhưng chưa thật sự phản ánh đúng với thực trạng tồn tại về PCCC tại các cơ sở được đưa vào sử dụng trước Luật PCCC có hiệu lực thi hành.
Ngay sau vụ cháy tại Carina, UBND TP chỉ đạo Cảnh sát PCCC tổng kiểm tra, rà soát phân loại đánh giá điều kiện an toàn PCCC đối với chung cư, nhà cao tầng trên địa bàn TP đến tháng 9/2018 và “không cấp giấy phép xây dựng khi công trình chưa được thẩm duyệt thiết kế về PCCC; không nghiệm thu và cấp phép công trình được đưa vào hoạt động khi chưa được cấp văn bản nghiệm thu về PCCC”. Thống kê của TP HCM, trong năm 2017, trên địa bàn TP đã xảy ra hơn 1000 vụ cháy, làm chết 26 người, bị thương 44 người, thiệt hại về tài sản khoản 92,5 tỉ đồng. Đáng lo ngại hơn, trong 1.037 chung cư tại TP hiện có khoảng 474 chung cư cũ xây dựng trước năm 1975 đã hết niên hạn sử dụng, không có hệ thống PCCC nhưng lại tồn tại nhiều căn hộ được cơi nới, rào chắn, không có lối thoát hiểm, tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ. Bên cạnh đó, nhiều cao ốc căn hộ được xây dựng trong những con hẻm nhỏ, gây khó khăn cho công tác PCCC nếu xảy ra sự cố cháy nổ. Ngoài ra, tình trạng các chung cư chưa xây dựng xong, hệ thống PCCC chưa được nghiệm thu nhưng chủ đầu tư vẫn bàn giao cho cư dân vào ở… tiềm ẩn rủi ro lớn về người và tài sản khi xảy ra sự cố.
Cục Cảnh sát PCCC và cứu nạn, cứu hộ chỉ ra, nguyên nhân của những vụ cháy vẫn xảy ra ở những tòa nhà cao tầng chủ yếu là do chủ đầu tư chưa thực sự quan tâm tới việc đầu tư về hạng mục PCCC cho công trình. Họ còn làm với hình thức đối phó, làm cho có để được thẩm duyệt, nghiệm thu đưa vào sử dụng. Nhiều chủ đầu tư không quan tâm đến chất lượng các hệ thống PCCC, lựa chọn các thiết bị rẻ tiền, công nghệ cũ, kém chất lượng dẫn đến khi đưa vào hoạt động một thời gian thì phát sinh hư hỏng, báo lỗi không hoạt động theo đúng chức năng quy định.
Trong khi đó, đơn vị tư vấn thiết kế, tư vấn giám sát, thi công về PCCC chưa đáp ứng được năng lực theo quy định của pháp luật, không có cán bộ được đào tạo chuyên sâu về PCCC nên khả năng nắm bắt các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật về PCCC còn hạn chế, không đưa ra được các giải pháp về PCCC phù hợp với từng đối tượng công trình xây dựng để chủ đầu tư thực hiện hiệu quả…
Phạt nặng có ngăn được cháy, nổ?
Tại Hội thảo “Quy chuẩn, tiêu chuẩn phòng cháy chữa cháy (PCCC) ở công trình xây dựng và các vấn đề thực tiễn” do Bộ Xây dựng tổ chức cuối tháng 8 ở Hà Nội, tăng chế tài xử phạt trên cơ sở làm rõ trách nhiệm trong PCCC tiếp tục là được các chuyên gia nhắc lại như một giải pháp để tránh chuyện chủ đầu tư các công trình xây dựng, người dân lơ là công tác PCCC, phó mặc mạng sống, tài sản cho “bà hỏa” bất kỳ lúc nào. Tuy nhiên, từ thực tiễn công tác PCCC cho thấy, nếu ý thức chấp hành pháp luật nhà nước về PCCC của doanh nghiệp, đặc biệt là người đúng đầu cơ sở và người dân không được nâng cao, quan tâm, đầu tư đúng mức cho công tác PCCC thì những nguyên nhân cháy nổ ở các công trình xây dựng sẽ vẫn không thay đổi.
Vì thế, theo các chuyên gia, các cơ quan, doanh nghiệp cần nâng cao trách nhiệm, ý thức đối với việc đảm bảo an toàn PCCC của chủ đầu tư các công trình xây dựng; nghiêm chỉnh chấp hành các kiến nghị của Cảnh sát PCCC, hạn chế các sơ hở, thiếu sót, vi phạm trong lĩnh vực PCCC, làm tốt công tác phòng ngừa tai nạn cháy, nổ xảy ra. Theo Thượng tá Bùi Quang Việt, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát PCCC và cứu nạn, cứu hộ, Bộ Công an cho rằng, cần quy định rõ trách nhiệm của chủ đầu tư, đơn vị quản lý, Ban Quản trị chung cư, định mức phí bảo trình công trình để đảm bảo duy trì nguồn kinh phí bảo trì trong suốt tuổi thọ công trình. Công tác quản lý, sử dụng nguồn kinh phí này, trong đó việc đảm bảo kinh phí bảo trì đối với chung cư, công trình xây dựng đã tồn tại trước khi có Luật Nhà ở.
TS Phan Anh, Giảng viên Khoa PCCC, Đại học PCCC cho rằng, cháy nổ có thể xảy ra bất cứ lúc nào và hậu quả do nó đem đến thì không thể lường trước được. Vì vậy, cần có cơ chế xử lý từng lỗi, tránh để xảy ra lỗi rồi đổ cho hoàn cảnh. “Vì khi xảy ra tình trạng hư hỏng tài sản, đặc biệt là chết người thì không thể biện minh cho hoàn cảnh được” – TS Phan Anh nhấn mạnh.
