Kiện Bộ Xây dựng đòi bồi thường được không?

(PLO) - Nhiều câu hỏi đặt ra về trách nhiệm của Bộ Xây dựng trong việc ban hành Thông tư 16/2010/TT-BXD có nội dung trái pháp luật khi cho phép tính diện tích căn hộ chung cư từ tim tường dẫn đến thiệt hại cho hàng vạn người dân mua nhà.
Như Báo Pháp luật Việt Nam đã đề cập, nhiều bạn đọc gọi điện hoặc trực tiếp đến Báo đề nghị được tư vấn pháp luật về việc “đòi bồi thường” khi Bộ Xây dựng “sửa sai” bằng việc ban hành Thông tư 03/2014/TT-BXD sửa đổi một số nội dung của Thông tư 16/2010/TT-BXD ngày 1/9/2010 quy định cụ thể và hướng dẫn thi hành một số điều của Nghị định 71/2010/NĐ-CP của Chính phủ hướng dẫn thi hành Luật Nhà ở. 
Khi Thông tư 16/2010/TT-BXD đang có hiệu lực, bất đồng phát sinh giữa người mua nhà và chủ đầu tư về cách tính diện tích đã xảy ra nhưng người mua nhà luôn là người thua cuộc trong các cuộc cãi lý vì chủ đầu tư đã viện dẫn căn cứ pháp lý là Thông tư 16/2010/TT-BXD để bảo vệ cho việc áp đặt cách tính của họ. Phải nói thêm rằng, người mua chung cư không bao giờ được quyền đưa ra điều kiện của hợp đồng. Việc của họ là phải trả tiền nếu muốn có nhà ở và nếu muốn bàn điều kiện thì “xin mời” đi cho. 
Ngay cả thời điểm này, khi bất động sản rơi vào trạng thái ế ẩm, đóng băng thì quyền đàm phán về hợp đồng của người mua vẫn là một quyền xa xỉ. Bên bán là người quyết định sẽ bán như thế nào và theo điều kiện nào. Do đó, khi tính diện tích từ tim tường mang lại tiền bạc cho chủ đầu tư lại có căn cứ pháp luật là Thông tư 16/2010/TT-BXD để “chống lưng” thì đương nhiên nhiều nhà đầu tư sẽ muốn làm… theo luật. Thực tế, nhiều dự án chung cư có mâu thuẫn giữa người mua và chủ đầu tư đã bắt nguồn từ quy định về cách tính diện tích của Bộ Xây dựng.
Mặc dù quy định về cách tính diện tích nhà trong Thông tư 16/2010/TT-BXD chỉ mang tính tùy nghi (hai bên mua bán nhà có thể chọn một trong hai cách tính diện tích nhà) nhưng thực tế đã khiến nhiều người dân mất tiền còn chủ đầu tư thì tận dụng triệt để. 
Những bất hợp lý này đã được Bộ Xây dựng sửa đổi tại Thông tư 03/2014/TT-BXD sau nhiều sức ép của công luận, ý kiến của cơ quan kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật và cơ quan nhà nước cấp trên đã vạch mặt chỉ tên cái sai của Thông tư 16/2010/TT-BXD. Vậy, phải chăng sau khi Bộ Xây dựng sửa sai là hết trách nhiệm? Còn quyền lợi của người mua nhà sẽ được giải quyết như thế nào thì người dân phải tìm đến cơ quan nào để hỏi?
Trách nhiệm chính trị
Nhiều người đã phản ứng quyết liệt đối với việc ban hành văn bản quy phạm có nội dung trái pháp luật của Bộ Xây dựng, thậm chí còn đòi kiện Bộ Xây dựng để yêu cầu bồi thường theo Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước. Luật sư Trần Văn Toàn, Văn phòng Luật sư Khánh Hưng trao đổi về vấn đề này.
Thưa Luật sư, có ý kiến cho rằng Bộ Xây dựng phải bồi thường cho người mua nhà bị chủ đầu tư tính cả diện tích tường và hộp kỹ thuật, ông có đánh giá như thế nào về vấn đề này?
Luật sư Trần Văn Toàn
Luật sư Trần Văn Toàn 
- Tôi có thể hiểu được sự bức xúc của người dân khi phải bỏ ra một số tiền không nhỏ để sở hữu thứ mà họ không được sở hữu do cách tính diện tích bất công của chủ đầu tư. Giờ đây, họ đổ lỗi cho Bộ Xây dựng vì ban hành văn bản quy phạm pháp luật không đúng pháp luật.
Tuy nhiên, trường hợp này người dân không thể đòi Bộ Xây dựng bồi thường thiệt hại đối với số tiền mà họ đã phải trả “oan” cho chủ đầu tư. Vì các lý do:
Thứ nhất, theo Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước, người dân không có quyền đòi bồi thường thiệt hại do hành vi ban hành văn bản quy phạm pháp luật trái pháp luật gây ra. Cán bộ, công chức chỉ phải bồi thường cho người dân khi có hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực quản lý hành chính hoặc tố tụng, trực tiếp gây thiệt hại cho người dân. Khi đó, căn cứ vào Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước, người dân có quyền đòi bồi thường. Trong trường hợp này, việc ban hành Thông tư 16 của Bộ Xây dựng là ban hành một chính sách, ban hành văn bản quy phạm pháp luật chứ không phải là hành vi hành chính, công vụ của công chức trong quản lý hành chính hoặc tố tụng nên không thể đòi bồi thường theo Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước.
Thứ hai, việc đòi bồi thường thì phải chứng minh mối quan hệ nhân quả giữa lỗi của người gây thiệt hại với thiệt hại. Trường hợp này, việc người dân trả tiền cho chủ đầu tư dựa vào hợp đồng mua bán nhà do các bên thỏa thuận nên không thể xác định đó là thiệt hại do cơ quan nhà nước gây ra.
Vậy, việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật có nội dung trái pháp luật, gây thiệt hại cho một nhóm lợi ích không nhỏ trong xã hội thì Bộ Xây dựng phải chịu trách nhiệm đến đâu?
- Theo tôi, trách nhiệm của Bộ Xây dựng đối với quy định không hợp lý và không hợp pháp trên là trách nhiệm chính trị trước Chính phủ và nhân dân. Bộ Xây dựng được giao quản lý và xây dựng chính sách trong lĩnh vực xây dựng nhưng đã ban hành văn bản quy phạm có nội dung trái pháp luật, gây thiệt hại cho nhóm lợi ích là người mua nhà trong một thời gian dài. Về mặt pháp luật, văn bản có sai phạm phải được sửa đổi kịp thời và cơ quan ban hành phải nhận lỗi trước Chính phủ và nhân dân.
Vấn đề nhạy cảm nữa là vấn đề lợi ích nhóm trong ban hành chính sách. Người dân có lý do để nghi ngờ các tổ chức có lợi ích từ quy định trên thực hiện việc “lobby” chính sách để mang lại lợi ích cho họ. Do vậy, cần có sự giải thích rõ ràng và nếu sai thì phải xin lỗi dân, chịu trách nhiệm sửa sai để làm tốt hơn. Hiện nay, pháp luật chưa có chế tài xử phạt các cơ quan ban hành văn bản quy phạm pháp luật trái pháp luật nhưng về trách nhiệm chính trị, người ban hành văn bản này phải xin lỗi nhân dân và tôi cho rằng đây là trách nhiệm chung của các cơ quan đã ban hành chính sách lỗi thời làm cản trở sự phát triển của đất nước và cả những chính sách và quy định trái pháp luật.
Xin cảm ơn ông!
Ảnh minh họa.

Bộ Công an đề xuất giải pháp ngăn chặn các hành vi tiêu cực trong xác định giá đất

(PLVN) - Theo Bộ Công an, việc thẩm định giá đất theo phương pháp thặng dư phụ thuộc nhiều các ước tính chủ quan của thẩm định viên về giá và công ty thẩm định giá… có nguy cơ thất thoát cho ngân sách. Do đó, Bộ Công an đề xuất giải pháp ngăn chặn các hành vi tiêu cực trong việc xác định giá đất.
Ảnh minh hoạ.

Giải quyết dứt điểm các dự án tồn đọng

(PLVN) -  “Tập trung giải quyết dứt điểm các dự án tồn đọng, khẩn trương triển khai, hoàn thành, đưa vào sử dụng chống lãng phí, thất thoát”, là yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Công điện 112/CĐ-TTg ngày 6/11/2024.
Bên trong một căn hộ tại một dự án NƠXH ở Hải Phòng. (Ảnh: Hải Anh)

Sở Xây dựng Hải Phòng: Phản hồi thông tin mua nhà ở xã hội phải trả tiền “chênh”

(PLVN) - Mới đây, gửi thắc mắc đến Giải đáp chính sách Online - Cổng thông tin điện tử Chính phủ (chinhsachonline.chinhphu.vn), một người dân cho rằng, hiện nay, một số người dân đủ điều kiện mua nhà ở xã hội (NƠXH) tại TP Hải Phòng không thể mua được với giá trị như thông báo công khai mà đều phải mua qua các đại lý bất động sản do chủ đầu tư chỉ định và phải trả thêm số tiền "chênh" 100 - 300 triệu đồng tùy vị trí.
Đà Nẵng: Người dân bị thu hồi đất được đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp

Đà Nẵng: Người dân bị thu hồi đất được đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp

(PLVN) - Chiều 1/11, Sở TN&MT TP Đà Nẵng phối hợp với Đoàn Luật sư thành phố tổ chức Tọa đàm chuyên đề “Công tác giải tỏa đền bù – Nhìn từ góc độ đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất” nhằm tìm quy chế phối hợp chặt chẽ giữa hai đơn vị để nâng cao chất lượng đền bù giải tỏa thời gian tới.
Ảnh minh hoạ.

Thế khó của cơ quan xây dựng bảng giá đất

(PLVN) -  Bảng giá đất là vấn đề rất quan trọng. Đặc biệt là với những đô thị lớn như TP HCM, là nơi nhiều nhà đầu tư, DN có ý định tới làm ăn, sinh sống; thì lại càng quan trọng. Chính vì vậy, TP HCM mới đây đã tổ chức họp báo khi công bố Quyết định 79/2024 sửa đổi Quyết định 02/2020 về bảng giá đất trên địa bàn TP.
Ảnh minh hoạ.

‘Bài toán’ 15 năm chưa lời giải

(PLVN) -  Với lĩnh vực nhà đất, một số năm qua tình trạng “người ăn không hết, kẻ lần không ra” ngày càng xuất hiện rõ nét trong xã hội. Một số người có rất nhiều nhà đất; và tất nhiên đây là điều đáng ủng hộ, hoan nghênh, là quyền sở hữu được pháp luật bảo vệ, Nhà nước bảo hộ. Tuy nhiên, một số người dù có cố gắng gần cả đời, vẫn chưa có được một mái nhà.
Giá đất mới tại TP HCM cao nhất 687 triệu đồng/m2

Giá đất mới tại TP HCM cao nhất 687 triệu đồng/m2

(PLVN) - Theo bảng giá đất mới, đất tại các tuyến đường trên địa bàn quận 1 tăng 3 - 5 lần. Trong đó giá đất ở đường Nguyễn Huệ, Lê Lợi, Đồng Khởi có mức cao nhất TP HCM, với 687,2 triệu đồng/m2. Còn trên địa bàn quận 3, giá đất cao nhất là 305 triệu đồng/m2...
Hiện nay cả nước đang trong chiến dịch 450 ngày đêm cao điểm để xóa nhà tạm, nhà dột nát trong năm 2025. (Ảnh trong bài: Thành Đạt)

Bộ Xây dựng hướng dẫn kỹ thuật khi xóa nhà tạm, nhà dột nát cho người nghèo

(PLVN) - Bộ Xây dựng đang tập trung phổ biến, hướng dẫn các địa phương về yêu cầu, tiêu chuẩn kỹ thuật các mẫu nhà, kèm theo dự toán kinh phí dự trù vật liệu để người dân tham khảo, lựa chọn phù hợp với thực tế, góp phần thực hiện hiệu quả phong trào thi đua "Chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước trong năm 2025" do Thủ tướng Chính phủ phát động.
Ảnh minh họa

Bộ TN&MT giải đáp những kiến nghị của doanh nghiệp đang thực hiện dự án lĩnh vực ý tế, giáo dục

(PLVN) - Tại buổi gặp mặt của Thường trực Chính phủ với đại diện doanh nhân, nhân ngày Doanh nhân Việt Nam do Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì vừa diễn ra đầu tháng 10, có một số doanh nghiệp đang thực hiện dự án cung cấp dịch vụ lĩnh vực y tế, giáo dục kiến nghị tháo gỡ, vướng mắc… Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Minh Ngân có cuộc trao đổi với PV xung quanh vấn đề này.