Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung định hướng phát triển đô thị TP theo mô hình đa trung tâm. Phân vùng đô thị trung tâm gồm quận 1, 3, 4, 5, 6, 8, Bình Thạnh, Phú Nhuận, Tân Bình, Gò Vấp, Bình Tân, một phần quận 12. Phân vùng phía Đông là Thủ Đức. Phân vùng phía Bắc - Tây Bắc gồm huyện Củ Chi, Hóc Môn, một phần quận 12. Phân vùng phía Tây gồm phần lớn huyện Bình Chánh. Phân vùng phía Nam gồm quận 7, huyện Nhà Bè, một phần Bình Chánh và toàn bộ huyện Cần Giờ.
Dự kiến được phê duyệt chậm nhất vào cuối tháng 9/2024 tới đây, trong phần thuyết trình, đại diện UBND TP đã đưa ra nhiều luận cứ, nhận định, được nhiều ý kiến đồng tình.
Trước tiên, về dân số, theo dự báo, quy mô dân số toàn TP đến 2030 là 11 triệu, đến 2040 là 13 triệu, đến 2060 là 16 triệu người. Dân số TP hiện nay đang là 12 - 13 triệu người, nhưng số liệu chính thức chỉ gần 10 triệu do có sự chênh lệch là số dân vãng lai. Trong 10 năm qua, tỷ lệ dân số vãng lai khoảng 25 - 30%. Việc tính toán vấn đề tăng dân số phải được đặt trong tương quan phát triển TP. Tỷ lệ dân vãng lai dự báo sắp tới sẽ có sự thay đổi khi các địa phương, đặc biệt là Đồng bằng sông Cửu Long kết nối với TP tốt hơn. Nói cách khác, khi hệ thống đường cao tốc ngày càng dài, việc đi lại thuận tiện hơn; khi TP không tiếp tục phát triển các ngành công nghiệp thâm dụng lao động, đất đai mà tập trung phát triển công nghiệp công nghệ cao; thì số người bỏ quê lên TP chắc chắn sẽ ít đi.
Từ nhận định đó, để tính toán có chừng mực, tránh đầu tư hạ tầng lớn nhưng hiệu quả phục vụ không cao. “Các quận, huyện phải lưu ý vùng nào không ưu tiên phát triển dân cư thì kiên quyết không đầu tư hạ tầng. Nếu cứ dễ dãi cho phát triển dân cư rồi sau đó đầu tư đường, điện, nước… thì rất khó. Nơi nào là đô thị thì tập trung làm hạ tầng cho tốt, phần còn lại là không gian dành cho nông nghiệp, sinh thái, tự nhiên để dự trữ cho tương lai”, đại diện UBND TP nêu rõ.
Ở một góc độ khác, đồ án với 5 phân vùng đô thị đều phải hình thành khu đô thị gần như hoàn chỉnh, là điểm mới đòi hỏi TP phải kiên trì, dành nguồn lực để phát triển các vùng đô thị này song song với việc kết nối giữa 5 phân vùng đô thị. Đồ án nêu rõ khu trung tâm hiện hữu hạn chế tối đa việc phát triển mới. Còn không gian dọc sông Sài Gòn là động lực mới, điểm nhấn, thì không đặt nặng hoạt động kinh tế mà tạo thêm không gian phát triển.
Nêu ra một số yếu tố như trên, để cho thấy tầm nhìn quy hoạch của TP đã rất mới, rất khác, có căn cứ khoa học và thực tế cũng như dự báo xu hướng, thuyết phục mọi người tin tưởng, kỳ vọng. Với quy hoạch mới, định hướng phát triển mới như trên, mong rằng TP HCM tiếp tục là một trong những đầu tàu về kinh tế, về sự sáng tạo, liên tục nâng cao chất lượng sống người dân, là tấm gương cho các địa phương khác học hỏi, làm theo.
