Châu Á - trung tâm của thế giới mới nổi

Kinh tế thế giới năm 2009 rơi vào suy thoái nghiêm trọng nhất kể từ sau chiến tranh thế giới thứ hai, không chỉ tác động đến các nước phát triển mà còn nhanh chóng lan rộng ra các nước đang phát triển. Chính cuộc khủng hoảng kinh tế này đã thể hiện vai trò của các nước đang phát triển, đặc biệt là các nước mới nổi, đối với nền kinh tế thế giới.

Theo Ngân hàng Thế giới, năm 2009, GDP của các nước đang phát triển ước tăng 2,1%, thể hiện rõ sự tương phản với biểu hiện tăng trưởng kinh tế âm vượt quá -3% của các nước phát triển. Đặc biệt, tăng trưởng như vũ bão của Trung Quốc và Ấn Độ trong vài thập kỷ trở lại đây là nét chấm phá trong bức tranh xám tối của nền kinh tế thế giới.

Hiện nay, cuộc khủng hoảng tài chính đã cơ bản vượt qua thời kỳ xấu nhất, kinh tế thế giới bắt đầu đi lên từ đây, nhân tố chủ yếu chính là chỉ số khủng hoảng (tỷ lệ bất ổn) đã giảm xuống dưới 30%. Theo báo cáo “Tình hình và triển vọng kinh tế thế giới năm 2010” do Liên Hợp Quốc công bố thì dự tính năm 2010, tỷ lệ tăng trưởng kinh tế thế giới chỉ là 2,4%. Tăng trưởng âm của năm 2009 chuyển thành tăng trưởng thực sự vào năm 2010 là một chuyển biến tích cực quan trọng.

Nhưng theo Tổ chức Quỹ Tiền tệ Quốc tế, tỷ lệ tăng trưởng kinh tế thế giới ở mức dưới 2,5% được định nghĩa là suy thoái kinh tế thế giới, vì thế năm 2010, kinh tế thế giới vẫn nằm trong suy thoái hoặc bên bờ của suy thoái. Trong nghịch cảnh kinh tế thế giới như vậy, theo dự tính, năm 2010, các nước đang phát triển được coi là một chỉnh thể sẽ tăng tốc là 5,1%, trong đó tỷ lệ tăng trưởng kinh tế của nhóm kinh tế mới nổi là 6%, còn các nước phát triển chỉ khoảng 1,75%. Do đó, nhóm kinh tế mới nổi ở châu Á vẫn có thời gian để đuổi kịp nhóm kinh tế phát triển, họ sẽ phát huy vai trò ngày càng quan trọng trong nền kinh tế toàn cầu, xu thế này tất sẽ giúp biến chuyển cục diện kinh tế thế giới và trật tự kinh tế, chính trị thế giới.

Theo Giám đốc Ngân hàng Thế giới Robert Zoellick, một điểm mới mẻ trong cục diện kinh tế thế giới thời gian tới chủ yếu là sự trỗi dậy của nhóm kinh tế mới nổi, trước khủng hoảng tài chính, những nhóm kinh tế này đã bắt đầu trỗi dậy, khủng hoảng càng trầm trọng thì càng nhanh chóng nổi lên. Châu Á là “trung tâm của thế giới mới nổi”, khi kinh tế thế giới ấm dần, sự hồi phục kinh tế của châu Á nhanh và mạnh hơn bất kỳ khu vực nào trên thế giới.

Cựu Thủ tướng Singapore Lý Quang Diệu nhận định, sự tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc và Ấn Độ đã chi phối kinh tế châu Á, cho dù kinh tế Mỹ giảm tốc thì châu Á cũng sẽ không rơi vào suy thoái kinh tế. Tờ “Học giả kinh tế” của Anh dự báo, trong 5 năm tới, tỷ lệ tăng trưởng tổng giá trị sản phẩm quốc nội bình quân hằng năm là 7-8%, sự phục hồi kinh tế của họ gấp hơn 3 lần so với tốc độ bình quân của các nước trên thế giới. Vì thế, châu Á là dòng suối mới của tăng trưởng kinh tế thế giới. Dưới sự dẫn dắt của châu Á, dự tính năm 2020, tổng lượng kinh tế của nhóm kinh tế mới nổi và các nước đang phát triển sẽ chiếm 50% GDP toàn cầu.

Tạp chí “Forbes” của Nhật Bản dự báo, 20 năm tới, tỷ lệ tăng trưởng kinh tế bình quân hằng năm của Trung Quốc và Ấn Độ sẽ vượt 9%, các nước châu Á khác ước khoảng 7,5%, đến năm 2030, châu Á sẽ chiếm 50% GDP toàn cầu, và trở thành vị trí “số một thế giới”. Nhận thấy vai trò quan trọng của châu Á, Tổng thống Mỹ Obama đã từng nhấn mạnh rằng, thời kỳ nước Mỹ tách khỏi khu vực phát triển nhanh nhất thế giới là châu Á đã kết thúc, Mỹ sẽ quay trở lại châu Á.

Sự trỗi dậy cùng lúc của hai quốc gia có dân số bằng 1/3 thế giới này có thể làm xoay chuyển kinh tế toàn cầu thế kỷ 21. Trong khoảng 15 năm tới, sự trỗi dậy của Trung Quốc và Ấn Độ sẽ giống như của Đức thế kỷ 19 và của Mỹ thế kỷ 20. Cuộc chuyển giao quyền lực thầm lặng này rất có thể đưa thế giới tới một cục diện ổn định hơn trong tương lai, một thế giới cân bằng hơn, ít bất công hơn.

BĂNG CHÂU