Chỉ trong một thời gian ngắn, phóng viên PLVN liên tiếp nhận được phản ảnh của người lao động về tình trạng các chi nhánh doanh nghiệp XKLĐ đẩy họ vào cảnh “tiền mất tật mang”. Điều tra làm rõ các vụ, chúng tôi cũng phải bàng hoàng trước “lổ hổng” trong quản lý các chi nhánh XKLĐ, cũng như độ “liều lĩnh”, coi thường pháp luật của các đơn vị này.
Khi người nghèo là “miếng mồi” béo
 |
| Chi nhánh Vilaco tại Thanh Hóa "ký khống" hồ sơ cho lao động vay vốn vượt trần |
Không được Cục Quản lý lao động ngoài nước ( QLLĐNN) cho phép tham gia tuyển lao động huyện nghèo theo QĐ 71 của Thủ Tướng Chính phủ song Chi nhánh cty CP Nhân lực quốc tế Việt ( Vilaco) tại Thanh Hóa và Chi nhánh cty CP Dịch vụ nhân lực Toàn Cầu ( Gmas) tại Thanh Hóa đã lợi dụng cơ chế hỗ trợ người nghèo, rầm rộ ra thông báo tuyển lao động đi Malaysia.
Khi tư vấn tại xã Luận Khê- huyện Thường Xuân, đại diện chi nhánh Vilaco tại Thanh Hóa “hứa” với NLĐ sẽ làm “hồ sơ” để họ vay được từ 30 đến 40 triệu đồng với lãi xuất ưu đãi. Số tiền vay được, NLĐ sẽ chỉ phải nộp cho cty Vilaco khoảng 19 triệu đồng/ người, còn lại được giữ lại. Gia đình NLĐ có thể sử dụng số tiền vay nói trên để…sửa sang nhà cửa, mua trâu bò…”.
Thực tế thì cả Vilaco lẫn Gmas đều “mượn đầu heo nấu cháo”, khi NLĐ đặt bút ký xong các loại giấy tờ, hồ sơ vay vốn theo yêu cầu của 2 chi nhánh Vilaco, Gmas, số tiền “dư” mà người nhà lao động nhận lại đã bị “hao hụt” đi quá nhiều.
Bà Lang Thị Ngọt, mẹ lao động Lang Văn Hưng cho biết cty Vilaco chi nhánh Thanh Hóa làm hồ sơ cho lao động Hưng vay Ngân hàng chính sách xã hội huyện Thường Xuân 40 triệu đồng, nộp chi phí xuất cảnh 19 triệu đồng, còn lại 21 triệu đồng cty hứa sẽ chuyển cho gia đình khi lao động Hưng xuất cảnh. Song khi lao động Hưng xuất cảnh, cty chỉ trả lại cho gia đình Hưng 12,3 triệu đồng.
Không chỉ “hụt” gần chục triệu so với “lời hứa ban đầu” của Vilaco, vợ lao động Lang Văn Dũng còn cho hay, mức lương thực tế chồng chị được nhận khi lao động tại Malaysia cũng khác xa với cam kết ban đầu của Vilaco. “ Công ty nói lương 6 triệu/ tháng, thực tế chồng tôi chỉ nhận được 3 triệu/ tháng mà chưa bao gồm tiền ăn”, vợ lao động Dũng bức xúc cho biết.
Cũng mất cả ngàn USD vì tin các chi nhánh cty XKLĐ,lao động Nguyễn Đình Thập và 8 người khác ở Cẩm Giàng- Hải Dương, nhiều tháng nay đã ăn chực, nằm chờ để đòi lại tiền đã nộp cho chi nhánh Hà Nội của cty OSC Hải Phòng. Cả 9 lao động đã nộp mỗi người từ 2000 đến 3.500 USD để đi Séc nhưng sau đó không đi được và số tiền nộp cũng trở thành “ nợ khó đòi”. Trong khi đó, Chi nhánh tại Hà Nội của cty OSC Hải Phòng hiện nay đã đóng cửa.
Làm liều, sao vẫn nhởn nhơ?
9 lao động sau nhiều ngày mòn mỏi chờ đợi mà vẫn không liên lạc được với người có thẩm quyền của OSC Hải Phòng đã viết đơn gửi tới Bộ Công an. Cơ quan công an trả lời người lao động là vụ việc này không cấu thành tội phạm và đơn được chuyển về thanh tra Cục QLLĐNN để xử lý theo thẩm quyền.
Cục QLLĐNN đã ba lần gửi công văn cho công ty OSC Hải Phòng để yêu cầu báo cáo vụ việc và giải quyết dứt điểm với người lao động. Song, thời hạn Cục yêu cầu đã qua từ lâu mà OSC Hải Phòng cũng chẳng thèm báo cáo hay giải quyết theo chỉ đạo.
 |
| Người lao động đã chờ đợi nhiều tháng nay mà OSC Hải Phòng không hoàn lại khoản tiền họ đã nộp |
Theo quy định của pháp luật,Chi nhánh thuộc DN XKLĐ nếu làm sai thì DN được cấp phép phải chịu trách nhiệm trước pháp luật. Các chi nhánh không được trực tiếp ký hợp đồng với NLĐ và môi giới nước ngoài.
Thế nhưng, các DN như Vilaco đã cho phép chi nhánh ký hợp đồng trái pháp luật mà Cục QLLĐNN cũng không thể kiểm soát được hoặc khi phát hiện ra có tiến hành xử phạt DN cũng chỉ với mức không đủ để răn đe.
Bởi vậy, nhiều cty như Vilaco, giám đốc chi nhánh không những ký hợp đồng cả “nội” lẫn “ngoại” mà còn “cả gan” “ký khống” hợp đồng cho lao động vay tiền vượt khung.
Giám đốc chi nhánh Vilaco tại Thanh Hóa đã “ký khống” cho nhiều lao động đi làm việc tại Trung Đông trong khi lao động thực chất được đưa đi Malaysia.
Với những hợp đồng trái nguyên tắc này, Vilaco đã “lừa” cả Ngân hàng chính sách xã hội Thường Xuân để Ngân hàng này giải ngân vượt mức quy định của Nhà nước, thoải mái thu thêm các khoản phí “trời ơi” như : học nghề 3G, đào tạo tiếng 2-3 tháng…
Nhiều DN khi Chi nhánh làm “bậy”, báo chí, công an vào cuộc mới hay và tá hỏa. Mới đây, Công ty CP Cung ứng dịch vụ Hàng không đã gửi đơn tới PC14 Công an Thành phố Thanh Hóa đề nghị đơn vị này giúp đỡ để thu hồi số tiền mà ông Nguyễn Văn Thuật- giám đốc Chi nhánh của công ty đã thu của NLĐ.
Trong văn bản này, ông Nguyễn Văn Đâu- giám đốc cty thừa nhận “ Công ty quá tin tưởng vào cấp dưới nên đã cung cấp cho ông Thuật những giấy tờ pháp nhân để Trung tâm hoạt động hợp pháp đúng quy định nhưng ông Thuật đã không thực hiện nghiêm chỉnh những quy định của Nhà nước mà lợi dụng vào đó để thu tiền bất hợp pháp”.
“Hậu kiểm” : trách nhiệm của ai?
Hiện nay, Bộ LĐTBXH đã cấp phép cho 167 DN làm XKLĐ. Mỗi DN được thành lập 3 chi nhánh, dưới các chi nhánh lại là các trung tâm đào tạo nên số lượng đơn vị làm XKLĐ thực tế đã lên tới con số hơn 500.
Trong chương trình giám sát của UB các vấn đề xã hội của Quốc hội, vấn đề quản lý chi nhánh XKLĐ được đặt ra hết sức bức xúc. Bà Trương Thị Mai, Chủ nhiệm Ủy Ban đã thẳng thắn cho rằng cần xem xét đánh giá lại quy định cho phép DN được thành lập 3 Chi nhánh cũng như việc “hậu kiểm” các Chi nhánh này.
Với cách quản lý có phần lỏng lẻo và tắc trách như hiện nay, tình trạng các Chi nhánh, Trung tâm hoạt động trái luật, làm “loạn” thị trường, gây họa cho NLĐ nghèo không phải là hiếm.
Không biết tới khi nào thì Bộ LĐTBXH và các cơ quan liên quan có giải pháp xử lý vấn nạn này một cách nghiêm minh, bình đẳng, để thị trường XKLĐ thoát khỏi cảnh xấu tốt lẫn lộn khiến cho cơ hội thoát nghèo của người nghèo vì thế mà mù mịt, hoang mang?
Thanh Lương
