Trên thế giới mạng, các cá nhân, tổ chức vô tư lập CLB từ thiện ảo, thoải mái lập quỹ từ thiện “đánh trống, khua chiêng” kêu gọi các nhà hảo tâm, tổ chức rầm rộ các hoạt động đủ loại trên các trang xã hội như Facebook, thậm chí có CLB mở website riêng.
Điều đáng nói là các CLB này không có tư cách pháp nhân, không có trụ sở, địa chỉ liên hệ, chỉ có tài khoản ngân hàng của cá nhân người sáng lập CLB và số điện thoại di động liên lạc. Số điện thoại này sẽ không còn “trong vùng phủ sóng” vào bất cứ lúc nào. Hài hước, có CLB từ thiện ghi rất rõ trụ sở chính… TP.Hồ Chí Minh để không ai biết đằng nào mà lần.
Về mặt tích cực, các CLB này đã giúp đỡ được nhiều bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo, những người nghèo rơi vào thảm cảnh, trẻ mồ côi, lang thang cơ nhỡ. Nếu không có việc “ăn cơm nhà vác tù và hàng tổng” của những người thiện nguyện như thế thì nhiều bệnh nhân không được chữa trị kịp thời, nhiều đứa trẻ mồ côi không được đến trường, nhiều người nghèo không có vốn liếng làm ăn. Thế nhưng việc tổ chức quỹ từ thiện bất hợp pháp đã dẫn tới nhiều hệ lụy khi không quản lý, kiểm soát được.
Trở lại câu chuyện CLB từ thiện Người Hải Phòng, CLB này ngoài quỹ Người Hải Phòng ra còn lập nhiều quỹ quyên tiền khác để kêu gọi người hảo tâm ủng hộ các trường hợp cần được giúp đỡ. Việc lập quỹ từ thiện hoạt động liên tỉnh chỉ có Bộ trưởng Bộ Nội vụ mới có thẩm quyền cấp giấy phép thành lập và công nhận điều lệ. Thế nhưng dù không có giấy phép, CLB từ thiện Người Hải Phòng vẫn ngang nhiên hoạt động trên mạng, mở rộng địa bàn từ TP.Hải Phòng sang các tỉnh khác như Hải Dương.
Tại thôn Nhuận Đông, xã Bình Minh, huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương, CLB Người Hải Phòng đã tổ chức trao tặng sổ tiết kiệm trị giá 20 triệu đồng cho cậu bé mồ côi Nguyễn Đức Đạt. Tuy nhiên, giống như trường hợp của chị Lê Thị Vân, sổ tiết kiệm của cậu bé Đạt cũng do những người sáng lập CLB đứng tên, trực tiếp quản lý.
Hành vi CLB từ thiện Người Hải Phòng công khai không mang tiền của người hảo tâm ủng hộ bé Lệ Thủy đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về các hoạt động từ thiện. Người đại diện CLB từ thiện Người Hải Phòng sau khi hô hào, kêu gọi và được người hảo tâm ủng hộ trên 83 triệu đồng cho Quỹ Lệ Thủy đã tự ý xử lý số tiền này bằng cách cắt gần một nửa chuyển vào quỹ riêng của CLB để hoạt động cho việc khác rồi lấp liếm, ngụy biện với lời lẽ không chấp nhận được:
“Đó là cách “tiết kiệm” kinh tế cho các nhà hảo tâm ở những hoàn cảnh khác cần được phát động (Chắc hẳn quý vị còn nhớ hoàn cảnh của em Nguyễn Đức Đạt bị mồ côi ở Hải Dương và hai bé trai sinh non Tuấn, Tài ở Hải Phòng trong thời gian qua đã gây xúc động mạnh trong cộng đồng. Tuy nhiên, tình cảm của các nhà hảo tâm bỗng trở nên dư thừa khi các hoàn cảnh trên nhận được “quá tải” sự giúp đỡ, gây nên làn sóng dư luận không hài lòng của các tổ chức, cá nhân làm thiện nguyện).
Rầm rộ phát động thiện nguyện kêu gọi người hảo tâm hết đợt này đến đợt khác, thậm chí công khai đặt ra mục tiêu của Quỹ Lệ Thủy là 70 triệu đồng, thế nhưng khi nắm được tiền trong tay các nhà từ thiện ảo của CLB từ thiện Người Hải Phòng lại trở mặt 180 độ.
Dư luận sẽ đặt câu hỏi: Công bố công khai tiền ủng hộ mà còn không chuyển tiền tới đối tượng được hưởng vậy các CLB từ thiện khác không công khai số tiền này thì đối tượng được hưởng tiền từ thiện nhận được chiếm tỷ lệ bao nhiêu phần trăm trong số tiền các nhà hảo tâm, mạnh thường quân đã đóng góp? Còn những nhà hảo tâm thấy đắng lòng vì mỗi người ủng hộ số tiền nhỏ một vài trăm nghìn cho việc thiện nên không để ý, quan tâm xem tiền của mình được sử dụng vào mục đích gì, có đến được tay người mình gửi hay không.
Đặc biệt, với việc lấy hoàn cảnh thương tâm của mẹ con chị Vân để “câu” tiền ủng hộ từ thiện (vì chỉ có trường hợp của bé Lệ Thủy được ủng hộ nhiều tiền như vậy), Trung Nghĩa và ban chủ nhiệm CLB từ thiện Người Hải Phòng đã lừa dối các nhà hảo tâm, lợi dụng mẹ con chị Vân để thực hiện mục đích khác của mình. Theo các luật sư, hành vi đó có dấu hiệu của tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản quy định tại Điều 139 Bộ luật Hình sự. Làm từ thiện bất hợp pháp trên mạng coi chừng bị xộ khám, bóc lịch trong trại giam.
