Tiền trợ cấp cho người cao tuổi đủ mua... ổ bánh mì mỗi ngày

(PLO) - Hiện mức trợ cấp cơ bản với người cao tuổi (NCT) là 270 ngàn đồng mỗi người một tháng. Ông Đàm Hữu Đắc - Phó Chủ tịch TW Hội NCT chia sẻ, với mức trợ cấp trên thì mỗi ngày chỉ được 9 ngàn đồng, đủ mua ổ bánh mì không, chưa đủ mua ổ bánh mì thịt. NCT sẵn sàng chia sẻ với Chính phủ trong điều kiện khó khăn chung, nhưng trăn trở lớn nhất là hạ độ tuổi được hưởng trợ cấp xã hội NCT xuống dưới 80 tuổi để nhiều người già được tiếp cận hệ thống an sinh xã hội cơ bản.
Ông Đắc cho rằng với quy định hiện nay, nhiều người già chưa được tiếp cận hệ thống an sinh xã hội cơ bản.
Ông Đắc cho rằng với quy định hiện nay, nhiều người già chưa được tiếp cận hệ thống an sinh xã hội cơ bản.

PLVN đã có cuộc trao đổi với ông Đắc bên lề Hội thảo chia sẻ kết quả sau 5 năm thực hiện Luật NCT (do Bộ LĐ-TB&XH phối hợp với Quỹ Dân số Liên Hợp quốc (LHQ)  tại Việt Nam) tổ chức ở Hà Nội mới đây.

Luật Người cao tuổi ra đời đã có những tác động gì, thưa ông?

Trong cuộc hội thảo trên, bà Astrid Bant- Trưởng đại diện Qũy Dân số LHQ tại Việt Nam cho rằng nên hạ tuổi được hưởng chế độ trợ cấp NCT. Bà Bant nói, nếu như quy định hiện nay của Việt Nam thì tuổi nghỉ hưu là 55 đối với nữ và 60 đối với nam thì: “Phải đợi đến 80 tuổi họ mới được hưởng trợ cấp xã hội. Như vậy phải chờ 20 năm mới được hưởng chế độ trợ cấp. Và trong thời gian này họ không được lao động, mà phải sống bằng tiền tiết kiệm hoặc nhờ vào người thân. Điều này vừa tạo gánh nặng cho xã hội trong khi lãng phí một nguồn lao động lớn”.

- Luật NCT đi vào cuộc sống đã làm thay đổi đáng kể đời sống của người già trên cả nước.

Theo thống kê, hàng năm có từ 1-1,1 triệu người lớn tuổi được tổ chức mừng thọ, chúc thọ. Bên cạnh đó hoạt động chúc thọ cũng đa dạng hơn như chúc mừng những cụ ông, cụ bà đạt tiêu chuẩn 50 năm, 55 năm, 60 năm chung sống hạnh phúc. 

Tiếp đó phải kể đến hệ thống chăm sóc sức khỏe NCT được cải thiện mạnh. Đặc biệt chương trình “Mắt sáng cho NCT” do TW Hội Người cao tuổi thực hiện trong 3 năm từ 2011-2014 đã khám, tư vấn cho hơn 2,7 triệu người, có hơn 300 ngàn người được chữa các bệnh về mắt.Về đời sống tinh thần, hiện cả nước có hơn 7000 Câu lạc bộ (CLB) về NCT với hơn 3 triệu thành viên tham gia đã tạo môi trường mới cho người già. 

Mức trợ cấp cho người cao tuổi hiện được thực hiện ra sao, thưa ông?

- Phải thẳng thắn nhìn nhận hiện nay chế độ trợ cấp cho người già còn thấp. Mức trợ cấp cơ bản cho NCT hiện nay là 270 ngàn đồng/người/tháng; trường hợp NCT thuộc diện hộ nghèo được trợ cấp 360 ngàn đồng. Theo mức chuẩn thì mỗi người một ngày được trợ cấp 9 ngàn đồng, chưa đủ để mua một ổ bánh mì thịt.

Như vậy, theo ông, nên tăng mức trợ cấp này?

- NCT sẵn sàng chia sẻ với Chính phủ, xã hội về mức trợ cấp trong hoàn cảnh đất nước còn khó khăn. Điều mà chúng tôi trăn trở nhất đó là quy định từ 80 tuổi mới được hưởng trợ cấp xã hội với NCT. Tiêu chuẩn 80 tuổi, theo chúng tôi, là quá cao.

Ông Đàm Hữu Đắc, Phó Chủ tịch TW Hội NCT Việt Nam.
Ông Đàm Hữu Đắc, Phó Chủ tịch TW Hội NCT Việt Nam.

Quy định như hiện nay, theo ông, còn gây khó khăn gì cho người già?

- Hiện phần lớn người trong độ tuổi từ 70 - 80 từng tham gia kháng chiến, phục vụ cách mạng nên không có thời gian tích lũy tiền bạc, chuẩn bị cuộc sống về già. Thực tế rất nhiều người trong độ tuổi này có bệnh nhưng không dám đi khám vì thiếu kinh phí. Họ không có điều kiện tiếp cận các hệ thống an sinh xã hội cơ bản nhất. 

Vậy TW Hội NCT đã làm gì trước thực tế này, thưa ông?

- Chúng tôi đã có nhiều văn bản đề nghị sửa đổi độ tuổi người được hưởng trợ cấp NCT xuống mức từ 75 tuổi đến dưới 80 tuổi.

Trở lại vấn đề Luật NCT, xin ông cho biết đạo luật này được xã hội tuân thủ như thế nào?

- Luật NCT đã đi vào cuộc sống, có những đóng góp tích cực nhưng chưa đồng bộ. Nhiều cơ quan ban ngành chưa thực hiện luật này. 

Nhiều dịch vụ công chưa thực hiện các quy định miễn, giảm vé đối với NCT như luật định. Ví dụ ở một số điểm tham quan, di tích lịch sử không hề giảm vé với NCT. Cụ thể nữa là trong lĩnh vực vận tải gồm tàu hỏa, tàu thủy, hàng không chở khách. Đến nay chỉ có hãng hàng không quốc gia thực hiện chế độ với NCT song cũng chưa trọn vẹn. Người già phải đến mua vé trực tiếp chứ chưa mua được qua hệ thống đại lý. Còn các hãng hàng không khác chưa thực hiện chế độ vận chuyển với người già.

Phần lớn người già đi lại bằng đường bộ (ô tô khách là chính). Trong khi đó phần lớn đơn vị kinh doanh ô tô khách là tư nhân và họ chưa thực hiện chế độ miễn giảm giá vé với NCT.

Theo ông, nên có biện pháp nào để khắc phục tình trạng này?

- Chúng tôi kiến nghị các cơ quan quản lý nhà nước nên theo dõi xem các tổ chức tư nhân tham gia dịch vụ công nếu miễn giảm giá vé cho NCT thì thâm hụt doanh thu bao nhiêu để có mức hỗ trợ. Đây là cách để vận động xã hội thực thi Luật NCT nghiêm túc.

Việt Nam hiện là nước có tốc độ dân số già hóa nhanh, theo dự báo đến năm 2030, cả nước sẽ có khoảng 20 triệu NCT. Khi đó nếu chỉ dựa vào dịch vụ công thì rất khó đáp ứng mục tiêu chăm sóc NCT. Do đó cần khuyến khích xã hội hóa trong công tác chăm sóc NCT.

TS Lưu Bích Ngọc, Giám đốc Viện Dân số và Các vấn đề xã hội (Đại học Kinh tế quốc dân) đồng quan điểm Luật NCT được Quốc hội thông qua ngày 23/11/2009 đã tạo khuôn khổ pháp lý bảo đảm quyền và lợi ích của NCT. Tuy nhiên, hiện nay một số chính sách, quy định chưa phù hợp, việc triển khai Luật NCT còn nhiều bất cập. Ví dụ như hệ thống văn bản pháp luật ban hành chậm. Hay mức trợ cấp xã hội cho NCT chỉ bằng khoảng 38% so với chuẩn nghèo nông thôn và 30% chuẩn nghèo thành thị trong giai đoạn 2016-2020 tới đây. Về chế độ BHYT, hơn 10% NCT được khảo sát không có thẻ BHYT và tỷ lệ này ở khu vực thành thị cao hơn nông thôn. Nhiều địa phương chưa xem việc chăm sóc NCT là trách nhiệm, luật định, mà chỉ thực hiện theo phong trào:

“Hiện nay quy định về miễn giảm phí giao thông, cơ sở văn hóa, vui chơi giải trí, xếp chỗ ngồi khi sử dụng các phương tiện công cộng đối với NCT đã có. Nhưng chưa mang tính thực thi cao do thiếu chế tài hoặc các biện pháp khuyến khích, cơ chế kiểm tra”, TS Ngọc nhấn mạnh.

Xin cảm ơn ông!

Đọc thêm