Thông tin tại cuộc họp báo cho thấy, Việt Nam là một trong những quốc gia bị ô nhiễm bom mìn và chịu hậu quả của bom mìn còn sót lại nặng nề nhất trên thế giới. Ước tính, số bom đạn còn sót lại sau chiến tranh khoảng 800.000 tấn, tổng diện tích ô nhiễm và nghi ngờ ô nhiễm khoảng 6,13 triệu ha, chiếm 18,71% tổng diện tích của cả nước.
Số bom mìn, vật liệu chưa nổ hiện còn nằm rải rác tại 63/63 tỉnh, TP, trong đó tập trung nhiều nhất tại các tỉnh miền Trung. Từ năm 1975 đến nay, bom mìn tồn sót phát nổ đã làm hơn 40.000 người bị chết, 60.000 người bị thương, trong đó phần lớn là lao động chính trong gia đình và trẻ em.
Tất cả các loại bom mìn, vật liệu nổ còn sót lại đều rất nguy hiểm và có thể phát nổ khi bị tác động trong quá trình lao động sản xuất và sinh hoạt hoặc có thể tự nổ do những nguyên nhân về cơ, lý hay hoá học.
Ông Nguyễn Bá Hoan, Chánh Văn phòng Bộ LĐTB&XH khẳng định: “Việt Nam mong muốn trở thành quốc gia không còn tác động của bom mìn. Vấn đề đặt ra là làm sao để nâng cao năng lực và huy động nhiều nguồn lực để tăng tốc độ rà phá bom mìn để sau vài chục năm nữa có thể giải quyết cơ bản hậu quả sau chiến tranh. Đó là nhiệm vụ của Chính phủ, cũng như trăn trở của hơn 90 triệu người dân Việt Nam và sự quan tâm của cộng đồng quốc tế”.
Đại tá Nguyễn Hạnh Phúc - Phó Tổng Giám đốc Trung tâm Hành động bom mìn quốc gia Việt Nam (VNMAC), Phó Chánh Văn phòng Cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo quốc gia khắc phục hậu quả bom mìn và chất độc hóa học sau chiến tranh ở Việt Nam cho biết trong những năm qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Quốc phòng đẩy nhanh tiến độ khắc phục hậu quả bom mìn tại những vùng đất bị ô nhiễm, tập trung những địa bàn tỉnh, thành có diện tích ô nhiễm cao như: Quảng Trị, Quảng Nam, Bình Định, Hà Giang, Đồng bằng sông Cửu Long…
Theo các chuyên gia đánh giá, với thực trạng ô nhiễm bom mìn hiện tại, Việt Nam cần hàng trăm năm và hàng chục tỷ USD để làm sạch hoàn toàn bom mìn. Việc tái định cư, đảm bảo an sinh xã hội ở vùng ô nhiễm bom mìn cũng sẽ tốn hàng tỷ USD.
Trả lời câu hỏi tại một số địa phương như Hà Giang công tác tìm kiếm hài cốt liệt sĩ bị ảnh hưởng bởi tiến độ rà phá bom mìn, tới đây Nhà nước sẽ có kế hoạch gì để giải quyết vấn đề này, Đại tá Nguyễn Hạnh Phúc cho biết, chỉ tiêu đặt ra là mỗi năm rà phá bom mìn diện tích 50 nghìn hecta. Tuy nhiên, do phụ thuộc vào nguồn lực nên chỉ tiêu này cũng bị ảnh hưởng, cụ thể như năm 2018 chỉ rà phá được diện tích hơn 30 nghìn hecta.
Năm 2018, Ban Chỉ đạo quốc gia khắc phục hậu quả bom mìn và chất độc hóa học sau chiến tranh ở Việt Nam đã hoàn thành bản đồ ô nhiễm bom mìn trên toàn quốc cho thấy có những khu vực ô nhiễm bom mìn nặng tới 98% đất canh tác.
Do đó, Chính phủ đã đồng ý về chủ trương kế hoạch rà phá bom mìn tại 5 tỉnh bao gồm Hà Giang, Lào Cai, Cao Bằng, Quảng Trị, Quảng Nam. Hiện đang lập dự án chi tiết để kêu gọi nguồn tài trợ triển khai.
Được biết, trong năm 2018, Chính phủ Hàn Quốc đã hỗ trợ 20 triệu USD để VNMAC (cùng Bộ LĐTB&XH cùng các đơn vị liên quan) tiến hành khảo sát, xây dựng một đề án để nâng cao năng lực, hỗ trợ kĩ thuật, tập trung rà phá bom mìn ở một số tỉnh trọng điểm ô nhiễm bom mìn. 50 nhân viên VNMAC được tài trợ, huấn luyện về công tác rà phá bom mìn đạt chuẩn quốc tế…
Hiện nay, song song với việc rà phá bom mìn, công tác trợ giúp xã hội thiết yếu cho nạn nhân bom mìn đang được triển khai. Ông Tô Đức – Phó Cục trưởng Cục Bảo trợ xã hội, Bộ LĐTB&XH cho biết, các hoạt động chính trợ giúp nạn nhân bom mìn gồm: Chỉnh hình, phục hồi chức năng; hỗ trợ sinh kế, vay vốn, học nghề, tìm kiếm việc làm; lao động, sản xuất, kinh doanh; thụ hưởng các chính sách phúc lợi xã hội...
Đặc biệt từ ngày 20/3/2019, nạn nhân bom mìn, vật nổ sau chiến tranh được Nhà nước hỗ trợ chăm sóc y tế khi bị tai nạn, hỗ trợ mua BHYT và được hưởng các chính sách BHYT theo quy định theo tinh thần Nghị định số 18/2019/NĐ-CP về quản lý và thực hiện hoạt động khắc phục hậu quả bom mìn vật nổ sau chiến tranh của Chính phủ.
