Theo dự thảo Nghị định về hộ kinh doanh vừa được Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề xuất, quyền thành lập hộ kinh doanh như sau: Dự thảo Nghị định đưa ra 2 phương án quy định về đối tượng thành lập hộ kinh doanh để lấy ý kiến gồm:
Phương án 1: Giữ nguyên quy định tại Nghị định 01/2021/NĐ-CP, đối tượng thành lập hộ kinh doanh là cá nhân và thành viên hộ gia đình.
Dự thảo Nghị định này cũng quy định về đối tượng thành lập hộ kinh doanh được thiết kế theo Phương án 1, bao gồm các khoản 1, khoản 2, khoản 3 Điều này: Hộ kinh doanh do một cá nhân hoặc các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập và chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh của hộ.
Trường hợp các thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh thì ủy quyền cho một thành viên làm đại diện hộ kinh doanh. Cá nhân đăng ký hộ kinh doanh, người được các thành viên hộ gia đình ủy quyền làm đại diện hộ kinh doanh là chủ hộ kinh doanh.
Thành viên hộ gia đình quy định tại Nghị định này là những người có quan hệ hôn nhân, huyết thống, nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình.
Cá nhân, thành viên hộ gia đình là công dân Việt Nam có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định của Bộ luật Dân sự có quyền thành lập hộ kinh doanh và có nghĩa vụ đăng ký hộ kinh doanh để được cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh theo quy định tại Nghị định này.
Phương án 2: Đối tượng thành lập hộ kinh doanh chỉ là cá nhân. Như vậy, theo phương án này, hộ gia đình không được thành lập hộ kinh doanh.
Cụ thể, các trường hợp đối tượng sau đây không phải đăng ký hộ kinh doanh, trừ trường hợp kinh doanh các ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, không phải đăng ký hộ kinh doanh bao gồm: hộ gia đình sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp, làm muối; buôn bán rong (buôn bán dạo) là các hoạt động mua, bán không có địa điểm cố định (mua rong, bán rong hoặc vừa mua rong vừa bán rong), bao gồm cả việc nhận sách báo, tạp chí, văn hóa phẩm của các thương nhân được phép kinh doanh các sản phẩm này theo quy định của pháp luật để bán rong…
Dự thảo Nghị định cũng nêu rõ, quyền và nghĩa vụ của chủ hộ kinh doanh và thành viên hộ kinh doanh: chủ hộ kinh doanh thực hiện các nghĩa vụ về thuế, các nghĩa vụ tài chính và các hoạt động kinh doanh của hộ kinh doanh theo quy định của pháp luật.
Chủ hộ kinh doanh đại diện cho hộ kinh doanh với tư cách người yêu cầu giải quyết việc dân sự, nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trước Trọng tài, Tòa án và các quyền và nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.
Chủ hộ kinh doanh có thể trực tiếp hoặc thuê người khác quản lý, điều hành hoạt động kinh doanh của hộ kinh doanh. Trong trường hợp này, chủ hộ kinh doanh, các thành viên hộ gia đình tham gia đăng ký hộ kinh doanh vẫn chịu trách nhiệm đối với các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác phát sinh từ hoạt động kinh doanh.
Chủ hộ kinh doanh, các thành viên hộ gia đình tham gia đăng ký hộ kinh doanh chịu trách nhiệm liên đới đối với các hoạt động kinh doanh của hộ kinh doanh. Các quyền, nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.
Bên cạnh đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đề xuất đăng ký hộ kinh doanh bằng tài khoản định danh điện tử.
Hộ kinh doanh, người thành lập hộ kinh doanh hoặc người được ủy quyền thực hiện đăng ký hộ kinh doanh với Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện theo một trong các phương thức sau đây: đăng ký trực tiếp tại Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện; đăng ký qua dịch vụ bưu chính; đăng ký qua mạng thông tin điện tử.
Trong đó đối với phương thức đăng ký hộ kinh doanh qua mạng thông tin điện tử được quy định như sau: Đăng ký hộ kinh doanh qua mạng thông tin điện tử là việc người thành lập hộ kinh doanh, chủ hộ hộ kinh doanh thực hiện thủ tục đăng ký hộ kinh doanh trên Hệ thống thông tin về đăng ký hộ kinh doanh thuộc hệ thống thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp thông qua Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp.
Người thành lập hộ kinh doanh, chủ hộ kinh doanh có quyền lựa chọn sử dụng chữ ký số theo quy định của pháp luật về giao dịch điện tử hoặc sử dụng tài khoản định danh điện tử để đăng ký hộ kinh doanh qua mạng thông tin điện tử.
Hiện nay, thủ tục đăng ký hộ kinh doanh được quy định tại Nghị định số 01/2021/NĐ-CP ngày 4/1/2021. Hình thức nộp hồ sơ bản giấy trực tiếp tại cơ quan đăng ký kinh doanh và chưa tin học hóa nghiệp vụ, chưa cung cấp được dịch vụ công điện tử.