Bị Công ty lấy đất vô cớ
Năm 1993 gia đình ông Vũ Đình Đảng nhận chuyển nhượng của ông Nguyễn Minh Chuộng (trú cùng địa phương) khoảng 3.000m2 đất đồi thuộc khu Rừng Trúc (xã Tân Lập). Sau đó, gia đình ông tiếp tục khai hoang và mở rộng diện tích lên tổng cộng khoảng hơn 13.000m2 để trồng cây và hoa màu.
Một năm sau, gia đình ông Đảng được Nông trường Cờ Đỏ (nay là Công ty Cổ phần Chè Cờ Đỏ Mộc Châu - Cty Cờ Đỏ) cho thuê khoán gần 3.000m2 đất để trồng mận hậu. Đến năm 1996, sau khi đầu tư trồng được 74 cây mận, ông Đảng đã cho vợ chồng em trai mượn toàn bộ số đất trên để canh tác.
3 năm sau, người em trai chết và vợ chồng ông Đảng tiếp tục cho người em dâu là Đỗ Thị Dựng mượn số đất trên với điều kiện đến năm 2010 phải trả lại. Nhưng do hoàn cảnh khó khăn, bà Dựng đưa con về quê ở và đã cho vợ chồng ông Nguyễn Văn Hơn, bà Đỗ Thị Vượng thuê lại, có thỏa thuận bằng miệng thời gian thuê từ ngày 24/4/2000 đến ngày 30/6/2009.
Đến ngày 7/9/2010, bà Dựng trả lại đất cho ông Đảng. Đầu năm 2011, gia đình ông Đảng tiếp tục sử dụng 13.500m2 đất khu Rừng Trúc để trồng ngô và xoan. Đến thời điểm thu hoạch ngô thì bị gia đình ông Hơn đến tranh chấp. Sự việc được UBND xã Tân Lập giải quyết theo hướng: gia đình ông Đảng vẫn được trông nom, chăm sóc ngô trên mảnh đất đồi Rừng Trúc.
“Ngày 05/12/2011, Cty Cờ Đỏ đã vô cớ ra Quyết định số 132/QĐ-ĐĐ để giao cho gia đình ông Hơn sử dụng toàn bộ thửa đất trên Rừng Trúc của gia đình tôi. Không chỉ vậy, gần 3.000m2 đất và 74 cây mận tại khu Vườn Cam của gia đình tôi nhận giao khoán cũng bị ông Ngô Thanh Kỳ - Giám đốc Cty Cờ Đỏ giao cho gia đình ông Hơn. Sau đó, vợ chồng ông Hơn dùng thuốc diệt cỏ diệt 1.200 cây xoan đang trưởng thành của gia đình tôi”- ông Đảng chua xót nói.
Án sơ thẩm bị hủy
Không đồng tình trước quyết định trên, ông Đảng đã khởi kiện Cty Cờ Đỏ ra tòa.
Ngày 6/5/2014, tại phiên tòa sơ thẩm xét xử vụ kiện “Tranh chấp quyền sử dụng đất và tranh chấp hợp đồng thuê khoán tài sản”, TAND huyện Mộc Châu đã tuyên bác toàn bộ yêu cầu của nguyên đơn về việc buộc Cty Cờ Đỏ hoàn trả lại cho gia đình 13.500m2 đất ở khu vực Rừng Trúc, bác yêu cầu được tiếp tục giao khoán 2.448m2 đất khu vực Vườn Cam; chấp nhận việc Cty Cờ Đỏ giao toàn bộ số đất trên cho gia đình ông Hơn thuê khoán (Bản án sơ thẩm số 08/2014/DSST).
Không chấp nhận bản án sơ thẩm, ông Đảng đã kháng cáo. Trong quá trình chuẩn bị xét xử phúc thẩm, ngày 16/9/2914 TAND tỉnh Sơn La đã có Công văn gửi Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Sơn La “Đề nghị cung cấp thông tin về hợp đồng cho thuê đất, vị trí đất cho thuê trả tiền hàng năm của Cty Cờ Đỏ”.
Ngày 21/4/2015, Sở TN&MT Sơn La có Công văn số 401/STNMT-ĐĐ xác nhận về vị trí, diện tích từng loại đất cho thuê tại thời điểm UBND tỉnh Sơn La ban hành Quyết định số 3585/QĐ-UBND ngày 29/12/2009 về việc chuyển từ hình thức giao đất nông nghiệp không thu tiền sử dụng đất sang hình thức thuê đất trả tiền hàng năm cho Cty Cờ Đỏ, thể hiện: Cty Cờ Đỏ chưa đo đạc, lập bản đồ địa chính thuê đất, số liệu diện tích đất thuê Công ty thống kê theo hiện trạng sử dụng đất, do chưa có bản đồ địa chính thuê đất nên Sở TN&MT chưa xác định được loại đất Cty Cờ Đỏ đang quản lý, sử dụng 13.000m2 tại khu Rừng Trúc...
Ngày 10/6/2015, TAND tỉnh Sơn La đưa vụ án ra xét xử phúc thẩm và đưa ra nhận định: Về nguồn gốc diện tích đất khu Rừng Trúc, Tòa án cấp sơ thẩm chưa thu thập đầy đủ chứng cứ, cấp phúc thẩm không khắc phục được... Đối với diện tích đất khu vực Vườn Cam, năm 2002 Cty Cờ Đỏ lấy diện tích đất này và 50 cây mận hậu của gia đình ông Đảng cho gia đình ông Hơn, bà Vượng thuê khoán và sử dụng nhưng không thông báo cho gia đình ông Đảng là không đảm bảo quyền lợi cho đương sự.
Việc không đưa bà Đỗ Thị Dựng vào tham gia tố tụng với tư cách là người có nghĩa vụ liên quan đến vụ án để giải quyết là thiếu sót... Do đó, Hội đồng xét xử phúc thẩm quyết định hủy Bản án sơ thẩm số 08/2014/DSST ngày 06/5/2014 của TAND huyện Mộc Châu, giao hồ sơ vụ án cho TAND huyện Mộc Châu giải quyết lại theo đúng quy định của pháp luật.
Nhận định về Bản án sơ thẩm số 08/2014/DSST của TAND huyện Mộc Châu, Luật sư Vũ Đức Thuận (Văn phòng Luật sư Thăng Long, Đoàn Luật sư Sơn La) phân tích: TAND huyện Mộc Châu đã tước bỏ quyền sở hữu vườn mận hậu 20 năm tuổi của nguyên đơn mà không có bất cứ một sự bồi thường, giải thích thỏa đáng. Hồ sơ vụ án thiếu những chứng cứ cần thiết để khẳng định vị trí, diện tích đất đang tranh chấp là đất của bị đơn…
Phán quyết của Hội đồng xét xử sơ thẩm đã gián tiếp giúp bị đơn né tránh việc bồi thường 1.200 cây xoan 3 năm tuổi của gia đình ông Đảng bị người khác hủy hoại và cho không bị đơn và người liên quan được hưởng hoa lợi từ 74 cây mận hậu 20 năm tuổi của nguyên đơn. Phán quyết trên là thiếu công bằng và không thể hiện được vai trò người cầm cán cân công lý.
