Sau nhiều tháng chia rẽ, Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) ngày 21/3 đã nhất trí thông qua một kế hoạch hòa bình do cựu Tổng thư ký Kofi Annan đề xuất, hòng chấm dứt cuộc xung đột hơn một năm qua tại quốc gia Trung Đông Syria.
| |
| Ông Annan và Chủ tịch AL al-Arabi tại Geneva. Ảnh: AFP |
HĐBA LHQ hôm qua (22/3) tiếp tục chờ đợi phản ứng của Syria trước yêu cầu thực hiện “ngay lập tức” một kế hoạch do đặc phái viên chung của LHQ và Liên đoàn Ả rập (AL) Kofi Annan đề xuất để kiểm soát cuộc xung đột tại Syria. Tổng thư ký LHQ Ban Ki-moon nói rằng ông hy vọng sự đoàn kết hiếm hoi của 15 thành viên trong Hội đồng – trong đó có Nga và Trung Quốc – sẽ đánh dấu một “bước ngoặt” trong cuộc khủng hoảng đã khiến hơn 8.000 người thiệt mạng.
“Tôi hy vọng hành động mạnh mẽ và thống nhất của hội đồng sẽ đánh dấu một bước ngoặt trong phản ứng của cộng đồng quốc tế đối với cuộc khủng hoảng” – ông Ban phát biểu trong chuyến viếng thăm đến Kuala Lumpur hôm qua. Phát biểu của ông Ban được đưa ra một ngày sau khi HĐBA nhất trí thông qua kế hoạch hòa bình, theo đó hối thúc Tổng thống Syria Bashar Al Assad chấm dứt các cuộc xung đột bạo lực, tiến hành đàm phán chính trị và cải thiện vấn đề nhân đạo.
Tuyên bố của chủ tịch HĐBA LHQ ủng hộ mạnh mẽ ông Annan và kế hoạch 6 điểm mà ông đã trình bày với Tổng thống Assad trong các cuộc hội đàm ở Damacus hồi đầu tháng, gồm các nội dung: chấm dứt bạo lực tại Syria, thực hiện viện trợ nhân đạo, phóng thích những người bị giam giữ liên quan tới các vụ biểu tình và rút lực lượng an ninh khỏi các thành phố diễn ra nhiều cuộc biểu tình phản đối chính phủ, tạo tiền đề cho một cuộc chuyển giao chính trị do người Syria lãnh đạo nhằm hướng tới tương lai dân chủ và hình thành nên một hệ thống chính trị đa đảng.
Bản tuyên bố kêu gọi chính phủ Syria và các lực lượng đối lập hợp tác với đặc phái viên LHQ nhằm chấm dứt khủng hoảng tại Syria, đồng thời thực thi “đầy đủ và ngay lập tức” đề xuất về giải pháp hòa bình của ông Annan. Bên cạnh đó, văn kiện này cũng nhấn mạnh HĐBA sẽ cân nhắc “các bước tiếp theo” nếu Tổng thống Assad không thực thi kế hoạch của ông Annan. Tuyên bố chủ tịch còn yêu cầu ông Annan thường xuyên cập nhận tình hình nỗ lực của ông để cơ quan này “tiến hành những bước đi thích hợp tiếp theo”.
Bản tuyên bố chủ tịch dù không có giá trị pháp lý cao như một nghị quyết chính thức nhưng đã phản ánh sự chuyển hướng quan trọng về mặt ngoại giao giữa các nước phương Tây và các nước Ả rập với Nga – nước vốn ủng hộ ông Assad một cách mạnh mẽ. Nga, cùng với Trung Quốc, đã từng 2 lần phản đối các dự thảo nghị quyết về Syria vì cho rằng những nghị quyết này sẽ vi phạm chủ quyền của Syria và không công bằng khi đổ trách nhiệm về cuộc khủng hoảng cho ông Assad.
Tuy nhiên, giới chức Nga đã tỏ ra không còn đủ kiên nhẫn với ông Assad. Hôm 20/3, Ngoại trưởng Nga Sergey V. Lavrov đã nói rằng ông Assad đã phạm phải “nhiều sai lầm” trong những năm qua. Phát biểu với báo giới sau phiên họp của HĐBA, Đại sứ Nga tại LHQ Vitaly I. Churkin tỏ ra hài lòng: “HĐBA cuối cùng đã lựa chọn để có được cái nhìn thực tế về tình hình ở Syria”.
Đại sứ thường trực của Trung Quốc tại LHQ Lý Bảo Đông cũng đánh giá tuyên bố này là bước đi tích cực hướng tới một thỏa thuận chính trị, đồng thời kêu gọi cộng đồng quốc tế ủng hộ các nỗ lực trung gian của ông Annan và tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động hòa giải. Ngoài ra, ông Lý cũng kêu gọi chính phủ Syria và các phe phái đối lập tích cực ủng hộ và phối hợp với văn phòng của ông Annan nhằm chấm dứt ngay bạo lực, thể hiện thiện chí chính trị và khởi động đối thoại càng sớm càng tốt.
Ngoại trưởng Mỹ Hillary Rodham Clinton – người từng bày tỏ sự tức giận trước sự ủng hộ của Nga với ông Assad - đã ca ngợi hành động của HĐBA là “một bước đi tích cực”. “HĐBA giờ đã có được tiếng nói chung” – bà Hillary nói thêm. Ông Annan trong khi đó thông qua người phát ngôn của mình nói rằng ông “được khích lệ bởi sự hỗ trợ thống nhất của HĐBA và kêu gọi giới chức Syria phản ứng một cách tích cực”.
Đại sứ Anh tại LHQ Mark Lyall Grant hoan nghênh quyết định mới nhất của HĐBA nhằm ủng hộ các nỗ lực của ông Annan về tình hình Syria: “Bản tuyên bố của HĐBA LHQ đã gửi đi một thông điệp mạnh mẽ và thống nhất tới chính phủ cùng tất cả các phe phái khác tại Syria rằng họ cần đưa ra phản ứng một cách nhanh chóng và ngay lập tức trước kế hoạch 6 điểm của ông Annan”.
Trong khi đó, căng thẳng tại Syria vẫn không ngừng gia tăng. Theo các nhà hoạt động xã hội, ít nhất 22 người đã thiệt mạng trong 2 ngày diễn ra các cuộc không kích tại thành phố Homs và chỉ trong ngày 21/3 đã có 23 người khác thiệt mạng tại một số điểm nóng của cuộc xung đột.
Thanh Tâm (Theo NYT, AFP)