Năm ngoái, ông Biden đã có lần phát biểu trước phiên họp toàn thể chung của cả Thượng viện và Hạ viện, nhưng phát biểu ấy ở Mỹ không được nhìn nhận là lần trình bày thông điệp của Tổng thống đương nhiệm về tình hình đất nước.
Thông thường, Tổng thống Mỹ đương nhiệm sử dụng thông điệp này để phô trương thành tựu cầm quyền trong năm vừa qua và giới thiệu những ý tưởng và dự định cầm quyền cho thời gian tới nhằm tranh thủ cử tri và dư luận ở Mỹ. Trình bày của ông Biden năm nay bị phủ bóng bởi chiến sự đang diễn ra ở Ukraine. Nhưng chính chuyện hiện tại giữa Nga và Ukraine lại được ông Biden tận dụng để phục vụ cho việc cầm quyền ở nước Mỹ.
Trong trình bày nói trên, ông Biden thể hiện quan điểm thái độ rất cứng rắn đối với Nga và biểu lộ sự ủng hộ mạnh mẽ của chính phủ Mỹ dành cho Ukraine. Ông Biden sử dụng hai thông điệp chính để tranh thủ cử tri ở Mỹ và thống nhất quan điểm giữa Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa. Thứ nhất là Mỹ sẽ không khoan nhượng Nga trong chuyện hiện tại giữa Nga và Ukraine, tức là Chính phủ Mỹ sẽ còn mạnh tay và cứng rắn hơn nữa trong việc trừng phạt Nga và gia tăng áp lực đối với Nga.
Thứ hai là Mỹ ủng hộ Ukraine về chính trị và quân sự để đối địch Nga, Mỹ khẳng định cam kết bảo đảm an ninh cho các thành viên NATO, đặc biệt các thành viên NATO ở vùng láng giềng gần với Nga, nhưng Chính phủ Mỹ không đưa quân đội sang tham chiến trực tiếp ở Ukraine. Dân Mỹ muốn nghe những điều ấy và phe Đảng Cộng hòa không thể không đồng tình với ông Biden. Ít nhất thì cũng trong chuyện này, ông Biden đã thống nhất được nội bộ chính trường và xã hội nước Mỹ.
Đương nhiên, ông Biden điểm lại những gì coi là thành quả đạt được sau năm cầm quyền đầu tiên: phục hồi tăng trưởng kinh tế, tạo thêm nhiều chỗ làm việc, tiến triển nhất định trong công cuộc ứng phó dịch bệnh, đưa ra những chương trình tài chính nhằm đối phó dịch bệnh, khắc phục hậu quả xã hội của dịch bệnh tới đời sống người dân Mỹ, kích cầu tăng trưởng kinh tế, đầu tư nhằm cải thiện chất lượng và phát triển mới cơ sở hạ tầng...
Sau đấy, ông Biden thể hiện nhận thức cầu thị về lo ngại chung của dân Mỹ về tình trạng lạm phát và tác động mặt trái của những biện pháp chính sách trừng phạt Nga tới kinh tế và xã hội Mỹ. Với mức độ hiện tại khoảng 7,5%, tỷ lệ lạm phát ở Mỹ cao nhất kể từ rất nhiều thập kỷ trở lại đây.
Lạm phát tăng đang trở thành thách thức lớn nhất đối với ông Biden với mức độ rủi ro, nguy hiểm về chính trị đối nội và xã hội đối với ông Biden còn hơn cả tác động của dịch bệnh. Dân Mỹ đa phần tán đồng chính sách của ông Biden cứng rắn với Nga nhưng đồng thời rất lo ngại về hệ lụy của những biện pháp chính sách ấy là góp phần làm cho lạm phát tăng thêm và cung ứng hàng hoá bị gián đoạn, thậm chí cả tăng trưởng kinh tế cũng bị ảnh hưởng tiêu cực.
Ông Biden tận dụng chuyện chiến sự hiện tại giữa Nga và Ukraine để tăng cường vị thế và vai trò lãnh đạo, dẫn dắt các đồng minh và đối tác trong khối các nước phương Tây, chấp nhận những phản tác dụng nhất định tới kinh tế và lạm phát ở Mỹ, tức là chấp nhận có những rủi ro nhất định về đối nội, bất lợi cho phe Đảng Dân chủ trong cuộc bầu cử quốc hội giữa nhiệm kỳ sắp tới ở nước Mỹ.
Cũng trong bản thông điệp về tình hình đất nước vừa trình bày, ông Biden hé lộ sách lược mới cho cuôc vận động bầu cử quốc hội tới. Nó bao gồm đối ngoại phục vụ đối nội bằng cách tập trung đối phó Nga và coi môi trường chính trị an ninh, đối ngoại hiện tại đối với nước Mỹ chẳng khác gì như ở thời kỳ sau sự kiện ngày 11/9/2001.
Nó bao gồm chủ ý tập trung ưu tiên chính sách cầm quyền hàng đầu cho việc giảm tỷ lệ lạm phát, tiếp tục trừng phạt Nga và hậu thuẫn Ukraine nhưng đồng thời vẫn giảm tỷ lệ lạm phát thông qua đầu tư có chọn lọc vào các dự án phát triển cơ sở hạ tầng, thúc đẩy năng lực cải tiến, sáng tạo của giới kinh tế... Nó bao gồm quyết tâm đạt được chuyển biến quyết định trong công cuộc đối phó dịch bệnh. Cuộc bầu cử tới này chứ không phải chuyện giữa Nga và Ukraine giờ được ông Biden quan tâm tới nhiều nhất.