Bộ luật cho phép ly hôn mới được Quốc hội Malta thông qua chẳng khác gì sự đoạn tuyệt vời truyền thống văn hoá và tôn giáo trên đảo quốc này. Malta chỉ có hơn 410.000 dân, trong đó 95% theo đạo Thiên Chúa giáo và cùng với Philipines và Toà thánh Vatican là những nơi còn lại duy nhất trên thế giới không cho phép ly hôn.
Lập luận cho chủ trương này là hôn nhân tạo thành nền tảng và trụ cột cho gia đình và gia đình là tế bào tạo thành xã hội. Như thế đâu phải là sai, nhưng lại chỉ đúng khi hôn nhân hạnh phúc và thực sự bền chặt. Trong thực tế cuộc sống của xã hội loài người, ly hôn đã trở thành chuyện không còn hãn hữu, nếu như không nói là đã phổ biến.
Ngày nay, ở các nơi khác, chuyện ly hôn đã trở thành bình thường, nhưng ở Malta vẫn là chuyện động trời. Muốn ly hôn, các cặp vợ chồng phải được Nhà thờ Thiên chúa giáo đồng ý và thường phải chờ rất lâu, qua rất nhiều thủ tục rườm rà. Luật pháp nhà nước chỉ cho phép các cặp vợ chồng ly thân, sau đó hai người có thể sống với người khác, có con cái đề huề, nhưng không được chính thức tục huyền.
Nhưng ly hôn ở nước ngoài lại được công nhận ở Malta. Vì thế, các cặp vợ chồng muốn ly hôn thường tiến hành ly hôn ở nước ngoài sau đó về kết hôn mới ở trong nước. Qua đó đủ để thấy luật cấm ly hôn ở Malta chỉ có hiệu lực rất hạn chế, dễ dàng bị lách và tụt hậu rất đáng kể so với thực tiễn cuộc sống trong thế giới hiện đại.
Bộ luật mới được thông qua cho phép ly hôn ở Malta là bước ngoặt lịch sử trong truyền thống văn hoá và tôn giáo cũng như trong đời sống xã hội ở thành viên EU nhỏ bé này. Nó là bằng chứng mới cho thấy một khi đã xa rời cuộc sống và bị thực tế cuộc sống bỏ lại ở phía sau thì pháp luật không còn có thể thực thi hiệu quả chức năng làm chuẩn mực và nền tảng để điều tiết và xử lý các mối quan hệ trong xã hội.
Rõ ràng là những biến đổi liên tục diễn ra trong mọi xã hội luôn là thách thức mới đối với công việc lập pháp, hành pháp và tư pháp. Muốn đồng hành được với cuộc sống thôi, chứ chưa dám nói đến đón đầu thực tế cuộc sống, pháp luật trước hết phải làm sao để cho không bị cuộc sống bỏ rơi lại phía sau.
Mạc Thầy
