Theo cam kết trong Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - châu Âu (EVFTA), Việt Nam sẽ phải sửa đổi khá nhiều về Luật Sở hữu trí tuệ (SHTT). Ông có thể cho biết cụ thể hơn?
- Theo kết quả rà soát pháp luật, một số quy định hiện hành trong Luật SHTT năm 2005, sửa đổi năm 2009 (gọi tắt là Luật SHTT) cần phải được tiến hành sửa đổi, bổ sung ngay khi EVFTA có hiệu lực. Tuy vậy, theo kế hoạch, Luật này cũng sẽ cần phải được sửa đổi, bổ sung một số quy định để phù hợp với Hiệp định Đối tác toàn diện xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).
Do vậy, để bảo đảm việc sửa đổi luật được tổng thể, toàn diện và nhất quán, Chính phủ dự kiến sẽ kết hợp việc sửa đổi, bổ sung này với cả những nghĩa vụ theo EVFTA để trình Quốc hội xem xét vào năm 2021. Như vậy, trong thời gian chờ đợi Luật sửa đổi của Luật SHTT chính thức có hiệu lực, các nghĩa vụ theo cam kết trong EVFTA sẽ được áp dụng trực tiếp thông qua Nghị quyết của Quốc hội về việc phê chuẩn EVFTA.
Bên cạnh đó, những cam kết dự kiến đưa vào Nghị quyết của Quốc hội để áp dụng trực tiếp trong thời gian sửa Luật (cụ thể là các nội dung liên quan đến hiệu lực của nhãn hiệu, giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý, quy định liên quan đến kiểu dáng công nghiệp của sản phẩm, bù đắp cho chủ sở hữu sáng chế do chậm trễ trong thủ tục cấp phép đăng ký thuốc) sẽ được chi tiết hóa để bảo đảm việc thực thi được nhất quán, rõ ràng, thuận lợi.
Quy định bù đắp cho chủ sở hữu sáng chế do chậm trễ trong thủ tục cấp phép đăng ký thuốc chưa có trong Luật hiện hành. Vậy vấn đề này sẽ được dự kiến thay đổi ra sao?
- Chắc chắn quy định này phải được bổ sung vào Luật SHTT và vấn đề này sẽ được xem xét thảo luận trong tại Kỳ họp thứ 2 của Quốc hội trong năm 2021. Do vậy, trong thời gian chờ sửa luật, quy định này sẽ được áp dụng trực tiếp thông qua Nghị quyết của Quốc hội về việc phê chuẩn EVFTA.
Những văn bản pháp luật phải sửa đổi để phù hợp với cam kết sẽ được thực hiện như thế nào để kịp thời ban hành ngay tại thời điểm hiệp định có hiệu lực, thưa ông?
- Theo kết quả rà soát, một số các văn bản thuộc thẩm quyền ban hành của Chính phủ và các bộ, ngành cần phải có hiệu lực ngay vào thời điểm EVFTA có hiệu lực, ví dụ như biểu thuế xuất nhập khẩu ưu đãi, mua sắm của Chính phủ, quy tắc xuất xứ… Do vậy, để bảo đảm có đầy đủ cơ sở pháp lý cho việc thực thi Hiệp định, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành khẩn trương chủ động rà soát để có thể tiến hành ngay việc xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật ở cấp Chính phủ, bảo đảm các văn bản này được ban hành đúng thời điểm EVFTA có hiệu lực. Trong trường hợp cần thiết, Chính phủ cũng sẽ xem xét việc ban hành theo thủ tục rút gọn đối với các văn bản này.
Cam kết về xuất xứ trong EVFTA “dễ thở” hơn so với CPTPP. Tuy nhiên, cũng vẫn cần có thông tư quy định về xuất xứ để được hưởng ưu đãi thuế quan. Xin ông cho biết kế hoạch dự kiến ra đời Thông tư này như thế nào?
- Theo cam kết, ngay khi EVFTA có hiệu lực, trên 85% số dòng thuế sẽ được xóa bỏ cho hàng hóa của Việt Nam xuất khẩu sang thị trường châu Âu (EU). Như vậy, cam kết về ưu đãi thuế quan của EVFTA sẽ giúp hàng hóa Việt Nam tăng sức cạnh tranh so với hàng hóa từ các nước không có Hiệp định Thương mại tự do (FTA) với EU khi cùng xuất khẩu vào thị trường tiềm năng với 450 triệu dân này.
Tuy nhiên, để được hưởng ưu đãi thuế quan, doanh nghiệp Việt Nam cần đáp ứng các quy định về quy tắc xuất xứ của EVFTA. So với các FTA mà Việt Nam đang tham gia, như các FTA của ASEAN với các nước đối tác hay các FTA song phương, quy tắc xuất xứ trong EVFTA có nhiều điểm mới và phức tạp hơn, cả về cách diễn đạt tiêu chí và các quy định kèm theo. Do đó, Cục Xuất nhập khẩu đã tập trung xây dựng và sẽ trình Bộ trưởng ban hành Thông tư quy định về Quy tắc xuất xứ hàng hóa trong EVFTA trong tháng 6/ 2020. Hiện các điều khoản trong Thông tư đã được quy định rõ ràng, tuy nhiên, vẫn phải chờ Quốc hội thông qua EVFTA, Thông tư này mới chính thức được ban hành.
Xin cám ơn ông!
