Trách nhiệm thuộc về lãnh đạo các tập đoàn, tổng công ty
Thông tin từ Vụ Kế hoạch (Bộ Công Thương) cho biết, sau cuộc họp chuyên đề mới nhất về rà soát tồn tại, vướng mắc pháp lý các hợp đồng EPC, quyết toán và xử lý tài sản của DA, DN chậm tiến độ, kém hiệu quả thuộc ngành Công Thương với sự tham gia của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Bộ Tư pháp và các Tập đoàn, Tổng công ty có liên quan, Văn phòng Chính phủ đã có thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ tại cuộc họp này (số 86/TB-VPCP ngày 20/5/2019).
Theo đó, Phó Thủ tướng đã chỉ đạo, việc xử lý các DA có vấn đề liên quan đến tổng thầu EPC thuộc thẩm quyền và trách nhiệm của Hội đồng thành viên, Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc các Tập đoàn, Tổng Công ty, các DN chủ đầu tư các DA. Do vậy, hướng giải quyết chính là các Tập đoàn, Tổng Công ty, các DN chủ đầu tư các DA chủ động quyết định thuê tư vấn luật để xem xét, quyết định lựa chọn phương án khả thi, tối ưu để giải quyết những tồn tại, vướng mắc, trong đó có tính đến cả phương án khởi kiện.
Đồng thời, các bộ, ngành, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại DN (CMSC) theo chức năng, nhiệm vụ được phân công tích cực hỗ trợ DA, DN trong xử lý các tranh chấp tại Hợp đồng EPC khi có yêu cầu. CMSC chủ trì, tổng hợp các kiến nghị của Tập đoàn, Tổng Công ty, lấy ý kiến của các Bộ, cơ quan liên quan để xây dựng phương án khả thi, phù hợp với quy định của pháp luật đối với những vướng mắc thực hiện quyết toán theo Thông tư 09/2016/TT-BCT và xác định giá trị thanh toán hợp đồng EPC.
Theo thông tin mới nhất từ Bộ Công Thương, trong số 8/12 DA có vướng mắc, tranh chấp về Hợp đồng EPC, thì đến nay, DA Nhà máy sản xuất xơ sợi polyester Đình Vũ đã đàm phán hòa giải thành công và đã xử lý xong vấn đề tranh chấp thực hiện Hợp đồng EPC với liên danh nhà thầu EPC (đứng đầu Nhà thầu là Công ty Xây dựng Hyundai). Theo đó PVTex đã ký Biên bản nghiệm thu cuối cùng của Mốc nghiệm thu cuối cùng của hợp đồng EPC, hoàn thành việc xử lý tranh chấp Hợp đồng EPC.
Nhiều dự án chưa đảm bảo tiến độ
Bên cạnh đó, 7 DA còn lại (gồm DA Nhà máy sản xuất đạm Ninh Bình; DA cải tạo, mở rộng Nhà máy sản xuất đạm Hà Bắc; DA Nhà máy sản xuất phân bón DAP số 2 - Lào Cai; DA Nhà máy sản xuất NLSH Quảng Ngãi; DA Nhà máy sản xuất NLSH Phú Thọ và Công ty DQS; DA mở rộng sản xuất giai đoạn 2 Công ty Gang thép Thái Nguyên) vẫn chưa giải quyết được theo tiến độ đã đề ra, một số trường hợp không dàn xếp được và phải đưa ra trọng tài quốc tế phân xử.
Trong đó, 3 DA Nhà máy sản xuất phân bón (DA Nhà máy sản xuất đạm Ninh Bình; DA cải tạo, mở rộng Nhà máy sản xuất đạm Hà Bắc; DA Nhà máy sản xuất phân bón DAP số 2 - Lào Cai) hiện đã phải chuẩn bị sẵn sàng phương án giải quyết tranh chấp tại tòa án hoặc trọng tài theo quy định về giải quyết tranh chấp. Bốn DA còn lại vẫn đang tiếp tục làm việc để giải quyết các tranh chấp nhưng chưa thống nhất được với các nhà thầu về phương án giải quyết tranh chấp và các giải pháp xử lý cuối cùng (DA Nhà máy sản xuất NLSH Quảng Ngãi; DA Nhà máy sản xuất NLSH Phú Thọ; Công ty DQS và DA mở rộng sản xuất giai đoạn 2 Nhà máy Gang thép Thái Nguyên (TISCO).
Trong số 4 DA này thì vướng mắc nhất nằm ở TISCO do chưa xử lý được tồn tại, vướng mắc Hợp đồng EPC với nhà thầu MCC, do vậy DA vẫn đang tạm dừng thi công và việc giải phóng nghĩa vụ bảo lãnh của Tổng Công ty Thép Việt Nam (VNSteel) với Vietinbank vẫn chưa thực hiện được.
Chính vì vậy, theo chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ, hướng xử lý trong thời gian tới đối với DA là VNSteel chỉ đạo hoàn thiện phương án thoái vốn nhà nước tại TISCO trong trường hợp giải quyết xong tranh chấp hợp đồng EPC của DA và giải chấp được bảo lãnh của VNSteel cho TISCO tại Vietinbank. Nếu không giải quyết được hai vướng mắc này, báo cáo Tổng Công ty vốn nhà nước để trình CMSC có phương án xử lý tiếp theo.
Tuy vậy, theo đánh giá của Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ, trong hơn 2 năm qua, quá trình xử lý 12 DA thua lỗ ngành Công Thương đã được thực hiện khẩn trương với tinh thần trách nhiệm cao. Trên 75% khối lượng công việc được giao theo Kế hoạch hành động của Ban Chỉ đạo xử lý 12 DA cho giai đoạn 2017-2019 đã được hoàn thành.
Báo cáo này cũng khẳng định, với những kết quả đạt được và những chỉ đạo cụ thể từ Chính phủ, có thể tin tưởng vào việc đạt được mục tiêu đến năm 2020 sẽ xử lý được dứt điểm các DA tồn đọng, kéo dài nhiều năm theo yêu cầu mà Quốc hội và Chính phủ đã đề ra.
