Liên Bộ"soi"tài khoản người phải thi hành án

Phong tỏa tài khoản là một trong những biện pháp bảo đảm thi hành án (THA), được thực hiện trong trường hợp cần ngăn chặn việc tẩu tán tiền trong tài khoản của người phải THA. Tuy nhiên, vì nhiều lý do, việc phong tỏa tài khoản trên thực tế gặp rất nhiều khó khăn do bên quản lý tài khoản lần lữa hoặc bất hợp tác. Bộ Tư pháp - Bộ Tài chính - Ngân hàng Nhà nước Việt Nam - Bộ Lao động Thương binh và Xã hội đang dự thảo thông tư hướng dẫn cung cấp thông tin nhằm tháo gỡ vấn đề này.

"Sờ" đến là tài khoản rỗng không!

Cũng theo Luật THADS "cơ quan, tổ chức đang quản lý tài khoản phải thực hiện ngay quyết định của chấp hành viên về phong tỏa tài khoản". Quy định như vậy nhưng thực tế việc thực hiện là vô cùng khó khăn.

Cục trưởng Cục THADS Lào Cai Lê Văn Thông cho biết: nhiều vụ khi tiến hành phong tỏa, khấu trừ tài khoản để đảm bảo THA thì nhiều cơ quan bảo hiểm, Ngân hàng chưa chấp nhận. Hơn nữa, quy trình thủ tục để khấu trừ còn kéo dài, tạo điều kiện cho đối tượng rút tiền trong tài khoản để trốn tránh THA.

Tình trạng nói trên không chỉ ở Lào Cai mà còn là thực tế của nhiều địa phương trong cả nước. Khi chấp hành viên thực hiện việc phong tỏa tài khoản thì các cơ quan quản lý tài khoản tìm nhiều lý do (như bảo vệ khách hàng, chưa có lệnh cấp trên...) để từ chối hoặc gây khó khăn cho cơ quan THA. Nhiều ngân hàng, bảo hiểm thậm chí chấp nhận hợp tác nhưng sau đó lại âm thầm tìm cách "giúp" cho khách hàng rút toàn bộ tiền trong tài khoản, khi chấp hành viên vào thì tài khoản chỉ còn là con số không.

Hệ quả của việc thiếu hợp tác từ phía các cơ quan quản lý tài khoản dẫn đến cơ quan THA như "người đi đêm" vì không thể biết người phải THA có tiền trong tài khoản hay không, có bao nhiêu và quan trọng là giữ tài khoản đó như thế nào để đương sự không "nhanh chân" rút tiền khỏi tài khoản.

Theo quy định tại Nghị định 60/CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tư pháp thì các hành vi không chấp hành quyết định của người có thẩm quyền THA về việc khấu trừ tài khoản, trừ vào thu nhập, thu hồi giấy tờ có giá của người phải THA; không thực hiện việc phong tỏa tài khoản của người phải THA theo quyết định của người có thẩm quyền THA thì sẽ bị phạt từ 2 đến 5 triệu đồng. Tuy nhiên, trên thực tế, hầu như các hành vi này đều bị "bỏ qua" và chỉ dừng lại ở việc nhắc nhở. Sự "nhờn" luật từ phía các cơ quan này theo nhiều chấp hành viên là do thiếu những chế tài xử lý cứng rắn. Và một trong những nguyên nhân quan trọng nữa là hiện thiếu một quy trình cung cấp thông tin mang tính liên ngành để "buộc" trách nhiệm những cơ quan này.

Rõ trách nhiệm của cả hai phía

Hiện nay, Bộ Tư pháp - Bộ Tài chính-Ngân hàng Nhà nước Việt Nam - Bộ Lao động Thương binh và Xã hội đang dự thảo thông tư liên tịch hướng dẫn việc cung cấp thông tin về tài khoản, thu nhập của người phải THA và thực hiện phong tỏa tài khoản, khấu trừ tài khoản, trừ vào thu nhập để THA.

Theo dự thảo thông tư này, người đại diện theo pháp luật của cơ quan, tổ chức đang quản lý tài khoản của người phải THA; cơ quan, tổ chức, người sử dụng lao động, bảo hiểm xã hội nơi người phải THA nhận tiền lương, tiền công, tiền lương hưu, tiền trợ cấp và các thu nhập hợp pháp khác có trách nhiệm cung cấp thông tin trong thời hạn không quá 03 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được yêu cầu của người có thẩm quyền. Trong trường hợp thi hành quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời của Tòa án (quy định tại Mục 2 chương V của Luật THADS) thì việc cung cấp thông tin được thực hiện ngay sau khi nhận được yêu cầu.

Trên cơ sở thông tin được cung cấp, chấp hành viên ra quyết định phong toả tài khoản, quyết định khấu trừ tiền trong tài khoản hoặc quyết định trừ vào thu nhập của người phải THA theo quy định của Luật THA dân sự.

Dự thảo cũng quy định ngay sau khi nhận được quyết định khấu trừ vào thu nhập của người phải THA, cơ quan, tổ chức, người sử dụng lao động, bảo hiểm xã hội đang quản lý tiền lương, tiền công, tiền lương hưu, tiền trợ cấp và các thu nhập hợp pháp khác của người phải THA phải trừ tiền để chuyển vào tài khoản của cơ quan THA dân sự hoặc chuyển cho người được THA theo quyết định trừ vào thu nhập.

Đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân cố ý không cung cấp hoặc cung cấp không đúng, không đầy đủ thông tin về tài khoản, thu nhập của người phải THA hoặc cố ý không thực hiện quyết định phong tỏa, khấu trừ để THA thì tùy từng trường hợp mà bị xử phạt vi phạm hành chính, xử lý kỷ luật hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.

Với việc ban hành thông tư liên tịch nói trên, hy vọng những khó khăn trong vấn đề này sẽ được khắc phục. Cơ quan THA sẽ không còn cảnh "đơn phương độc mã" khi thực hiện nhiệm vụ được pháp luật giao phó

Bình An