Phát biểu khai mạc, Cục trưởng Cục Dân số Lê Thanh Dũng cho biết, công tác dân số năm 2024, tiếp tục nhận được sự quan tâm chỉ đạo của cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương, đặc biệt sự quan tâm chỉ đạo trực tiếp của Lãnh đạo Bộ Y tế. Đội ngũ công chức, viên chức làm công tác dân số các cấp đã chủ động, tích cực tham mưu cho Lãnh đạo Bộ Y tế, cấp ủy chính quyền địa phương triển khai đồng bộ các giải pháp, công tác dân số đã đạt được một số kết quả nhất định, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Mặc dù với sự cố gắng của cả hệ thống làm công tác dân số từ Trung ương đến địa phương, tuy nhiên, theo tổng hợp báo cáo từ các tỉnh/TP cho thấy, chúng ta chỉ hoàn thành 1/3 chỉ tiêu được giao đó là Tuổi thọ trung bình thực là 74,5 tuổi, đạt vượt chỉ tiêu kế hoạch (73,8 tuổi); 02 chỉ tiêu về Tỷ số giới tính của trẻ em mới sinh và Tổng tỷ suất sinh không hoàn thành.
“Hội nghị là dịp để đánh giá những kết quả đạt được, những khó khăn, tồn tại vướng mắc trong năm 2024, đồng thời định hướng tìm ra các giải pháp quyết liệt nhằm thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ được giao năm 2025, cũng như các năm tiếp theo” – ông Lê Thanh Dũng nhấn mạnh.
Thông tin tại hội nghị, trong ba năm liên tiếp, mức sinh trên toàn quốc giảm dưới mức thay thế (2,1 con/phụ nữ), đặc biệt trong năm 2023 là 1,96 con/phụ nữ và dự báo năm 2024 sẽ giảm xuống còn 1,91 con/phụ nữ, mức giảm thấp nhất trong lịch sử. Nếu xu hướng này tiếp tục, Việt Nam sẽ đối diện với tình trạng giảm dân số tự nhiên trong tương lai không xa. Một trong những vấn đề nghiêm trọng khác là mất cân bằng giới tính khi sinh, mặc dù đã giảm nhưng vẫn ở mức cao, ước tính năm 2024 là 112 bé trai/100 bé gái.
Tình trạng già hóa dân số cũng đang diễn ra nhanh chóng, khi tỷ lệ người cao tuổi ngày càng tăng và hệ thống y tế chưa đủ khả năng đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe cho nhóm đối tượng này. Việc nâng cao chất lượng dân số, cải thiện thể chất, trí tuệ và tinh thần của người dân vẫn còn nhiều thách thức.
Trong giai đoạn 2021-2025, Việt Nam đã đặt ra các mục tiêu quan trọng về dân số, bao gồm giảm mất cân bằng giới tính khi sinh, duy trì mức sinh thay thế và nâng cao chất lượng dân số. Tuy nhiên, để đạt được các chỉ tiêu này, cần có một chiến lược tổng thể với sự tham gia mạnh mẽ của các bộ ngành và chính quyền các địa phương.
Một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất là tập trung vào xây dựng, hoàn thiện thể chế, đặc biệt là việc trình Quốc hội dự thảo Luật Dân số vào kỳ họp thứ 10 (năm 2025) nhằm thực thi Nghị quyết 21-NQ/TW về dân số.
Bên cạnh đó, cần phải triển khai các đề án về dân số đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, đặc biệt là các chương trình chăm sóc sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình và cải thiện chất lượng dân số.
Công tác truyền thông cũng cần phải được tăng cường để thay đổi nhận thức của người dân về các vấn đề dân số, đặc biệt là vấn đề mức sinh thấp. Các chương trình truyền thông cần phải xây dựng các chiến dịch tuyên truyền, giáo dục cộng đồng về sự quan trọng của việc sinh đủ hai con và tạo ra môi trường thuận lợi để các gia đình có thể sinh con và nuôi dạy con một cách tốt nhất.
Tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương, năm 2025 là năm cuối thực hiện giai đoạn 1 của Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030. Để từng bước tìm ra các giải pháp quyết liệt cho năm 2025 và những năm tiếp theo nhằm đạt các chỉ tiêu kế hoạch, nhiệm vụ được Chính phủ giao, đặc biệt là về những vấn đề mới, những vấn đề mang tính bước ngoặt của công tác dân số Việt Nam theo tinh thần Nghị quyết số 21-NQ/TW và chiến lược dân số Việt Nam đến năm 2030.
 |
Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương phát biểu tại hội nghị. |
Theo đó, để làm tốt công tác dân số, Cục Dân số cần tập trung mọi nguồn lực hoàn thiện thể chế, cụ thể là hoàn thành dự thảo Luật Dân số để trình Quốc hội vào kỳ họp thứ 10 (năm 2025) nhằm đưa Nghị quyết 21-NQ/TW đi vào thực tiễn cuộc sống.
Thứ trưởng Bộ Y tế cũng đề nghị UBND các tỉnh, TP đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, vận động, thúc đẩy phong trào nhân dân thực hiện mỗi gia đình sinh đủ hai con, nuôi dạy con tốt, xây dựng gia đình tiến bộ, hạnh phúc, không lựa chọn giới tính khi sinh, nâng cao chất lượng dân số về cả thể chất, trí tuệ và tinh thần.
Năm 2025, Cục Dân số dự kiến trình Thủ tướng Chính phủ Đề án sửa đổi, bổ sung Chương trình Điều chỉnh mức sinh phù hợp các vùng, đối tượng đến năm 2030, bảo đảm vững chắc mức sinh thay thế của quốc gia./.
