Nhạc sĩ Hồng Đăng, tên đầy đủ là Phan Hồng Đăng, sinh năm 1936, tại Yên Thành, Nghệ An, trong một gia đình có truyền thống hiếu học. Ông nội của ông là một nhà nho yêu nước, bác ruột ông là nhà chí sĩ cách mạng Phan Đăng Lưu, cha ông là nhà báo Phan Đăng Tài (bút danh Phan Hồng Sơn).
Từ nhỏ, nhạc sĩ Hồng Đăng đã yêu thích âm nhạc, tự mày mò đọc sách âm nhạc bằng tiếng Pháp. Những năm 1950, ông là học sinh kháng chiến ở Liên khu IV và đã sáng tác các ca khúc đầu tay như “Đời học sinh”, “Nắng về Tây Bắc”, “Nhớ ơn cụ Hồ”...
Năm 1954, ông theo đoàn quân giải phóng trở về tiếp quản Thủ đô. Năm 1956, khi Trường Âm nhạc Việt Nam (nay là Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam) mở khóa học đầu tiên, ông là một trong những học viên của chuyên ngành sáng tác. Thời gian này, ông sáng tác nhiều ca khúc, nổi bật như “Đường đi có nắng mặt trời”, “Quà tháng Năm” (lời cùng với Thế Bảo), “Tổ quốc tôi trên mười năm đã lớn” (lời cùng Nguyễn Liệu)... và một số tác phẩm khí nhạc.
 |
Nhạc sĩ Văn Cao và nhạc sĩ Hồng Đăng năm 1984 |
Bên cạnh sáng tác, ông còn là giảng viên Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam, từng giữ cương vị Phó Tổng Thư ký Hội Nhạc sĩ Việt Nam khóa IV, V và Tổng Biên tập Tạp chí Âm nhạc. Ông còn là hội viên Hội Nhà báo Việt Nam, Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật Hà Nội, Hội Điện ảnh Việt Nam.
Nhạc sĩ Hồng Đăng để lại kho tàng sáng tác âm nhạc đồ sộ với hàng trăm tác phẩm, trong đó có cả ca khúc, thanh xướng kịch, hợp xướng, nhạc phim, hòa tấu, nhạc sân khấu... Nhạc sĩ Hồng Đăng nổi tiếng nhất là mảng ca khúc, với những sáng tác được nhiều thế hệ yêu mến như: “Hoa sữa”, “Biển hát chiều nay”, “Lênh đênh”, “Kỷ niệm thành phố tuổi thơ”, “Mưa bụi”, “Ký ức đêm”...
Ca khúc "Hoa sữa" do nhạc sĩ Hồng Đăng sáng tác, ca sĩ Thanh Lam thể hiện năm 1997 Nguồn: Youtube Thanh Lam |
Bài hát Hoa sữa được ông viết trong nhạc phim Hà Nội mùa chim làm tổ nói về công cuộc xây dựng lại Hà Nội sau Tháng Chạp "Điện Biên Phủ trên không" đã lay động trái tim triệu người dân nước Việt. Hoa sữa đã bước ra khỏi khung hình điện ảnh và trở thành một trong những ca khúc hay nhất về Hà Nội, tuy không có một chữ Hà Nội hay Thủ đô nào trong ca từ.
 |
Bài hát Hoa sữa Hồng Đăng viết cho phim Hà Nội mùa chim làm tổ |
Năm 2001, ông được nhận giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật cho các tác phẩm: “Biển hát chiều nay”, “Hoa sữa”, “Quà tháng năm”, “Kỷ niệm thành phố tuổi thơ” và hợp xướng “Lửa rực cháy”. Năm 2021, nhạc sỹ Hồng Đăng được Báo Thể thao & Văn hóa (Thông tấn xã Việt Nam) trao Giải thưởng Lớn "Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội" vì có những cống hiến xuất sắc cho nền âm nhạc Thủ đô.
