Vĩnh biệt cây đại thụ của Hoạt hình Việt Nam - NSND, đạo diễn, họa sĩ Ngô Mạnh Lân

NSND, đạo diễn, họa sĩ Ngô Mạnh Lân sinh năm 1934 tại xã Tả Thanh Oai, huyện Thanh Trì, Hà Nội. Năm 1950, khi mới 16 tuổi, ông tham gia khoá học đầu tiên của Trường Mỹ thuật Việt Nam ở chiến khu Việt Bắc do họa sĩ Tô Ngọc Vân phụ trách. Tốt nghiệp, ông vào phục vụ trong quân đội, từng tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ và có nhiều ký họa kháng chiến.

Hồi ức của NSND, đạo diễn, họa sĩ Ngô Mạnh Lân giai đoạn học tập tại Trường Mỹ thuật Việt Nam

Đạo diễn, họa sĩ Ngô Mạnh Lân thời trẻ

Hòa bình lập lại, năm 1956, ông được cử đi học khoa Đạo diễn hoạt hình tại Đại học Quốc gia Điện ảnh Liên Xô. Tốt nghiệp năm 1962, ông trở về nước làm việc tại Xưởng phim Hoạt họa búp bê Việt Nam, nay là Hãng phim hoạt hình Việt Nam và sau này trở thành một trong những tên tuổi lớn của nền hoạt hình Việt Nam.

Chàng trai Ngô Mạnh Lân chuẩn bị bài tốt nghiệp ở trường VGIK năm 1961-1962

Năm 1963, ông cho ra mắt bộ phim hoạt hình đầu tiên mang tên “Một ước mơ”. Các tác phẩm sau đó của họa sĩ Ngô Mạnh Lân đã gây ấn tượng với công chúng và giành nhiều giải thưởng như “Dế Mèn phiêu lưu ký”, “Chuyện ông Gióng”, “Trê cóc”, “Con sáo biết nói”, “Những chiếc áo ấm”, “Thạch Sanh”, “Rừng hoa”, “Bộ đồ nghề nổi giận”, “Bước ngoặt”, “Phép lạ hồi sinh”...

Áp phích phim "Con sáo biết nói" của đạo diễn Ngô Mạnh Lân

NSND, đạo diễn, họa sĩ Ngô Mạnh Lân đã giành nhiều giải thưởng cao quý của điện ảnh như 3 giải Bông sen vàng, 4 giải Bông sen bạc, nhiều bằng khen của Ban giám khảo tại các kỳ Liên hoan phim Việt Nam. Ông còn giành một số giải thưởng quốc tế như Bồ nông Bạc tại Liên hoan phim Hoạt hình quốc tế ở Mamaia (Romania) năm 1966 cho phim “Mèo Con”, giải Bồ câu Vàng tại Liên hoan phim quốc tế Leipzig, Cộng hòa Dân chủ Đức (1970) cho phim “Chuyện ông Gióng”. Với tổng cộng 17 bộ phim giữ vai trò đạo diễn, 5 phim giữ vai trò họa sĩ, ông là một trong những nghệ sĩ hàng đầu trong ngành điện ảnh hoạt hình Việt Nam. Ông từng giữ cương vị giám đốc Hãng phim hoạt hình Việt Nam, đồng thời tham gia nghiên cứu và giảng dạy về hoạt hình.

Áp phích phim "Chuyện ông Gióng" của đạo diễn Ngô Mạnh Lân

Ngoài công việc đạo diễn, NSND, đạo diễn, họa sĩ Ngô Mạnh Lân còn là hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam (1982). Ông đã sáng tác nhiều ký hoạ, tranh sơn dầu, hoạt hình, tranh cổ động, bìa tem, bìa sách, truyện tranh… Ông đã thực hiện hai cuộc triển lãm, lần đầu vào năm 1971, lần thứ hai vào tháng 11/2006. Ngoài ra ông còn xuất bản một số cuốn sách về nghệ thuật hoạt hình.

Ký họa của họa sĩ Ngô Mạnh Lân

Trong lĩnh vực nghệ thuật tạo hình, họa sĩ Ngô Mạnh Lân cũng đã giành nhiều giải thưởng, như 1 giải A triển lãm đồ họa - Hội nghệ sĩ tạo hình; 1 giải quốc gia về minh họa sách thiếu nhi; 2 giải nhất và 2 giải nhì về triển lãm áp phích).

Ông tốt nghiệp Phó Tiến sĩ Nghệ thuật năm 1984 tại Nga. Ông đã được trao tặng học hàm Phó Giáo sư (1991) và danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân năm 1997.

Năm 2007, ông được trao tặng Giải thưởng Nhà nước cho các tác phẩm: “Mèo con”, “Chuyện ông Gióng”, “Con sáo biết nói”, “Những chiếc áo ấm” và “Trê cóc”.

Chân dung NSND, đạo diễn, họa sĩ Ngô Mạnh Lân

Gia đình NSND, đạo diễn, họa sĩ Ngô Mạnh Lân là gia đình có truyền thống nghệ thuật. Vợ ông là NSND Ngọc Lan, gương mặt gạo cội của điện ảnh Cách mạng Việt Nam, và hiện nay bà vẫn tiếp tục tham gia đóng phim truyền hình. Con gái NSND Ngô Mạnh Lân là TS nghệ thuật học, nhà lý luận phê bình Ngô Phương Lan, nguyên Cục trưởng Cục Điện ảnh. Cháu ngoại ông là đạo diễn trẻ Đinh Tuấn Vũ, người có nhiều tác phẩm ấn tượng và từng giành giải thưởng quốc tế như các phim "Cuộc đời của Yến", "Và anh sẽ trở lại", "Truyền thuyết về Quán Tiên"...

NSND, đạo diễn, họa sĩ Ngô Mạnh Lân là một trong số ít nghệ sĩ điện ảnh Việt Nam có mặt trong Bách khoa toàn thư điện ảnh Liên Xô. Năm 2008, ông là một trong 11 nghệ sĩ điện ảnh được tôn vinh trong lễ kỷ niệm 55 năm thành lập ngành Điện ảnh Cách mạng Việt Nam.