Người Trung Quốc bao vây sứ quán, phá cơ sở kinh doanh Nhật

Người biểu tình Trung Quốc gần đại sứ quán Nhật Bản ở Bắc Kinh. Ảnh: AP

Ngày 16/9, hàng ngàn người biểu tình Trung Quốc đã tập hợp bên ngoài Đại sứ quán Nhật ở Bắc Kinh. Đám đông ném trứng thối, cà chua, chai lọ vào sứ quán và hô các khẩu hiệu khẳng định quần đảo đang xảy ra tranh chấp trên biển Hoa Đông là của Trung Quốc.

Tại Thượng Hải, khoảng 1.500 người đã diễu hành trước lãnh sự quán Nhật Bản, buộc công an phải dùng các container và hàng rào nhựa để phong tỏa các con đường. Cảnh sát cũng đã được huy động để kìm chế đám đông gồm ít nhất 2.000 người đang bao vây lãnh sự quán Mỹ tại Thành Đô.

Súng hơi cay và vòi rồng đã được cảnh sát Trung Quốc huy động để giải tán hàng nghìn người biểu tình đang chiếm giữ một tuyến phố Thâm Quyến, gần Hong Kong. 

Những người biểu tình cũng đã xông vào các cửa hàng, đập phá ô tô và nhà hàng của người Nhật Bản ở ít nhất 5 thành phố. Theo đài truyền hình Nhật Bản NHK, những người biểu tình Trung Quốc đã đột nhập vào hàng chục nhà máy do người Nhật Bản điều hành ở thành phố Thanh Đảo để đập phá, trong đó có 2 nhà máy sản xuất linh kiện điện tử của hãng Panasonic ở Thanh Đảo và Tô Châu. Hãng này đang xem xét có tiếp tục hoạt động hay không sau khi kiểm tra thiệt hại. Các salon ô tô của Toyota cũng bị phóng hỏa và nhiều xe hơi bị hư hỏng.

Trước tình hình này, Thủ tướng Nhật Bản Yoshihiko Noda ngày 16/9 đã lên tiếng thúc giục Trung Quốc đảm bảo an toàn cho công dân và các doanh nghiệp nước này. “Tình hình thật đáng thất vọng, vì thế chúng tôi đang đưa ra lời phản đối với Trung Quốc” – Thủ tướng Noda phát biểu trên một chương trình tin tức của Fuji TV. “Chúng tôi muốn (Trung Quốc) giám sát tình hình để ít nhất các công dân và doanh nghiệp Nhật Bản ở Trung Quốc sẽ không gặp nguy hiểm” – Thủ tướng Nhật Bản thúc giục.

Đại sứ Nhật Bản tại Trung Quốc Shinichi Nishimiya ngày 16/9 đã tử vong tại một bệnh viện ở Tokyo. Trước đó, ngày 13/9, ông Nishimiya được phát hiện nằm bất tỉnh trên một con phố ở gần nhà khi đang từ nhiệm sở trở về. Bộ Ngoại giao Nhật Bản cho biết, các bác sỹ đang tìm hiểu về nguyên nhân tử vong của ông Nishimiya. Theo kế hoạch, giữa tháng 10 tới, ông Nishimiya sẽ đến Bắc Kinh nhận nhiệm vụ đại sứ tại Trung Quốc, thay thế ông Uichiro Niwa.

Thủ tướng Nhật cũng giữ thái độ cứng rắn trước Trung Quốc. “Chúng tôi sẽ tiếp tục giữ thái độ kiên quyết trong việc xử lý vấn đề này. Nhưng chúng tôi cũng sẽ giữ bình tĩnh.

Nhật Bản cũng sẽ yêu cầu phía Trung Quốc giữ thái độ tương tự” – hãng tin Kyodo dẫn lời ông Noda nói. Thủ tướng Nhật tuyên bố, một trong 2 chính sách trụ cột của ông trong việc giải quyết các tranh chấp lãnh thổ là một phản ứng cứng rắn. “Ý tôi là chúng tôi sẽ nhất quyết bảo vệ Senkaku, chúng tôi sẽ làm tất cả các biện pháp có thể” – ông Noda nói. 

Ông Noda cam kết sẽ duy trì an ninh tại khu vực gần quần đảo Senkaku/Điếu Ngư, trong khi chính phủ đang nỗ lực ngăn chặn nguy cơ tàu cá Trung Quốc xâm nhập vùng biển gần các quần đảo tranh chấp.

“Chúng tôi sẽ áp dụng mọi biện pháp mà luật pháp Nhật Bản cho phép như tăng cường lực lượng cảnh sát biển và phản kháng trước nếu người Trung Quốc đổ bộ trái phép lên quần đảo” – ông Noda tuyên bố. Ngày 16/9, lệnh cấm đánh bắt cá của Trung Quốc sẽ chính thức kết thúc. 

Ngoài ra, trong bối cảnh tranh chấp lãnh thổ giữa Nhật Bản và Hàn Quốc, Trung Quốc đang lên cao, Thủ tướng Noda dự kiến sẽ đưa vấn đề lãnh thổ vào bài phát biểu tại Đại hội đồng Liên hợp quốc (LHQ) cuối tháng này. Theo hãng tin Kyodo, Thủ tướng Noda sẽ phát biểu trước cộng đồng quốc tế rằng vấn đề lãnh thổ cần được giải quyết luật pháp quốc tế.

Theo một số nguồn tin, với việc đem vấn đề lãnh thổ lên Đại hội đồng LHQ, Thủ tướng Noda hy vọng giành được sự ủng hộ đối với lập trường của Tokyo của rất nhiều nước khác cũng đang chỉ trích sự bành trướng lãnh hải của Trung Quốc, như Philippines, Mỹ và Việt Nam.

Tuy nhiên, để tránh làm leo thang thêm quan hệ vốn đã căng thẳng với Hàn Quốc và Trung Quốc, Thủ tướng Nhật Bản sẽ cẩn trọng với các ngôn từ, chẳng hạn như sẽ tránh việc gọi tên những quần đảo tranh chấp.

Minh Ngọc (theo WSJ, AP, BBC)