Nhà ở xã hội: Lời giải cho mong ước "an cư lạc nghiệp"

Có an cư mới lạc nghiệp - đây là điều mà mỗi người dân Việt đều tâm niệm. Vậy nhưng, chỉ tính riêng tại khu vực đô thị đã có khoảng 600 - 700 ngàn cán bộ, công chức (chiếm 1/3 tổng số cán bộ, công chức, viên chức) và nhiều đối tượng có thu nhập thấp khác còn khó khăn về chỗ ở.

Với chủ trương xóa bỏ bao cấp về nhà ở nhưng vẫn tạo dựng được nơi ăn, chốn ở cho những người chưa có nhà nhưng thu nhập lại thấp - nhà ở xã hội là một chủ trương được người dân rất ủng hộ và mong đợi. Chủ trương này đã thể hiện sự quan tâm và quyết tâm của Đảng, Nhà nước và Chính phủ cùng các cấp các ngành đối với việc nâng cao đời sống của người dân.

3 nhóm đối tượng được ưu tiên

Sở Xây dựng vừa trình UBND TP Quy định về việc bán, cho thuê, thuê mua và quản lý sử dụng nhà ở xã hội, đây là căn cứ để Hà Nội triển khai đưa vào sử dụng quỹ nhà ở xã hội đầu tiên sắp được hoàn thành. Theo đó, đối tượng được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội, nhà thu nhập thấp phải hội tụ đủ 4 nhóm điều kiện.

Đầu tiên, các hộ gia đình phải chưa có nhà ở hoặc có nhà thuộc sở hữu của mình nhưng diện tích quá chật chội. Cụ thể, diện tích bình quân của hộ gia đình phải thấp hơn 5 m2 sử dụng/người hoặc diện tích khuôn viên đất của ngôi nhà thấp hơn tiêu chuẩn diện tích đất tối thiểu thuộc diện được phép cải tạo, xây dựng theo quy định. Các hộ gia đình còn phải đáp ứng tiêu chí chưa được Nhà nước hỗ trợ về nhà ở, đất ở dưới mọi hình thức.

Đối với trường hợp mua hoặc thuê nhà thu nhập thấp, phải có hộ khẩu thường trú hoặc tạm trú dài hạn tại Hà Nội. Trường hợp thuộc lực lượng vũ trang, nếu chưa có hộ khẩu hoặc tạm trú dài hạn, phải có xác nhận của đơn vị đang công tác về chức vụ, thời gian công tác và thực trạng nhà ở. Hộ gia đình phải có mức thu nhập hàng tháng (tính bình quân đầu người) dưới mức bình quân của địa phương theo quy định của UBND TP.

Có 3 nhóm đối tượng được ưu tiên hơn trong thuê, mua nhà xã hội, nhà thu nhập thấp. Đó là các gia đình chính sách, có công với cách mạng; chuyên viên cao cấp hoặc có thành tích xuất sắc trong lao động, công tác, được Nhà nước phong tặng Huân chương hoặc các danh hiệu Giáo sư, Phó Giáo sư, Nhà giáo hoặc nghệ sỹ nhân dân, ưu tú; cán bộ tốt nghiệp đại học trở lên hoặc công nhân có tay nghề từ bậc 5 trở lên.

Theo thang điểm tối đa 100 (lựa chọn người ưu tiên bằng cách chấm điểm) do UBND TP quy định, tiêu chí khó khăn về nhà ở được tính cao nhất (50 điểm). Kế đó là tiêu chí về đối tượng (30 điểm) và các ưu tiên khác (10 điểm). Đặc biệt, nhóm gia đình chính sách và giáo sư được cộng 7 điểm. Nhóm cán bộ trẻ được 3 điểm. Các đối tượng có nhu cầu sẽ nộp đơn đăng ký cho chủ đầu tư dự án và Sở Xây dựng. Sở Xây dựng sẽ có trách nhiệm cùng liên ngành thành phố thẩm định hồ sơ, xét duyệt danh sách và trình UBND TP phê duyệt. UBND TP cũng yêu cầu các chủ đầu tư có dự án nhà xã hội, nhà thu nhập thấp phải công khai các thông tin liên quan tới dự án để người dân biết, đăng ký nộp hồ sơ và giám sát.

Không có chuyện tự do mua bán, chuyển nhượng

Theo Phó Giám đốc Sở Xây dựng - Nguyễn Quốc Tuấn, do tính chất đặc thù của nhà xã hội, nhà thu nhập thấp, người thuê, thuê mua sẽ không có đặc quyền tự do mua bán, chuyển nhượng. Thậm chí, hành vi tự chuyển đổi mục đích sử dụng cũng bị nghiêm cấm. Đối với hình thức nhà xã hội cho thuê, hộ gia đình thuê nhà sẽ không được phép chuyển nhượng nhà đang thuê. Nếu không còn nhu cầu thuê hoặc hết điều kiện thuê nhà, hộ gia đình phải trả lại nhà cho thành phố.

Đối với nhà xã hội theo hình thức thuê mua, hộ gia đình chỉ được phép chuyển nhượng nhà đang thuê mua sau 10 năm kể từ khi ký hợp đồng và nhà đó đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà. Ngoài ra, nếu có chuyển nhượng, hộ gia đình cũng không được bán ra ngoài mà phải bán cho cơ quan quản lý nhà của thành phố.

Tương tự, đối với nhà thu nhập thấp, hộ gia đình chỉ được bán sau 10 năm kể từ ngày ký hợp đồng và căn hộ phải có GCN. Căn hộ cũng chỉ được phép chuyển nhượng cho thành phố hoặc chủ đầu tư xây dựng nhà ở tại dự án đó hoặc cho đối tượng được mua nhà thu nhập thấp. Giá bán nhà cũng không được phép vượt quá mức giá nhà ở thu nhập thấp cùng loại tại thời điểm bán. Thủ tục chuyển nhượng (nếu có) sẽ được giải quyết trong khoảng 35 ngày.

Tờ trình của Sở Xây dựng cũng đặt ra nhiều trường hợp sẽ phải thu hồi nhà ở xã hội, nhà ở thu nhập thấp, đơn cử như trường hợp người thuê không trả tiền thuê liên tục trong 3 tháng mà không có lý do chính đáng hoặc người thuê tự ý bán nhà hoặc chuyển quyền thuê nhà song không được sự đồng ý bằng văn bản của Sở Xây dựng.