Nhiều nhà đầu tư không đủ kiên nhẫn với thủ tục hành chính

Kết quả đánh giá sơ bộ thực trạng thủ tục hành chính (TTHC) trong thực hiện dự án đầu tư cảnh báo “nhiều nhà đầu tư không đủ kiên nhẫn nên dễ nản lòng từ bỏ ý tưởng đầu tư chỉ vì qui trình thực hiện TTHC của các dự án rất phức tạp và mất nhiều thời gian…”.

10 năm chưa xong thủ tục

Nhận định chung của các chuyên gia và cả các nhà đầu tư đều cho rằng, “thời gian thực hiện TTHC quá dài sẽ làm mất đi cơ hội đầu tư do chưa đựng nhiều rủi ro, làm tăng chi phí của dự án, làm cho các tính toàn về hiệu quả kinh tế của nhà đầu tư có nhiều sai số và không thể dự báo được hiệu quả của hoạt động đầu tư”.

Với số lượng rất lớn TTHC phải thực hiện khiến thời gian hoàn thành các TTHC kể từ khi có ý tưởng đến khi dự án đi vào vận hành thường kéo dài hơn bình thường. Có những dự án phải mất đến 10 năm mà nhà đầu tư vẫn phải loay hoay với “mớ” thủ tục.

Ngay cả những dự án đầu tư xây dựng cơ bản của các cơ quan nhà nước muốn triển khai được cũng cần đến 42 tháng (dự án nhóm A), 29 tháng (dự án nhóm B) và 23 tháng (dự án nhóm C). Ông Nguyễn Tiến Hưng, Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch tài chính – Bộ Tư pháp, cho rằng, qui trình như vậy “gây lãng phí cho ngân sách nhà nước và nhiều vấn đề khác, khiến nhà đầu tư mất rất nhiều thời gian mà nguyên nhân là do có nhiều luật và văn bản hướng dẫn qui định cho việc tiến hành một dự án đầu tư”.

Thủ tục thì rối rắm như vậy, nhưng theo Cục Kiểm soát TTHC (Bộ Tư pháp), cho đến này  vẫn chưa có một qui trình thống nhất, từ khâu chuẩn bị đầu tư đến lúc vận hành dự án. Thế nên trên thực tế đang có đến 39 qui trình khác nhau của 39 địa phương... khiến các nhà đầu tư “hoang mang” khi lựa chọn địa phương làm địa bàn đầu tư.

Có nhiều thủ tục sự chồng chéo, trùng lặp về mục tiêu, nội dung quản lý và cơ quan thực hiện. Đặc biệt, xuất hiện nhiều TTHC “con” trong quá trình thực hiện nên khiến tình hình càng thêm phức tạp, mơ hồ. Đã có nhà đầu tư phải chi 10-20% vốn đầu tư để làm thủ tục nên đã từ bỏ ý định đầu tư ở Việt Nam.

“Các qui định về đầu tư hiện nay đang giao thẩm quyền và chức năng, nhiệm vụ cho quá nhiều đầu mối, chưa phân cấp rõ ràng giữa các cơ quan TƯ và địa phương nên khi thực hiện, mỗi cơ quan, đơn vị có hướng dẫn riêng, không khâu nối được toàn bộ qui trình” – ông Đặng Công Khôi, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế - Bộ Tài chính, nhận định.

Như thủ tục giới thiệu địa điểm đầu tư, mỗi văn bản pháp luật có hướng dẫn về cơ quan đầu mối khác nhau nên các địa phương cũng giao cho các cơ quan khác nhau thực hiện: Sở KHĐT (12 tỉnh), Sở TNMT (7 tỉnh), Sở Xây dựng (22 tỉnh) và ở một số tỉnh, Sở KHĐT và Sở Xây dựng đều có thể là cơ quan đầu mối…

Cải cách chính “trách nhiệm” thực thi TTHC

Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Tư pháp phối hợp với Bộ, ngành, địa phương có liên quan xây dựng trình Chính phủ “Nghị quyết về một số nhiệm vụ trọng tâm cải cách TTHC trong thực hiện dự án đầu tư cải thiện môi trường kinh doanh, thu hút đầu tư” trong quý III/2013.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Lê Hồng Sơn cho biết, tiến hành cải cách TTHC trong thực hiện dự án đầu tư là cần thiết “để cải thiện môi trường kinh doanh thu hút đầu tư: giảm thu tục, thời gian dẫn đến giảm chi phí để môi trường thông thóang, thuận tiện thu hút được nhiều nhà đầu tư hơn”. Đó cũng là mong muốn của các doanh nghiệp phản ánh qua kết quả nghiên cứu độc lập của Phòng Công nghiệp và Thương mại Việt Nam (VCCI).

Tuy nhiên, đại diện nhiều Bộ, ngành cũng lo ngại, nếu không tính đến yếu tố cán bộ thì cải cách sẽ vô ích. “Cải cách TTHC là cần thiết nhưng không phải là “cứu cánh” duy nhất, mà quan trọng là con người, vì TTHC là do con người đặt ra và thực hiện”. Mặc dù nhiều ý kiến cho rằng, cải cách TTHC trong thực hiện dự án đầu tư cần phải tính đến “tầm” luật, pháp lệnh, song ông Ngô Hải Phan (Cục trưởng Cục Kiểm soát TTHC – Bộ Tư pháp), dự kiến trước mắt sẽ sửa 9 nghị định và 14 thông tư.

Huy Anh