Cựu giám đốc của ngân hàng Goldman Sachs (Mỹ) - ông Rajat Gupta, 63 tuổi, vào ngày 15/6/2012, đã bị tòa án tuyên là có tội. Ông này bị buộc tội gian lận và tiết lộ thông tin nội gián trong giao dịch chứng khoán.
| |
| Ông Rajat Gupta và luật sư Gary Naftalis, rời khỏi tòa án liên bang, New York, hôm 15/6/2012. |
Cuộc chiến đến hồi quyết liệt
Người nhận thông tin từ ông Rajat Gupta để trục lợi là ông Raj Rajaratnam, trước đó lĩnh án 11 năm tù giam. Tuy thế, cuộc điều tra đã không làm sáng tỏ được vấn đề vì sao ông Rajat Gupta lại phạm tội. Bởi ông là doanh nhân thành đạt, một người chủ gia đình mẫu mực và quan trọng hơn ông không được hưởng lợi từ việc tiết lộ thông tin nội bộ của ngân hàng Goldman Sachs.
Cũng cần nói thêm rằng, tại Mỹ, cuộc chiến chống lại việc sử dụng thông tin bảo mật của nội bộ trên thị trường chứng khoán đã diễn ra từ lâu. Tuy nhiên, trong vòng 5 năm trở lại đây, hoạt động của các công tố viên trong cuộc chiến này được chú trọng và quyết liệt hơn trước.
Việc đẩy mạnh công tác chống tiết lộ thông tin nội bộ trước hết là do yêu cầu của xã hội và chính quyền. Bởi, chính việc tiết lộ thông tin nội bộ và có không ít kẻ làm nội gián là một trong những tác nhân dẫn tới cuộc khủng hoảng tài chính thế giới vào năm 2008. Bên cạnh đó, những kẻ đầu cơ chứng khoán đã góp phần làm cho tình hình càng trầm trọng thêm.
Vì thế, các nhà quản lý tài chính Mỹ đã và đang nỗ lực bằng cách nào đó để “cuộc chơi” trên thị trường chứng khoán phải lành mạnh và tuân thủ luật chơi.
Một trong những tiêu chuẩn đạo đức quan trọng khi tham gia thị trường chứng khoán là sự trung thực. Nghĩa là trong cùng một thời gian, những khách hàng tiềm năng phải được tiếp cận các thông tin nội bộ, có thể có tác động làm cho giá cổ phiếu tăng hoặc giảm. Những người môi giới chứng khoán dĩ nhiên là thường cố gắng để nhận các thông tin nội bộ có giá trị sớm hơn tất cả những ai tham gia thị trường chứng khoán.
Tình cờ hay là không, nhưng những cố gắng của công tố viên đã giúp họ hoàn thành yêu cầu của xã hội. Vào đầu tháng 6/2012, cựu luật sư Matthew Kluger nhận mức án 12 năm tù giam vì chuyển giao thông tin bảo mật nội bộ. Trước vụ án này, mức án cao nhất là 11 năm tù giam mà lãnh đạo quỹ đầu tư Galleon Group là Raj Rajaratnam phải nhận vào cuối năm 2011. Sau một tuần Raj Rajaratnam bị tuyên án, cảnh sát đã bắt giữ người được cho là cung cấp thông tin cho ông ta là cựu chủ tịch hội đồng quản trị ngân hàng Goldman Sachs và là giám đốc của hãng Procter & Gamble - ông Rajat Gupta.
Chỉ đơn thuần là tình đồng nghiệp?
Quá trình điều tra cho thấy, từ năm 2007 đến năm 2009, ông Rajat Gupta đã chuyển giao cho Raj Rajaratnam thông tin nội bộ của các tổ chức mà ông ta giữ vai trò lãnh đạo. Thông tin mang lại “lợi nhuận” cho Rajaratnam hóa ra là về nhà đầu tư lỗi lạc Warren Buffett đầu tư 5 triệu USD vào sự phát triển của Goldman Sachs hồi tháng 9/2008. Và tin tức về sự thua lỗ của ngân hàng Goldman Sachs trong quý I năm này, được tiết lộ một tháng sau đó.
Sử dụng thông tin nêu trên và các tin tương tự như vậy, thông qua việc mua và bán cổ phiếu của Goldman Sachs, ông Raj Rajaratnam kiếm chác được 72 triệu USD.
Với hàng loạt các cáo buộc và tổng hợp các hình phạt, lãnh đạo quỹ đầu tư Galleon Group khi đó có thể nhận mức án tới 100 năm tù giam. Công tố viên đề nghị mức án 19 năm 6 tháng tù cho ông Rajaratnam, nhưng bồi thẩm đoàn và chánh án có chú ý xem xét các hoạt động từ thiện của ông ta nên đề nghị giảm mức án xuống còn 11 năm tù giam.
Trong vụ án Rajat Gupta, mức án cũng tương tự. Tổng hợp các hình phạt, nhà ngân hàng này có thể nhận 85 năm tù giam và bị đề nghị 6 năm tù giam. Thẩm phán Jed Rakoff, người xét xử vụ án này vốn dĩ nổi tiếng với các vụ nội gián trong chứng khoán trước đó, đã chủ trương giảm mức án xuống hai lần. Giáo sư Peter Henning, Trường luật thuộc Đại học tổng hợp Wayne, dự đoán mức án mà vị chánh án đưa ra cho Rajat Gupta vào tháng 10/2012 sẽ là 3 năm tù giam. Theo ý kiến của Peter Henning, ông Jed Rakoff cũng xem xét về quá trình làm từ thiện của cựu lãnh đạo Goldman Sachs và chính vì thế mà giảm mức án phía công tố đề xuất.
Bên cạnh đó, bồi thẩm đoàn còn chú ý đến hình ảnh tốt đẹp của bị cáo Rajat Gupta. Theo lời một đồng nghiệp, cùng nằm trong hội đồng quản trị với Gupta là Richard Lepkowski, vị cựu lãnh đạo Goldman Sachs vốn là một đứa trẻ mồ côi người Ấn Độ. Sự thành công và bước lên đỉnh cao danh vọng của Gupta đối với Lepkowski và nhiều người khác giống như “giấc mơ Mỹ” đã trở thành hiện thực. “Tôi cứ tin rằng, tất cả các cáo buộc (đối với Gupta) không phải là sự thật”, Lepkowski thổ lộ. Nhưng đến ngày thứ hai của phiên tòa, Lepkowski mới nhận ra rằng, các cáo buộc với người đồng nghiệp của mình hoàn toàn có cơ sở và đầy đủ hơn.
Tại phiên tòa, người ta cũng không đưa ra được ý kiến đồng nhất về động cơ phạm tội của Gupta. Bởi hầu như ai cũng biết vị cựu lãnh đạo Goldman Sachs không hề nhận được đồng xu nào khi cung cấp các thông tin nội bộ của ngân hàng mình. Trước đó, một số phương tiện truyền thông cho rằng, Gupta cung cấp thông tin cho Rajaratnam hoàn toàn là “vì tình bạn” và biểu lộ sự đồng cảm nghề nghiệp.
Dù vậy, vẫn còn bằng chứng khác cho thấy cội nguồn phạm tội của ông Gupta. Ông này và Rajaratnam cùng hợp tác trong dự án quỹ đầu tư trực tiếp mang tên New Silk Route, có tổng cổ phiếu trị giá 1,5 tỉ USD. “New Silk Route là mơ ước của Gupta”, ông Lepkowski nói. Gupta là nhà tài trợ chính cho quỹ này và rất mong muốn nguồn vốn của New Silk Route ngày một nhiều lên. Cũng có thể vì thế mà Rajaratnam “xỏ mũi” Gupta để khai thác thông tin nội bộ. Băng ghi âm các cuộc trò chuyện của hai người qua điện thoại dường như chứng minh được điều đó.
Phố Wall nên thận trọng hơn
Vào năm 2010, thẩm phán Richard Holwell lần đầu tiên cho phép sử dụng băng ghi âm qua điện thoại để cung cấp thông tin nội gián như là bằng chứng tại tòa án. Nếu không có Holwell, mức án mà tòa tuyên đối với Gupta có thể sẽ nặng hơn. Bên cạnh đó, quá trình xét xử Gupta đã hứng chịu sự chỉ trích của các nhà hoạt động nhân quyền và giới luật sư, khi họ cho rằng nếu coi băng ghi âm là bằng chứng thì thực sự chưa thuyết phục và đầy đủ.
Cho dù có sự phản bác, nhưng Richard Holwell đánh giá cao bằng chứng kiểu mới này. Vị thẩm phán này bỏ ngoài tai các chỉ trích cho rằng, không phải Gupta không thu lợi từ việc cung cấp thông tin nội gián là ông ta vô tội. Holwell nói với hãng tin Reuters rằng, trong vài đoạn băng ghi âm cho thấy, việc trao đổi thông tin nội gián giữa hai người được coi như hành động tình cảm. Đánh giá như vậy của Holwell giường như là sự biện minh cho động cơ phạm tội của Gupta.
Dù vậy, sau vụ xét xử này, giờ đây bất cứ ai tham gia vào việc cung cấp các thông tin nội gián, đều có thể nhận mức án tù cao hơn. Chỉ riêng băng ghi âm của vụ án Rajaratnam mà Cục Điều tra liên bang (FBI) đã khởi tố khoảng chục vụ mua bán thông tin nội gián. FBI cũng nói rõ quan điểm rằng, trong năm nay, những thông tin mà cơ quan này nhận được sẽ là bằng chứng cho một số các vụ khởi tố hình sự. Còn thẩm phán Richard Holwell phát biểu: “Phố Wall nên cẩn trọng hơn”.
Ngụy Ngữ Ngôn