Nhà nước có mất tài sản?
Theo cáo trạng và bản án sơ thẩm, Cty Vifon được thành lập năm 1993 là doanh nghiệp Nhà nước, hạch toán độc lập. Từ năm 2002 - 2006, lợi dụng giai đoạn chuyển từ doanh nghiệp nhà nước sang doanh nghiệp cổ phần, các bị cáo chiếm đoạt, gây thiệt hại cho Nhà nước và các cổ đông 18,2 tỷ đồng.
Bị cáo Nguyễn Thanh Huyền (nguyên Kế toán trưởng) với vai trò chủ mưu đã chỉ đạo thực hiện hạch toán sai tài khoản, sai nguồn gốc nguồn vốn để chiếm đoạt tổng số gần 9,893 tỷ đồng (vốn nhà nước), chiếm đoạt hơn 1,3 tỷ đồng (vốn tư nhân), đồng phạm giúp sức cho bị cáo Nguyễn Bi chiếm đoạt 2,283 tỷ đồng (vốn tư nhân). Nguyễn Bi (nguyên Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc) có hành vi lợi dụng chức vụ quyền hạn trong việc chỉ đạo Nguyễn Thanh Huyền chuyển 2,283 tỷ đồng chuyển vào tài khoản cá nhân để chiếm đoạt. Ngoài ra, Nguyễn Bi còn có hành vi cố ý làm trái khi ký chia thưởng 290.000 USD là số tiền từ quỹ khen thưởng của công ty cho bản thân và một số cán bộ lãnh đạo của công ty; ký quyết định chi thưởng khống 2 khoản tiền. Tổng số tiền Nguyễn Bi gây thiệt hại cho nhà nước là 8,2 tỷ đồng.
 |
| Các bị cáo trong phiên tòa |
Tuy nhiên, tại phiên tòa sơ thẩm các bị cáo và các luật sư đưa ra những căn cứ pháp luật để cho rằng những nội dung trên cần được xem xét lại. Các luật sư bào chữa đều cho rằng, không xác định người bị hại, bởi cả Bộ Tài chính và Bộ Công Thương đều từ chối quyền nguyên đơn dân sự, tức là Nhà nước không mất tiền. Cả hai Bộ này nhận định rằng, các bị cáo không chiếm đoạt tiền của Nhà nước! Mà không thiệt hại tài sản của Nhà nước, không mất tiền thì không có căn cứ quy buộc bị cáo Bi “Cố ý làm trái…” hay bị cáo Huyền tham ô.
Chia thưởng đúng quy định?
Tại phiên sơ thẩm, khi nói lời sau cùng Cựu Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc Cty Vifon Nguyễn Bi cho rằng suốt 35 năm cống hiến cho nhà nước, mình luôn luôn làm đúng, chưa bao giờ làm sai, kính mong HĐXX xem xét về tội danh mình bị truy tố. Sau khi bị kết án về tội “Cố ý làm trái nguyên tắc quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” và “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” ông Bi đã kháng cáo và có đơn kêu oan gửi đến Tòa phúc thẩm và các cơ quan hữu quan.
Nguyễn Bi bị buộc tội “Cố ý làm trái qui định về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” về hành vi ký các quyết định chi thưởng, nhưng cáo trạng cũng như bản án không nêu bị cáo đã vi phạm quy định cụ thể nào về quản lý kinh tế. Trong vụ án này hành vi chia ký quyết định chia tiền thưởng của Nguyễn Bi không trái quy định của Nhà nước và được ngành Thuế và Bộ Công Thương cho phép.
Khoản thứ nhất 80.000 USD (tương đương trên 1,24 tỷ đồng) ông Bi với tư cách Tổng Giám đốc ký quyết định khen thưởng cho tập thể cán bộ, nhân viên công ty, ngày 27/8/2003. Việc ký quyết định này đúng thẩm quyền, phù hợp với khoản k điểm 1 Điều 7 Luật Doanh nghiệp nhà nước. Việc bị cáo Huyền lợi dụng thủ quỹ giao tiền để chiếm đoạt là ngoài ý muốn của Nguyễn Bi.
Khoản thứ hai, do số tiền chuyển nhượng vốn góp trong hai liên doanh Ajinomoto – Việt Nam và Vifon – Acecook qua đàm phán thu được kết quả tốt, trên 127 tỷ đồng, được coi là hiệu quả kinh doanh của VIFON. Căn cứ Thông tư số 64/1999/TT-BTC của Bộ Tài chính, kế toán trưởng tính toán cho thấy Cty được hưởng khoản 7,9 tỷ đồng, nên đề xuất ông Bi ký quyết định khen thưởng đột xuất cho 7 người có công lao lớn trong 13 năm tạo dựng liên doanh, số tiền 290.000 USD (tương đương trên 4,7 tỷ đồng). Đây là thời điểm VIFON đã cổ phần hóa, Nhà nước giữ 51% vốn.
Theo khoản 1 mục D Thông tư số 64/1999/TT-BTC, ông Bi khi đó là Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc căn cứ tính toán của tài vụ ký quyết định khen thưởng là đúng thẩm quyền. Hơn nữa, việc phân chia này VIFON đã có báo cáo và được Cục thuế Tp. HCM chấp thuận vì vậy Cục Thuế Tp HCM đã ra thông báo yêu cầu VIFON nộp thuế. Ngày 24/2/2004 VIFON đã nộp thuế sử dụng vốn liên doanh 28,46 tỷ đồng; ngày 25/1/2005 nộp 17, 64 tỷ đồng thuế thu nhập doanh nghiệp. Sau này, khi xác định phần vốn nhà nước để cổ phần hóa 100%, Bộ Công Thương cũng chấp thuận việc chia thưởng này. Do đó, ông Nguyễn Bi kêu oan về tội Cố ý làm trái quy định của nhà nước gây hậu quả nghiêm trọng là có căn cứ.
Ông Bi còn bị kết án về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” do hai lần VIFON chuyển tiền vào tài khoản của con rể ông Bi, nội dung chi là thanh toán tiền huy động vốn. Ông Bi có khoản tiền góp vốn, chưa quyết toán khi ông Bi nghỉ hưu nên thấy báo là tiền huy động vốn thì ông Bi yên tâm. Khi cơ quan điều tra xác định đó là tiền hoàn thuế của VIFON thì con rể ông Bi đã chuyển trả lại Cty số tiền này.
Ngoài ra, Cty trả lương ông Bi vào chung tài khoản mở phục vụ đi công tác, đến nay vẫn chưa quyết toán, nên không có căn cứ để xác định ông Bi chiếm đoạt tiền của Cty. Trong đơn kêu oan gửi đến báo chí ông Bi cho rằng: Điều 140 Bộ luật Hình sự quy định: “1. Người nào có một trong những hành vi sau đây chiếm đoạt tài sản của người khác có giá trị từ một triệu đồng đến dưới năm mươi triệu đồng... thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến ba năm:a) Vay, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản của người khác bằng các hình thức hợp đồng rồi dùng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn để chiếm đoạt tài sản đó; b) Vay, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản của người khác bằng các hình thức hợp đồng và đã sử dụng tài sản đó vào mục đích bất hợp pháp dẫn đến không có khả năng trả lại tài sản”... Ông Bi cho rằng, ông không hề vay mượn, thuê tài sản hay nhận tài sản của VIFON qua một hợp đồng rồi không có khả năng trả nợ như điều luật quy định nên buộc tội ông Bi “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” là oan sai.
Phiên phúc thẩm sắp tới, chắc chắn đơn kháng cáo, kêu oan của các bị cáo sẽ được xem xét một cách khách quan để bảo đảm không bỏ lọt tội phạm và không làm oan người vô tội.
