Thừa điện do sản xuất đình trệ
Từ đầu năm 2021 đến nay, do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19, nhu cầu huy động khí cho phát điện ở mức thấp so với kế hoạch và cùng kỳ năm trước. Trong đó, khu vực Đông Nam Bộ chỉ đạt 87,5%; Tây Nam Bộ đạt 72,7% kế hoạch huy động khí cho sản xuất điện. Tình hình được đánh giá trầm trọng hơn trong đợt bùng phát dịch từ cuối tháng 4/2021. Đến các tháng 7, 8 mức độ tác động của dịch bệnh đến tiêu thụ khí mạnh hơn.
Cũng theo PVN, các nhà máy điện là khách hàng tiêu thụ chính, chiếm tới 80% tổng sản lượng khí. Việc giảm huy động khí cho phát điện sẽ làm giảm công suất các nhà máy khí của PVN, kéo theo việc giảm khai thác ở các mỏ dầu khí ngoài khơi.
“Điều này sẽ gây thiệt hại do giảm nguồn thu của Nhà nước từ hoạt động khai thác dầu khí”, PVN nhận định và cho rằng, việc giảm huy động khí cho phát điện sẽ làm phát sinh nghĩa vụ trả trước của bên mua khí với các chủ mỏ với số tiền không nhỏ, làm ảnh hưởng đến cân đối dòng tiền của bên mua khí.
Dự báo năm 2022, việc huy động khí cho phát điện tiếp tục sụt giảm nhiều hơn so với năm 2021, dự kiến khả năng huy động khí cho phát điện khu vực Đông Nam Bộ không cao hơn 2,8 tỷ m3 và khu vực Tây Nam Bộ có thể xuống thấp đến 755 triệu m3. Với mức dự báo huy động khí cho năm 2022 như trên thì thu ngân sách của nhiều địa phương sẽ sụt giảm lớn (Bà Rịa - Vũng Tàu dự kiến giảm 1.121 tỷ đồng, trong khi năm nay giảm hơn 400 tỷ đồng).
Tình hình huy động khí cho phát điện thấp phản ánh nhu cầu phụ tải thấp trên thị trường. Ngành Điện đối diện với bài toán thừa điện do hoạt động sản xuất kinh doanh đình trệ, nhiều nhà máy giảm công suất, ngừng hoạt động bởi tác động COVID-19.
Có nghịch lý?
PVN cũng cho rằng, các nhà máy điện mặt trời, điện gió theo chính sách ưu tiên năng lượng tái tạo được liên tục huy động tối đa với giá bán điện trong 20 năm cao hơn rất nhiều so với giá nhiệt điện khí.
Hiện tại hệ thống điện đang huy động 4.460 MW điện mặt trời vận hành trước 30/6/2019 có giá bán là 2.086 đồng/kWh, 7.910 MW điện mặt trời mái nhà từ 1/7/2019 có giá bán 1.943 đồng/kWh, 12.040 MW điện mặt trời mặt đất có giá bán 1.644 đồng/kWh. Ngoài ra cùng với tổng công suất điện gió đến cuối năm 2021 dự kiến đạt 6.250 MW và được bán với giá điện gió đất liền là 1.928 đồng/kWh.
Tất cả các dạng năng lượng tái tạo hiện nay đều có giá cao hơn giá nhiệt điện khí - trong khi nhiệt điện khí cũng là năng lượng sạch. Giá bình quân của cụm các nhà máy điện Nhơn Trạch là 1.441 đồng/kWh, các nhà máy điện Cà Mau là 1.319 đồng/kWh, các nhà máy điện Phú Mỹ là 1.175 đồng/kWh.
“Trong khi đó năng lượng tái tạo được huy động tối đa theo công suất khả dụng cùng với việc cắt giảm huy động nhiệt điện khí đã đẩy giá thành điện lên cao trong khi giá điện thương phẩm bình quân không thay đổi áp dụng từ 20/03/2019 là 1.864 đồng/kWh”, PVN phân tích.
Thực tế, việc huy động khí cho phát điện giảm sẽ tác động tiêu cực đến PVN, ảnh hưởng đến công tác đầu tư hoạt động tìm kiếm, thăm dò khai thác dầu khí.
Theo PVN, việc giảm huy động khí cho phát điện cũng tác động đến các dự án nhập khẩu LNG mà Quyết định số 2233/QĐ-TTg ngày 28/12/2020 của Thủ tướng Chính phủ về việc Phê duyệt Đề án Phát triển thị trường năng lượng cạnh tranh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, đã yêu cầu tổ chức triển khai nhằm đảm bảo cơ sở hạ tầng cho việc nhập khẩu LNG, vận hành chuỗi cung ứng LNG đáp ứng yêu cầu về an ninh năng lượng.
Trong ngắn hạn việc này có thể tác động làm chậm trễ quá trình đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng nhập khẩu LNG. “Khi kinh tế hồi phục, nhu cầu năng lượng gia tăng sẽ tất yếu dẫn đến thiếu hụt nguồn cung năng lượng, khả năng nhập khẩu LNG sẽ bị hạn chế do việc phát triển cơ sở hạ tầng nhập khẩu LNG đòi hỏi thời gian dài hạn từ 4 đến 5 năm”, PVN cho biết.
