Czech: Thủ tướng trước nguy cơ bị “phản đòn”

(PLO) - Bất chấp việc bị khởi tố với tội danh gian lận tiền trợ cấp của Liên minh châu Âu (EU), nhưng cựu Phó Thủ tướng Andrej Babis vẫn giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Hạ viện diễn ra vào ngày 20 và 21-10. 
Ông Babis sẽ là Thủ tướng Czech
Ông Babis sẽ là Thủ tướng Czech

Bởi phong trào dân túy ANO của ông Andrej Babis đã bỏ xa các đảng khác và kết quả bầu cử đang làm sâu sắc thêm sự chia rẽ trên chính trường nước này. Vì mâu thuẫn giữa Tổng thống Milos Zeman và cựu Phó Thủ tướng Andrej Babis với Thủ tướng Bohuslav Sobotka đã tới đỉnh điểm. Nhiều người cho rằng, nếu trở thành tân Thủ tướng, ông Andrej Babis sẽ khiến Thủ tướng Bohuslav Sobotka phải rơi vào cảnh “sống dở chết dở”.

Ngoài tuyên bố cho phép 1 tháng để đàm phán thành lập tân chính phủ, trước khi Hạ viện mới họp phiên đầu tiên, Tổng thống Milos Zeman còn khẳng định, việc ông Andrej Babis bị cảnh sát điều tra không ngăn cản người đứng đầu Nhà nước đề nghị “người chiến thắng” đứng ra thành lập nội các mới. Bởi hơn 20 ngày trước (9-10), ông Andrej Babis đã xác nhận việc bị cảnh sát chính thức khởi tố, đồng thời cho biết đã đệ đơn khiếu nại lên Tòa án tối cao.

Trước đó, ông Andrej Babis còn bị cáo buộc trốn thuế và thao túng truyền thông để hạ thấp uy tín của đối thủ. Và việc này diễn ra sau khi cựu Phó Thủ tướng Andrej Babis bị Hạ viện bỏ phiếu tước quyền miễn trừ hơn 1 tháng trước. Gần 2 tháng trước (6-9), với đa số phiếu thuận (123/4), Hạ viện đã cho phép cảnh sát điều tra xung quanh nghi vấn ông Andrej Babis gian lận tiền trợ cấp của EU. 

Theo giới truyền thông, ông Andrej Babis bị cáo buộc đã sử dụng sai mục đích khoản trợ cấp trị giá gần 2,3 triệu euro của EU. Và số tiền kể trên đã được ông Andrej Babis dùng để xây dựng dự án tổ hợp trang trại, trung tâm tổ chức hội nghị và nghỉ dưỡng mang tên “Tổ Cò” do tập đoàn Agrofert của cựu Phó Thủ tướng quản lý. Được biết, số tiền này đáng ra phải được chi cho các dự án của doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Cộng hòa Czech.

Ngoài ông Andrej Babis, Phó Chủ tịch Phong trào ANO, ông Jaroslav Faltynek, cũng bị cảnh sát chính thức khởi tố với cáo buộc tương tự bởi có liên quan tới “Tổ Cò”. Nếu bị tòa kết tội, ông Andrej Babis, Chủ tịch phong trào ANO sẽ phải đối mặt với án tù. Nhưng đây gần như là “nhiệm vụ bất khả thi” bởi ông Andrej Babis đã đệ đơn khiếu nại lên Tòa án tối cao. Ông Andrej Babis luôn phủ nhận các cáo buộc.

Thủ lĩnh phong trào ANO - tỉ phú Andrej Babis
 Thủ lĩnh phong trào ANO - tỉ phú Andrej Babis

Giới chuyên môn cho rằng, ông Andrej Babis đang phải đối mặt với việc tìm kiếm đối tác thành lập tân chính phủ. "Tôi tin sẽ xây dựng một chính phủ đoàn kết và muốn tạo nên một cuộc sống tốt đẹp hơn ở nước ta", ông Andrej Babis nhấn mạnh. Theo giới truyền thông, đa số các đảng có ghế trong Hạ viện sau cuộc bầu cử từng tuyên bố, không liên minh với phong trào ANO, nếu ông Andrej Babis bị khởi tố. Ông Andrej Babis được gọi là “Donald Trump của Czech” ra tranh cử với chủ trương chống dân nhập cư, chỉ trích giới chính trị truyền thống, hoài nghi về châu Âu, cùng tuyên bố có thể sửa sai nhiều vấn nạn của quốc gia - từ tham nhũng đến giao thông.

Tỉ phú Andrej Babis là người giàu thứ hai Cộng hòa Czech, từng hứa hẹn lấy kinh nghiệm kinh doanh phục vụ chính phủ, cam kết chống lại hội nhập sâu hơn của EU và bất kỳ nỗ lực nào buộc Czech phải thu nhận dân tị nạn. Ông Andrej Babis là người gốc Slovakia, đang sở hữu 2 tờ báo lớn và 1 đài phát thanh nổi tiếng, đồng thời là chủ tập đoàn Agrofert với 230 công ty sản xuất giày, phân bón... và số tài sản khoảng 4 tỷ USD.../.

Phong trào ANO đứng đầu với 29,6% số phiếu ủng hộ (tương đương với 78/200 ghế Hạ viện), nhiều gần gấp 3 lần số phiếu ủng hộ đảng Dân chủ Công dân (ODS) ở vị trí số hai với tỉ lệ 11,38%. Còn đảng Cướp biển (Pirate) lần đầu tiên có mặt tại Hạ viện khi về thứ ba với tỉ lệ ủng hộ 10,77%, và đảng Tự do và Dân chủ trực tiếp (SPD) giành 10,66% số phiếu bầu, đứng thứ tư.
Đảng Dân chủ xã hội (CSSD) của Thủ tướng Bohuslav Sobotka chỉ giành được 7,3% và đảng Dân chủ Thiên chúa (ODS) trong liên minh cầm quyền chỉ đạt 5,8% số phiếu ủng hộ. Đây là lần đầu tiên Hạ viện mới có 9 đảng phái và do không giành đa số phiếu nên phong trào ANO không thể một mình đứng ra thành lập chính phủ./. 

Đọc thêm