Theo AFP, ông Gove đã thông báo ý định ra tranh cử vào chức Thủ tướng Anh tại trong một lễ hội văn học, tuyên bố mình là một ứng viên đoàn kết có thể “chữa lành” sự mâu thuẫn của đảng Bảo thủ hiện nay.
Việc ông Gove muốn trở thành lãnh đạo Anh để tiếp tục hiện thực hóa kết quả cuộc trưng cầu ý dân về việc Anh rời khỏi Liên minh châu Âu (Brexit) năm 2016 khiến cơ hội của ông Boris Johnson - đồng minh một thời của ông, người cũng đang tham gia tranh cử – thu hẹp bớt.
Cũng trong ngày 26/5, cựu Bộ trưởng Brexit Dominic Raab và Ngoại trưởng Anh Jeremy Hunt đã thông báo ý định tranh cử của mình. Như vậy, tính đến ngày 26/5 đã có 8 ứng cử viên tuyên bố tham gia cuộc đua trở thành người đứng đầu Chính phủ Anh.
Ngoài những nhân vật trên, các ứng viên còn lại gồm Bộ trưởng Y tế Anh Matt Hancock, cựu lãnh đạo phe Bảo thủ tại Hạ viện Anh Andrea Leadsom, Bộ trưởng Phát triển quốc tế Rory Stewart, cựu Bộ trưởng Việc làm và trợ cấp Esther McVey. Hàng chục chính khách khác, trong đó có Bộ trưởng Thương mại Liam Fox cũng được cho là đang cân nhắc tham gia tranh cử.
Các diễn biến trên diễn ra sau khi Thủ tướng Anh Theresa May hôm 24/5 thông báo rằng bà sẽ từ chức sau khi không thể lèo lái tiến trình Brexit như kế hoạch. Theo Reuters, bằng giọng nói run rẩy vì xúc động, bà May cho biết bà sẽ từ chức lãnh đạo Đảng Bảo thủ vào ngày 7/6. “Tôi sẽ sớm rời bỏ công việc mà cuộc đời tôi có vinh dự được nắm giữ. Nữ Thủ tướng thứ hai, nhưng chắc chắn không phải là người cuối cùng từ chức”, bà May tuyên bố.
Như vậy, bà May - người đã giành được chức Thủ tướng Anh ở trong giai đoạn nước này đang gặp khủng hoảng sau cuộc trưng cầu ý dân về Brexit năm 2016 - sẽ từ chức khi chưa thực hiện được cam kết cốt lõi của bà là rút Anh ra khỏi khối EU và hàn gắn những chia rẽ trong nước.
Việc bà ra đi được dự báo có thể làm sâu sắc thêm cuộc khủng hoảng Brexit vì nhà lãnh đạo mới của Anh nhiều khả năng sẽ muốn cuộc chia tay với EU diễn ra dứt khoát hơn, làm tăng nguy cơ đối đầu với EU cũng như khả năng diễn ra một cuộc bầu cử quốc hội sớm ở Anh.
Quyết định của bà May sẽ mở đường cho Đảng Bảo thủ bầu lãnh đạo mới và nước Anh sẽ có một Thủ tướng mới. Cuộc bỏ phiếu này dự kiến được tổ chức trong tuần bắt đầu từ ngày 10/6 tới. Người kế nhiệm Thủ tướng May sẽ được lựa chọn theo tiến trình gồm 2 giai đoạn, trong đó, kết thúc giai đoạn đầu, danh sách các ứng viên sẽ được rút gọn xuống còn 2 người. 2 nhân vật này sẽ đối mặt tại một cuộc bỏ phiếu kín của 100.000 thành viên đảng Bảo thủ diễn ra vào tháng 7 tới. Trong giai đoạn này, bà May sẽ là Thủ tướng tạm quyền của Anh.
Hầu hết các ứng cử viên hàng đầu cho việc kế nhiệm bà May hiện đều muốn có một thỏa thuận Brexit cứng rắn hơn dù EU đã tuyên bố sẽ không đàm phán lại về thỏa thuận mà khối này đã ký kết với Anh vào tháng 11 năm ngoái. Hạn chót mới nhất để Anh rời khỏi EU là ngày 31/10 tới. Trong số các ứng viên đã lộ diện, ông Johnson là nhân vật được cho là có nhiều khả năng sẽ kế nhiệm bà May. Thị trường cá cược cho rằng ông này có xác suất 40% sẽ giành được chức Thủ tướng.
