Shan Tuyết Suối Giàng: Trà “ngũ cực” đẳng cấp của người Việt

Sản vật trà “ngũ cực” Suối Giàng

Mỗi buổi sáng sớm khi ánh mặt trời còn chưa thức giấc, những mầm trà Shan tuyết trên những tán cây cổ thụ 300 tuổi lại được người dân tại xã Suối Giàng hái lượm thật cẩn thận.

Ngay sau khi hái, những búp trà non mình còn đầy mao (lông trà) được trải qua quy trình sao tay bằng phương pháp thủ công, truyền thống bởi một trong những nghệ nhân nổi tiếng nhất nhất vùng trà Văn Chấn. Từ đó cho ra đời sản phẩm trà Shan Tuyết Suối Giàng - loại trà được xếp “đầu bảng” các loại trà tại Việt Nam. Sản vật trà này được bà con người H'Mong gọi là trà "Ngũ cực".

Đó là “Cực khổ” - khi trồng và thu hái; “cực sạch” - vì những điều kiện khí hậu, môi trường và cả công chăm giữ của người trồng; “cực hiếm” - vì sản lượng ít (đến nay, dù đã tăng thêm diện tích trồng nhưng mỗi năm nhiều lắm cũng chỉ mới thu hái được chừng 200 tấn chè búp); “cực ngon” - với đủ các phẩm chất đỉnh cao mà mỗi chén trà phải có như hương thơm, vị đậm, nước xanh. Và vì cả bốn “cực” trên nên đương nhiên, có thêm “cực đắt”.

Một năm trà Shan Tuyết được thu hoạch thành 3 vụ, trong đó vụ cuối thường vào khoảng tháng 8 đến tháng 9 âm lịch. Trà Shan Tuyết càng già càng quý, càng nhiều tuyết trắng thì tính dược liệu càng mạnh. Bởi vậy, hình ảnh những đôi bàn tay thoăn thoắt của những cô gái H'Mong ngắt từng búp nõn trà một cách nhẹ nhàng để không làm mất lớp tuyết trắng phủ bên trên khiến mỗi ly trà càng trở nên đậm tình, ngọt vị.

Anh Đào Đức Hiếu – Người xây dựng và phát triển thương hiệu chè Shan Tuyết Suối Giàng cho biết: “Trà Suối Giàng không chỉ dừng lại ở hương vị đặc biệt của một đồ uống, nó mang theo trong đó cả dư vị của thời gian, cả tinh túy của đất, của người Mông nơi đây, cho nên càng uống càng đắm, càng ngấm, càng say cái hương cái tình, cái hồn của núi rừng Suối Giàng - Yên Bái”.

Cũng theo anh Hiếu, những cây chè Shan tuyết cổ thụ nơi đây sống hoàn toàn hoang dã, không chịu bất cứ sự tác động chăm bón nào của con người. Quy trình sao chè thủ công cũng đảm bảo hết sức khắt khe. Từ khâu chọn củi, vò chè, chỉnh lửa, lấy hương đều được điều chỉnh kỹ lưỡng. Trà Shan tuyết không pha bất cứ một hương liệu phụ gia nào trong quá trình sao chế. Ngoài ra, để đảm bảo giữ được hương vị thuần khiết và tinh túy, trà Shan tuyết cổ thụ Suối Giàng tuyệt đối không dùng chất bảo quản nào. Do đó, đây là loại trà được mệnh danh là sản vật trà đặc biệt thơm ngon và quý hiếm bậc nhất Việt Nam hiện nay. Trà thường được dùng để biếu các nguyên thủ, lãnh đạo cấp cao hoặc để tri ân những người có công lao to lớn.

Người trẻ yêu thích trà Shan Tuyết Suối Giàng

Theo Hiệp hội Chè Việt Nam, độ tuổi người uống trà Việt đang ngày càng trẻ hóa. Đây là đội ngũ rất quan tâm đến trà, họ mở quán trà, tìm hiểu về trà, chơi trà, hình thành nên cộng đồng đông đảo và chính họ có những tác động tích cực đến người sản xuất. Bởi đây cũng chính là những đối tượng biết đòi hỏi, kiểm soát, nhận xét, đánh giá một cách gần gũi, thiết thực nhất từ phẩm trà họ tiêu dùng.

Mặc dù thị trường ngày nay có nhiều loại trà khác nhau, nhưng trà truyền thống vẫn có một chỗ đứng nhất định trong lòng giới trẻ. Tại nhiều quán trà Việt ở các thành phố lớn, vẫn có nhiều bạn trẻ tìm đến để học hỏi, tìm hiểu về nghệ thuật pha trà, thưởng thức trà theo lối truyền thống.

Đối với trà Shan tuyết Suối Giàng không chỉ dành cho giới tinh hoa trà, mà nhiều người trẻ cũng rất say mê với những lá trà cổ thụ này. Với đẳng cấp là loại trà thượng hạng nên giá thành cũng hết sức đắt đỏ. Thế nhưng đây cũng là điểm đặc biệt khiến những người yêu thích trà càng muốn tìm hiểu và trải nghiệm sản phẩm trà nổi tiếng nơi vùng cao.

Trà Shan Tuyết cổ thụ Suối Giàng không chỉ có giá trị cao về nguồn gen mà còn có giá trị du lịch, ý nghĩa tâm linh gắn với bản sắc văn hóa dân tộc người Mông. Những lá trà còn là nguồn thu nhập chính của bà con nơi đây. Từ thực tế đó, doanh nhân trẻ Đào Đức Hiếu đã quyết định thiết kế, xây dựng “Không gian văn hóa trà Suối Giàng” với mong muốn phát triển giá trị của trà Suối Giàng gắn với xuất khẩu, phát triển du lịch, gia tăng kinh tế, tạo công ăn việc làm cho bà con người Mông nơi đây.

Đào Đức Hiếu chia sẻ: “Khi đến với ‘Không gian văn hóa trà Suối Giàng’, du khách được hòa mình vào những đỉnh núi hoang sơ và cảm nhận rõ nét về văn hóa độc đáo của người dân bản địa. Tại đây, du khách cũng được thưởng trà để cảm nhận được hương vị tinh túy của đất, trời, mây, gió trong chén trà đặc sản Shan Tuyết”.

Cũng với sản phẩm trà Shan Tuyết, xã Suối Giàng hàng năm đã đón hàng nghìn du khách cùng đến tham quan, trải nghiệm, thưởng thức, nhiều người cũng lựa chọn mua trà Shan Tuyết tại đây để làm quà biếu Tết, quà tri ân hay quà tặng đối tác, khách hàng lớn.

Đến nay, trà Shan Tuyết Suối Giàng đã được công nhận sản phẩm OCOP đạt tiêu chuẩn 4 sao. Sản phẩm cũng đã đăng ký nhãn hiệu, nên thương hiệu chè Shan Tuyết Suối Giàng không chỉ lan tỏa trong nước mà còn có mặt ở các thị trường khó tính như: Nhật Bản, Đài Loan, Hà Lan, Đức... Năm 2006, chè Shan Tuyết Suối Giàng đã được Hiệp hội Chè Việt Nam vinh danh "Thương hiệu chè Việt”; năm 2016 được bình chọn là "Sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu”; năm 2017 được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam - VietKings công bố là một trong 10 đặc sản quà tặng nổi tiếng Việt Nam...

Những sản phẩm nổi bật của trà Shan Tuyết Suối Giàng phải kể đến là: Bạch Trà, Diệp Trà, Hồng Trà và Hoàng Trà...Trong tương lai, những sản phẩm trà thượng hạng tại vùng đất Suối Giàng hứa hẹn sẽ “bay xa” hơn, góp phần xây dựng thương hiệu trà Việt vươn tầm thế giới./.