Cuối tuần qua, thủ đô Tripoli và nhiều thành phố khác của Libya rung chuyển sau nhiều vụ nổ và đụng độ vũ trang lớn. Trong khi đó, tại Benghazi, “thủ đô” của lực lượng nổi dậy ở phía Đông Libya, hàng nghìn người hoan hỉ tập trung để ủng hộ “cuộc nổi dậy” ở Tripoli. Những người biểu tình cho rằng chế độ Gaddafi sắp kết thúc.
Lực lượng nổi dậy hô vang chiến thắng ở Benghazi. Ảnh: AFP
Hôm qua (21/8), nhiều vụ nổ và đấu súng đã xảy ra ở thủ đô Tripoli của Libya. Các báo cáo cho biết có 4 vụ nổ lớn ở thành phố này vào buổi sáng, đặc biệt sau khi nhà lãnh đạo Libya Muammar Gaddafi tuyên bố “những kẻ tấn công” đã bị “tiêu diệt”. Hãng tin AFP viết: Sáng tinh mơ, 4 vụ nổ cực mạnh tiếp tục làm rung chuyển thành phố này trong khi máy bay thì lượn trên bầu trời. Trong một bức thông điệp phát trong đêm 20/8 trên đài truyền hình quốc gia Libya, đại tá Muammar Gaddafi đã kêu gọi những người ủng hộ mình tiến lên “giải phóng các thành phố bị tàn phá”. Gọi những người nổi dậy là “những gián điệp, người phản bội và chuột” làm uế tạp các nhà thờ, Gaddafi còn nói thêm rằng “họ là những gián điệp của (Tổng thống Pháp Nicolas) Sarkozy, người muốn lấy dầu mỏ của Libya”.
Trước đó, nhiều vụ đụng độ giữa lực lượng nổi dậy chống chính phủ và những người ủng hộ đại tá Gaddafi đã được người dân ghi nhận vào tối 20/8 tại nhiều thành phố của thủ đô Tripoli, đặc biệt ở ngoại ô phía Đông. Theo nhiều nguồn tin, lực lượng chống chính phủ đã chiếm được Zlitan, cách Tripoli 160 km về phía Đông và Zayiya, cách thủ đô 30 km về phía Tây. Zawiya và Zlitan không chỉ là cửa ngõ tiến vào Tripoli mà còn là nơi có các nhà máy lọc dầu, đóng vai trò huyết mạch trong việc cung cấp nhiên liệu cho lực lượng ủng hộ Gaddafi.
Dù nhiều nguồn tin xác nhận tình hình đang rất “nóng” ở Tripoli và nhiều nơi khác, phát ngôn viên của Chính phủ Libya Mussa Ibrahim vẫn chỉ xác nhận một cách đơn giản các vụ “đụng độ nhỏ” với các nhóm nhỏ ở một số khu vực như Tajoura, Soug Jomaa hay Ben Achour. Theo ông này, lực lượng chính phủ đã dồn lực lượng nổi dậy tới “chân tường” và các vụ đụng độ chỉ kéo dài một tiếng rưỡi đồng hồ. “Tình hình đã nằm dưới sự kiểm soát”, ông này khẳng định trong các tuyên bố phát trên đài truyền hình quốc gia.
Trong bối cảnh số phận Libya sắp được định đoạt, các nhân viên cứu trợ quốc tế đang chuẩn bị cho cuộc di tản quy mô lớn khỏi Tripoli và tổ chức di dân quốc tế (IOM) lên kế hoạch đưa những người này rời Libya bằng tàu biển trong tuần tới. Đa phần những người nước ngoài còn ở Libya là công dân Ai Cập, Ấn Độ và các quốc gia châu Phi thuộc tiểu vùng Sahara.
Tuy nhiên, tiếng đạn pháo và tiếng nổ vẫn vang lên ở thủ đô Tripoli vào khoảng 04h30 (tức 01h30 GMT) hôm qua. Tại Sabratah, cách Tripoli khoảng 50 km về phía Tây, nhiều người đã biểu tình ăn mừng chiến thắng trên nhiều đường phố, cho rằng chính quyền Gaddafi sắp kết thúc, phóng viên AFP ghi nhận. Trong khi đó, tại Benghazi, hàng nghìn người cũng hoan hỉ tập trung để ủng hộ “cuộc nổi dậy” và hô lên “Tạm biệt Gaddafi!” và “Chúa Trời vĩ đại!”.
Tại Tunis, vào tối 20/8, hàng nghìn người, trong đó đa số là người Libya, cũng tập trung trước đại sứ quán Libya, nơi cờ của lực lượng nổi dậy đã được kéo lên mái nhà.
Trước đó, người đứng đầu lực lượng chống chính phủ, Chủ tịch Hội đồng Chuyển tiếp quốc gia – ông Mustapha Abdeljalil – đã khẳng định tại một cuộc họp báo ở Benghazi rằng sự kết thúc của chính quyền Gaddafi đang đến “rất gần”.
Phòng ngừa những vụ xung đột có thể xảy ra ở thủ đô Tripoli những ngày tới, ông Abdeljalil kêu gọi người dân “hãy bảo vệ tính mạng và tài sản của nhân nhân”, song cũng “bảo vệ các cơ sở và tài sản công”. Ngoài ra, ông cũng kêu gọi những quân nhân nổi dậy “bảo vệ và đối xử công bằng” với những binh lính của chính quyền sẽ là tù binh hoặc đầu hàng.
Những diễn biến nhanh chóng tại Libya cuối tuần qua cho thấy dường như chính quyền Gaddafi đang bị dồn tới bờ vực. Đêm 20/8, các kế hoạch thời hậu Gaddafi thậm chí cũng đã được các nhà lãnh đạo phương Tây vạch ra và thảo luận.
Thủ tướng Anh David Cameron gọi điện cho lãnh đạo lực lượng nổi dậy ở Libya Mustafa Abdul Jalil để bàn về các kế hoạch khi chế độ Gadhafi chấm dứt và điện đàm với Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy để bàn về các bước đi tiếp theo tại Libya.
Quang Minh (theo AFP, BBC, Telegraph)
