Bí quyết giữ sức khỏe theo lời khuyên Viện phó Viện Dinh dưỡng TW

(PLO) -Con người có thể tự giải độc thông qua công thức ăn uống như thế nào? Các loại thực phẩm phổ biến chứa bao nhiêu thành phần vi chất cần thiết cho cơ thể? Bí quyết giữ sức khỏe sẽ được chuyên gia dinh dưỡng, PGS.TS Nguyễn Thị Lâm - Viện phó Viện dinh dưỡng Trung ương chia sẻ với bạn đọc.
Chuyên gia dinh dưỡng Nguyễn Thị Lâm.
Chuyên gia dinh dưỡng Nguyễn Thị Lâm.

Thực phẩm giúp giải độc cơ thể

- Thực phẩm “đào thải” độc tố: 

Về việc ăn uống hàng ngày, PGS.TS Lâm đưa ra lời khuyên mọi người cần cung cấp đủ vi chất nhằm tăng sức đề kháng. Đây là yếu tố bản lề giúp cơ thể chống lại bệnh tật. Ngoài ra, mỗi người có thể tự loại bỏ độc tố khỏi cơ thể bằng chế độ dinh dưỡng hợp lí.

PGS Lâm giải thích cơ chế giải độc chung của cơ thể là đào thải độc tố ra ngoài qua đường mồ hôi, tiểu tiện. Do đó, trong ăn uống hàng ngày, người dân nên uống nhiều nước, uống nước trái cây chín, nước cam, bưởi, dừa đều đem lại tác dụng lợi tiểu. Khi đó các độc tố trong cơ thể cũng sẽ được đào thải ra ngoài. 

Ngoài ra, có thể sử dụng các loại nước uống giải độc truyền thống như nước râu ngô, lá mã đề, nhân trần, còn có công dụng lợi gan, mật. Hoặc ăn nhiều nghệ, uống bột nghệ hòa tan cũng tăng cường chức năng giải độc của gan. 

- Thực phẩm nhiều chất chống oxy hóa: 

Nguyên tắc ăn uống nữa có tác dụng giải độc là ăn nhiều chất chống oxy hóa. Những chất chống oxy hóa có nhiều trong rau xanh sẫm màu. Rau quả càng có nhiều màu sắc càng chứa nhiều chất chống oxy hóa, cụ thể cung cấp các chất cần thiết sau:

-Vitamin C: Đây là chất có tác dụng giúp cho cơ thể chống oxy hóa rất tốt. Vitamin C tham gia vào nhiều hoạt động sống của cơ thể như quá trình hình thành collagen, kích thích ruột non hấp thụ sắt. Nếu thiếu vitamin C sẽ dẫn đến hiện tượng sưng nướu răng, dễ chảy máu, dễ mắc bệnh, trẻ mệt mỏi khi hoạt động. 

Các loại quả giàu vitamin C giúp nâng cao sức đề kháng như: bưởi, táo, lê, đậu nành, các hạt có dầu (hạnh nhân, hạt điều, lạc), cam, quýt, bưởi, ổi chín, rau cải, rau muống, rau ngót, cà chua.

-Vitamin A: Cần thiết cho sự tăng trưởng, giúp sáng mắt, tăng cường hệ thống miễn dịch, giúp phòng ngừa các bệnh nhiễm trùng. Khi thiếu vitamin A sẽ gây quáng gà, khô mắt, loét giác mạc gây mù lòa, chậm tăng trưởng, dễ bị các bệnh nhiễm trùng.

Vitamin A có nhiều trong thịt động vật như các loại gan động vật, lòng đỏ trứng, thịt. Ví dụ, trong 100 gam thịt gà có 120 mcg vitamin A, trong 100 gam thịt lợn có 6000 mcg vitamin A, trong 100 gam cá trê có 93 mcg vitamin A, hay trong 100 gam lòng đỏ trứng gà có 960 mcg vitamin A.

- Beta-caroten: Là tiền chất vitamin A chứa nhiều trong thực vật, nhất là rau, quả có màu vàng, đỏ (cà rốt, cà chua, bí đỏ, cam, xoài, đu đủ, dưa hấu) và các loại rau có lá xanh sẫm (như rau muống, rau ngót, cải bó xôi).

- Sắt: Là chất quan trọng tham gia vào quá trình tạo máu và một phần cấu trúc của bộ não. Bởi vậy khi thiếu sắt sẽ dẫn đến thiếu máu, làm giảm phát triển thể chất, trí tuệ, giảm sức đề kháng của cơ thể. 

Chất sắt có nhiều trong các loại thịt màu đỏ như gan, mề gà, lòng đỏ trứng gà, tim heo, mộc nhĩ, nấm hương 

- Kali: Khi cơ thể thiếu Kali sẽ xuất hiện các triệu chứng như: buồn nôn, táo bón, tim đập nhanh, huyết áp cao. 

Thực phẩm chứa nhiều Kali như: chuối, khoai lang, rau màu xanh đậm, các loại đậu, các loại trái cây màu cam, sữa chua, cá…

- Kẽm: Là thành phần của hơn 300 enzyme tham gia các hoạt động của cơ thể có tác dụng tăng hấp thu, tăng tổng hợp chất đạm, tăng cảm giác ngon miệng, tăng cường hệ thống miễn dịch.

Thức ăn chứa nhiều kẽm như: tôm đồng, lươn, hàu, sò, gan lợn, sữa, thịt bò, lòng đỏ trứng, cá. Với trẻ sơ sinh, để có đủ kẽm nên cố gắng cho bú sữa mẹ vì kẽm trong sữa mẹ dễ hấp thu hơn nhiều so với sữa bò.

Bảng vi chất trong các loại thực phẩm phổ biến

Bảng vi chất trong các loại thực phẩm phổ biến

Ăn uống “thông minh” giúp kiểm soát bệnh

Theo PGS Lâm, việc ăn uống “thông minh” không những giúp giải độc cơ thể mà còn có tác dụng kiểm soát một số bệnh thường gặp, đặc biệt như bệnh tiểu đường. Đây là loại bệnh ngày càng phổ biến, xuất hiện nhiều biến chứng nguy hiểm như suy thận, bệnh lý thần kinh, mắt. Cách kiểm soát bệnh hiệu quả nhất chính là ăn uống đúng cách. 

PGS Lâm cho biết, người bệnh tiểu đường nên ăn ngũ cốc nguyên hạt, gạo lứt, bánh mỳ đen, khoai sọ, lạc, vừng. Do ngũ cốc nguyên hạt làm chậm quá trình hấp thu của cơ thể, tránh nguy cơ thừa cân béo phì mà cơ thể vẫn đảm bảo vi chất.

Người bệnh nên ăn nhiều rau, củ, quả, khoảng 500g mỗi ngày. Sau các bữa ăn hoặc ăn bữa phụ hàng ngày bằng trái cây chín, hàm lượng khoảng 100-200g/ngày. Tương tự ngũ cốc, khi ăn trái cây chín nên ăn theo tảng, miếng lớn chứ không nên xay nhuyễn như sinh tố.

Đối với thịt, chỉ nên ăn thịt nạc, hạn chế mỡ. Khi ăn thịt gà, thịt vịt, nên loại bỏ da, do trong da động vật chứa rất nhiều chất béo, người bệnh tiểu đường thường bị kèm bệnh mỡ máu cao. 

Cũng theo PGS Lâm, tốt nhất trong khẩu phần ăn của người bị tiểu đường nên tăng cá, giảm lượng thịt. 

Khi chế biến thức ăn nên sử dụng dầu thực vật thay thế mỡ động vật, hạn chế các món rán, nướng.

Người bệnh cần kiêng khem, hạn chế tối đa các món ăn ngọt như chè, bánh ngọt, mật mía. Nếu thèm quá, có thể sử dụng đường dành riêng cho người bị tiểu đường, chỉ tạo cảm giác ngọt mà không sinh ra chất ngọt. Không những kiêng ngọt, người bệnh còn phải hạn chế ăn mặn có thể làm tăng huyết áp, không nên ăn quá cay.

Về nước uống, bệnh nhân tiểu đường hạn chế nước uống có ga, nước ngọt. Có thể uống các loại nước truyền thống như: nước nụ vốn, chè xanh, thảo mộc và nước lọc thông thường. 

Một số người hoàn toàn không uống sữa là chưa đúng. Bệnh nhân tiểu đường vẫn có thể sử dụng vừa đủ sữa chua, sữa tươi, sữa đậu nành không đường và các loại sữa chuyên biệt dành cho bệnh nhân tiểu đường.

Một số thói quen sai lầm

PGS Lâm cũng lưu ý mọi người không nên quá kiêng khem ăn uống. Nguyên tắc trước tiên phải ăn uống đa dạng, đảm bảo dinh dưỡng, nhưng phải kiểm soát cân nặng, tránh nguy cơ béo phì. Thực tế nhiều người vì quá lo sợ mà hạn chế ăn uống đến mức cơ thể suy dinh dưỡng, suy nhược cơ thể. Thậm chí có trường hợp đột qụy.

Chuyên gia dinh dưỡng cũng nêu một số thói quen ăn uống không tốt nhiều người vẫn nhầm lẫn lâu nay như: ăn miến thay cơm, trong khi cơ thể hấp thu miến nhanh hơn cơm và không đảm bảo lượng tinh bột cần thiết; hoặc nhiều người sợ béo không dám ăn bữa chính nhưng lại ăn vặt nhiều.

Đừng quên vận động 

Và bí quyết không thể thiếu ngoài chế độ dinh dưỡng hợp lý là tất cả mọi người đều cần duy trì chế độ tập luyện thể dục 30 – 60 phút mỗi ngày. Tùy theo thể lực và tình trạng bệnh lý để lựa chọn môn tập phù hợp như đi bộ, bơi lội, tập xà…

Đọc thêm