Lý giải bí ẩn 'trở về từ cõi chết'

(PLVN) - Hiện tượng cận tử, hay “hồn lia khỏi xác”, là một hiện tượng khá phổ biến ở hầu hết các nền văn hóa, đã được ghi nhận trong cổ thư Hy Lạp, Ai Cập, Phật giáo, Thiền học, sử gia Herodotus... Phần lớn những người đến từ các nền văn hóa khác nhau lại có “hành trình” y như nhau; các nhà khoa học nhận định hiện tượng này là những sự trùng hợp về mặt sinh học, chứ không hẳn là bắt nguồn từ tâm linh hay tín ngưỡng tôn giáo.
Lý giải bí ẩn 'trở về từ cõi chết'

Trải nghiệm “hồn lìa khỏi xác”

Gary Williams là một bệnh nhân người Anh mắc bệnh tim. Anh kể lại, trong một ca phẫu thuật nguy hiểm, các bác sĩ đã bơm vào cơ thể anh một loại thuốc kháng sinh mà Gary vốn bị dị ứng với nó. Trong suốt quá trình phẫu thuật Gary đã được gây mê, nhưng ngay sau khi phản ứng dị ứng kháng sinh xảy ra, anh bỗng nhận thấy cơ thể mình lơ lửng và từ từ bay lên không trung.

Anh nhìn thấy chị gái mình đang ở bên cạnh giường bệnh cầu nguyện điều gì đó, các bác sĩ tiến hành các thao tác phẫu thuật cho mình. Rồi sau đó, anh có cảm giác như mình bắt đầu hạ thấp xuống và quay trở lại với cơ thể đang nằm yên bất động trên giường bệnh. Sau khi nghe kể lại toàn bộ câu chuyện, các bác sĩ khẳng định hiện tượng mà Gary vừa trải qua là một trải nghiệm “cận tử”.

Bà Mulholland là một phụ nữ lớn tuổi sống tại Paris (Pháp), mắc phải một căn bệnh hiểm nghèo. Bà kể lại đã từng chết và cảm nhận thấy cái chết của mình khi tim ngừng đập trong ca phẫu thuật cuối đời mình. Trong lúc cơ thể được gây mê, bà thấy mình đang rời khỏi thân thể và từ từ bay lên trần nhà.

Bà Mulholland cho biết: “Khi đang dần bay lên không trung, tôi đã ra sức để với xuống, chỉ vì không muốn xa rời chồng và con gái, nên tôi đã cố không để mình rời khỏi cơ thể đang nằm bên dưới”. Sau đó bà tỉnh lại và kể lại ca phẫu thuật vừa qua đúng như thực tế diễn ra. Bà Mulholland được cho biết mình đã rơi vào trạng thái cận tử. Tuy nhiên, ba ngày sau, bà cũng không thể vượt qua căn bệnh và đã chết thực sự.

Các nghiên cứu ở Mỹ phát hiện ra rằng, hầu hết cứ 1 trong 5 bệnh nhân trụy tim được cứu sống đều trải qua giai đoạn cận chết. Những trải nghiệm này bao gồm cảm giác thoát xác, lâng lâng dễ chịu, nhìn thấy một đường hầm, một ánh sáng, những người thân đã qua đời, hoặc thấy cuộc đời của chính mình lóe lên trước mắt.

Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ ghi nhận qua nhiều cuộc khảo cứu, qua kinh nghiệm của nhiều người trên thế giới, thấy rằng hiện tượng cận tử là hiện tượng tự nhiên nhiều người đã trải qua nhưng ít ai để ý đến nó.

Theo thống kê từ các cuộc nghiên cứu, 53% người bị giật mình trong giấc ngủ, đó là khi linh hồn họ nối lại với cơ thể sau giai đoạn thoát xác; 52% người khi ngủ cảm thấy thân xác tê liệt không cựa quậy được vì đó là lúc linh hồn đang tạm thời lìa khỏi thân xác, khi đó ý thức không điều khiển được thân xác. Tuy nhiên, chỉ có 5% ý thức được rằng họ đã trải qua hiện tượng linh hồn tạm rời khỏi xác ít nhất một lần trong đời.

Ngoài ra, hiện tượng “thoát xác” này cũng có thể xảy ra ngẫu nhiên, tự phát khi đang nghỉ ngơi, khi ngủ hay khi đang thiền. Nó cũng có thể xuất hiện trong điều kiện bình thường như khi đang ngồi trên xe buýt, máy bay hay đang nghe giảng bài; kéo dài vài giây tới hàng phút, cá biệt có trường hợp kéo dài đến nhiều giờ. 

Nhận định từ các nhà khoa học

Để giải quyết câu hỏi này, các nhà khoa học Đại học Southampton đã dành ra 4 năm trời để nghiên cứu hơn 2000 người trải qua giai đoạn tim ngừng đập hoàn toàn tại 15 bệnh viện ở Anh, Mỹ và Úc. Họ phát hiện ra rằng gần 40% số người sống sót sau khi tim ngừng đập mô tả về một dạng “ý thức” vẫn tồn tại trong thời gian họ chết lâm sàng, trước khi tim họ hoạt động trở lại.  

Bác sĩ Sam Parnia thuộc Đại học bang New York (Mỹ), người đứng đầu nhóm nghiên cứu, giải thích: “Chúng ta đều biết rằng não không thể hoạt động sau khi tim ngừng đập. Nhưng trong trường hợp này, ý thức con người dường như vẫn tiếp tục tồn tại tới 3 phút sau khi tim ngừng hoạt động, mặc dù bộ não thường ‘tắt’ sau tim chừng 20-30 giây”.  

Trong số 2.060 ca tim ngừng đập mà họ nghiên cứu, có 330 người sống lại và 140 người trong số đó cho biết họ cảm nhận thấy ý thức mình vẫn hoạt động trong khi được cấp cứu. Số khác thì có cảm giác sợ hãi hoặc đang chới với dưới nước sâu. Ngoài ra, 13% số người sống sót cảm nhận rõ hiện tượng “hồn lìa khỏi xác”.

Các nhà khoa học Mỹ phát hiện, sự bùng nổ hoạt động của sóng điện từ trong não có thể đã làm khởi phát các trải nghiệm sống động ở những người suýt chết.
Các nhà khoa học Mỹ phát hiện, sự bùng nổ hoạt động của sóng điện từ trong não có thể đã làm khởi phát các trải nghiệm sống động ở những người suýt chết.

Một nghiên cứu tương tự của các nhà khoa học tại Đại học Liege (Bỉ) về hiện tượng “hồn lìa khỏi xác” đã không chỉ dừng lại ở những người đang nằm trên giường bệnh chờ chết, mà trên tập hợp khoảng 400 người trên khắp thế giới, là những phi công, những người leo núi, thợ lặn,...

Trong đó, có trường hợp môt phụ nữ rơi vào tình trạng hôn mê khi bị ốm trong thai kỳ kể lại trải nghiệm rất thật được đoàn tụ với người đàn ông cô từng yêu đã qua đời trong một vụ rơi máy bay. Nhà thần kinh học Steven Laureys cho rằng, trải nghiệm cận chết xuất hiện trên khắp thế giới, ở nhiều hình thức khác nhau, do vậy phải có những nhân tố tương đồng là tác nhân gây ra hiện tượng này.

Laureys nhận định, trải nghiệm này thường xảy ra khi có những sự kiện dữ dội đặt sinh mạng con người vào tình thế hiểm nguy và những thay đổi bất ngờ về lượng máu cung cấp, dẫn tới thay đổi mức oxy đưa lên não. Nhà khoa học cũng phát hiện ra rằng trải nghiệm về cận chết cũng có thể xảy ra khi có sự kết hợp giữa chứng thở gấp và thay đổi các tư thế quá nhanh.

Phát hiện nguyên nhân hiện tượng cận tử

Qua các máy móc chụp lại não và các công nghệ khác đã cho thấy, khu vực tiếp giáp giữa thùy đỉnh và thùy thái dương ở não chính là điểm mấu chốt phát ra các cảm giác “cận tử” này. 

Các nhà nghiên cứu đến từ Đại học Michigan (Mỹ) quan sát những con chuột đang hấp hối và phát hiện: Trong khoảng thời gian 30 giây sau khi trái tim của các con chuột này ngừng đập, lượng sóng não tần suất cao gia tăng mạnh. Các xung điện như vậy được cho là để củng cố trạng thái tỉnh táo, đặc biệt khi chúng giúp “kết nối” thông tin từ các vùng khác nhau của bộ não. 

Tiến sĩ Jimo Borjigin - Đại học Michigan (Mỹ) công bố phát hiện: khoảng vài chục giây sau khi trái tim con người ngừng đập, lượng sóng não tần suất cao (dao động gamma) gia tăng mạnh – loại xung điện vốn để củng cố trạng thái tỉnh táo của con người, giúp kết nối thông tin từ các vùng khác nhau của bộ não.

Sự tăng cường hoạt động của sóng não và trạng thái tỉnh táo có thể làm gia tăng những trải nghiệm “cận chết”. Bà Borjigin giải thích: “Việc những người suýt chết nhìn thấy ánh sáng có lẽ ám chỉ rằng, vùng vỏ não phụ trách thị giác đang hoạt hóa ở mức độ cao. Chúng tôi đã có bằng chứng cho việc này vì khám phá ra sự tăng dao động gamma ở khu vực não ngay trên đỉnh của vùng vỏ thị giác”.

Mặt khác, nghiên cứu trong y học ở Mỹ cho biết, nguyên nhân gây ra hiện tượng cận tử mà hàng nghìn người bệnh đã gặp phải trên bàn mổ có liên quan đến việc nồng độ CO2 trong máu người bệnh thấp. Cụ thể, khi nồng độ CO2 trong máu xuống thấp, các thành phần hóa học trong não bị mất cân bằng do sự thay đổi bất thường dẫn tới việc bệnh nhân rơi vào trạng thái mơ ảo và bắt gặp những hình ảnh dạng như chính họ đang đi từ thế giới người sống vào thế giới của những linh hồn người chết.

Bí ẩn về hiện tượng hồn lìa khỏi xác đã được các nhà khoa học giải mã.
Bí ẩn về hiện tượng hồn lìa khỏi xác đã được các nhà khoa học giải mã.

Cảm giác này diễn ra trong khi người bệnh ở trong tình trạng chết lâm sàng: tim ngừng đập, phần lớn hoạt động não bộ đã ngừng hoạt động và chỉ xuất hiện tín hiệu não ở một số khu vực nhất định. Phát hiện này nhất quán với phát hiện của nhà thần kinh học người Bỉ Steven Laureys đề cập ở trên.

Nghiên cứu của các nhà khoa học Slovenia đối với 52 trường hợp bệnh nhân từng được điều trị bệnh tim trong bệnh viện cũng cho kết quả tương đồng. Trong quá trình điều trị bệnh tim, 11 trong số 52 trường hợp bệnh nhân này đã trải qua hiện tượng cận chết.

Kiểm tra lại nồng độ các thành phần hóa học trong máu, các nhà khoa học phát hiện thấy rằng so với trước khi hiện tượng này xảy ra, nồng độ CO2 tập trung trong hơi thở của họ cao hơn nhiều so với khi bình thường.

Nghiên cứu này cũng giúp chỉ rõ: tình trạng cận chết không hề phụ thuộc vào độ tuổi, giới tính, tín ngưỡng tôn giáo, cảm xúc sợ hãi trước cái chết hay các loại thuốc mà bệnh nhân đã được điều trị. 

Đọc thêm