Nhiều mặt hàng bị vướng kiểm tra “song trùng”
Nhiều mặt hàng nhập khẩu hiện nay vừa phải kiểm dịch vừa phải kiểm tra chất lượng và/hoặc kiểm tra an toàn thực phẩm thuộc phạm vi quản lý của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Trong đó, thống kê cho thấy hiện có đến 70% lô hàng thực phẩm nhập khẩu thuộc danh mục kiểm dịch nên việc “song trùng” kiểm tra là vấn đề không xa lạ.
Đơn cử như mặt hàng váng sữa, doanh nghiệp vừa phải làm thủ tục kiểm tra chất lượng vừa phải kiểm dịch. Để có thể hoàn thành hai loại kiểm tra, doanh nghiệp mất khá nhiều thời gian. Dù thời gian để kiểm tra chất lượng hàng hóa đã được đẩy nhanh hơn nhưng lô hàng vẫn phải chờ thời gian kiểm dịch mới xong. Tổng thời gian để hoàn thành thủ tục kiểm dịch lô hàng váng sữa doanh nghiệp phải mất 13 ngày. Cụ thể, 5 ngày xin giấy phép nhập khẩu từ Cục Thú y, 3 ngày đăng ký kiểm dịch tại Chi cục Thú y vùng 2, sau 5 ngày lấy mẫu mới có kết quả để được thông quan lô hàng.
Hay liên quan đến kiểm tra chất lượng thực phẩm, dược phẩm nhập khẩu, các doanh nghiệp nêu khó khăn áp dụng quy định pháp lý thuộc an toàn thực phẩm với dược phẩm. Chẳng hạn, La Hán Quả vừa thuộc diện kiểm dịch thực vật vừa kiểm tra thực phẩm. Khi nhập khẩu do 2 cơ quan chuyên ngành quản lý, khiến doanh nghiệp phải chạy qua chạy lại xin giấy phép, dẫn đến phát sinh chi phí kho bãi và chi phí liên quan...
Từ các vướng mắc về kiểm tra chuyên ngành, các doanh nghiệp đề xuất cơ quan Hải quan là đầu mối đứng ra tổ chức kiểm tra chuyên ngành. Chính phủ cần ban hành 1 quyết định duy nhất quy định tên hàng và mã HS những mặt hàng thuộc diện phải kiểm tra chuyên ngành để doanh nghiệp thuận tiện cho việc tra cứu chính sách mặt hàng.
Đồng tình với kiến nghị doanh nghiệp, tại một hội nghị phổ biến pháp luật cho doanh nghiệp do Hải quan TP Hồ Chí Minh tổ chức mới đây, lãnh đạo Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh cho biết, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định 38/2021/QĐ-TTg phê duyệt Đề án “Cải cách mô hình kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu” với 7 nội dung cải cách mạnh mẽ, nhằm tạo thuận lợi cho doanh nghiệp.
Trong đó, giao cơ quan Hải quan là đầu mối trong kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu; áp dụng đồng bộ 3 phương thức kiểm tra cho cả lĩnh vực kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm nhằm cắt giảm số lô hàng nhập khẩu phải kiểm tra; đơn giản hóa thủ tục kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu. Đồng thời thực hiện kiểm tra theo mặt hàng để cắt giảm số lượng các lô hàng phải kiểm tra; áp dụng đầy đủ, thực chất nguyên tắc quản lý rủi ro trong kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu để bảo đảm vai trò quản lý nhà nước và nâng cao tính tuân thủ của doanh nghiệp; bổ sung đối tượng được miễn kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm; ứng dụng hệ thống công nghệ thông tin để triển khai mô hình mới.
Sẽ có đột phá về kiểm tra chuyên ngành
Tổng cục Hải quan đã trình Bộ Tài chính dự thảo Nghị định quy định cơ chế quản lý, phương thức, trình tự, thủ tục kiểm tra nhà nước về chất lượng và kiểm tra nhà nước về an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu, đang lấy ý kiến thành viên của Chính phủ để hoàn thiện dự thảo Nghị định. Khi Nghị định được ban hành sẽ là bước cải cách đột phá về công tác kiểm tra chuyên ngành, tạo điều kiện doanh nghiệp nhập khẩu vào Việt Nam thuận lợi nhưng kiểm soát được rủi ro, tránh một mặt hàng hai, ba bên cùng kiểm tra, góp phần giảm thời gian và chi phí, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, thúc đẩy sản xuất kinh doanh...
Tuy nhiên, hiện nay đối với vấn đề hàng hóa vừa phải kiểm dịch vừa phải kiểm tra chất lượng và/hoặc kiểm tra an toàn thực phẩm thuộc phạm vi quản lý của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tại dự thảo Nghị định, bộ này đề xuất đưa nhóm hàng hóa này ra khỏi Nghị định vì vượt quá phạm vi so với Quyết định số 38/QĐ-TTg.
Trong khi đó, các doanh nghiệp, hiệp hội cho rằng thủ tục hiện hành còn tồn tại nhiều bất cập, khó khăn, gây mất thời gian và tốn kém cho doanh nghiệp do vừa phải đăng ký trên Cổng thông tin một cửa quốc gia (NSW) vừa phải nộp hồ sơ giấy, khiến doanh nghiệp phải qua ba cửa: đăng ký kiểm dịch và gửi hồ sơ trên NSW; nộp bản chính giấy chứng nhận y tế tại cơ quan kiểm dịch; mời cơ quan kiểm dịch đến lấy mẫu, kiểm dịch. Do vậy, các hiệp hội kiến nghị đưa vào dự thảo Nghị định để thống nhất 2 thủ tục chỉ phải thực hiện trên NSW để tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh.
Cơ quan quản lý nhà nước về hải quan ghi nhận nội dung phản ánh của các hiệp hội, doanh nghiệp là hoàn toàn đúng với thực tế hiện nay, nếu loại trừ nhóm hàng hóa này ra khỏi dự thảo Nghị định sẽ dẫn đến bất cập là cùng nhóm hàng thực phẩm nhưng phải chia ra 2 loại thủ tục, 2 biểu mẫu khác nhau, 2 quy trình khác nhau; làm hiệu quả cải cách giảm đi rất nhiều. Do vậy, tiếp thu ý kiến của các hiệp hội, doanh nghiệp, dự thảo Nghị định quy định để thống nhất trình tự, thủ tục kiểm tra giữa hàng hóa do Bộ NN&PTNT quản lý với hàng hóa do các bộ, ngành khác quản lý và được thực hiện trên NSW, do một cơ quan do Bộ NN&PTNT giao/chỉ định thực hiện kiểm tra; tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về thủ tục kiểm dịch mà các doanh nghiệp đang gặp phải.
