Thỏa thuận thu tiền chênh lệch
Từ năm 2005 đến năm 2009, UBND huyện Việt Yên có 4 quyết định giao đất ở cho nhân dân thôn Yên Sơn, xã Nghĩa Trung. Quá trình thực hiện, ông Thân Văn Tư (SN 1960), Trưởng thôn và ông Nguyễn Đức Sổ (SN 1981), Phó thôn kiêm kế toán thôn Yên Sơn đã họp với các hộ dân để thống nhất chủ trương thu giá đất cao hơn so
với giá trong quyết định của UBND huyện chênh từ 7 đến 10 triệu đồng/lô và được các hộ đồng ý. Ông Tư cũng đã tự ý tách số đất từ 35 lô được cấp thành 37 lô để tăng số tiền chênh nộp theo thỏa
thuận nhập vào quỹ thôn. Số tiền mà ban lãnh đạo thôn Yên Sơn thu chênh lệch cao hơn so với 4 quyết định của UBND huyện Việt Yên là hơn 1,1 tỷ đồng. Điều đặc biệt, số tiền thu được đã chi hết cho việc xây dựng các công trình phúc lợi công cộng của thôn như xây nhà văn hóa thôn, cứng hóa kênh mương nội đồng, xây nhà tổ, xây chùa... chứ không hề tư túi cá nhân.
Năm 2010, khi phát hiện sự việc, UBND xã Nghĩa Trung đã kỷ luật ông Tư với hình thức cảnh cáo và ông Sổ với hình thức khiển trách, cấm đảm nhiệm chức vụ. Tuy nhiên, sau đó vì có đơn tố cáo của một vài hộ dân không đồng tình chủ trương và không nộp tiền chênh lệch nên hai ông Tư, Sổ bị điều tra và VKSND tỉnh Bắc Giang truy tố về tội “Lạm quyền trong khi thi hành công vụ” quy định tại Điểm C Khoản 2 Điều 282 Bộ luật Hình sự.
Truy tố liệu có hợp lý?
Về nguyên tắc, một hành vi vi phạm hành chính đã được cấp có thẩm quyền ra quyết định xử phạt, nếu sau này phát hiện hành vi đó có dấu hiệu tội phạm phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự, nhưng phải huỷ quyết định xử phạt hành chính trước đây rồi mới chuyển hồ sơ vi phạm đến cơ quan tiến hành tố tụng có thẩm quyền để truy cứu trách nhiệm hình sự.
Về vấn đề này, lãnh đạo UBND xã Nghĩa Trung cho biết: UBND xã không hủy quyết định kỷ luật với ông Tư và ông Sổ vì hết thời hạn do ông Tư và ông Sổ đã chấp hành xong quyết định kỷ luật. Ông Tư và ông Sổ đã không được giữ chức vụ Trưởng thôn và Phó thôn cũng như không tham gia bất kỳ hoạt động nào của thôn, xã kể từ thời điểm đó.
Quan điểm về vụ việc, TS. Lê Đăng Doanh, giảng viên Đại học Luật Hà Nội cho rằng để truy tố theo Điều 282 Bộ luật Hình sự phải chứng minh được bị can phạm tội vì động cơ vụ lợi hoặc vì động cơ cá nhân khác và hành vi vi phạm đã gây ra hậu quả làm thiệt hại đến lợi ích hợp pháp của Nhà nước, xã hội, hoặc quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân thì mới bị coi là tội phạm theo điều luật này.
Thực tế, hồ sơ vụ án cũng thể hiện ông Tư không tăng giá đất hay tăng số tiền giao đất, bồi thường vượt quá mức giá của UBND huyện Việt Yên. Khi có quyết định của UBND huyện, ông Tư đã thông báo công khai toàn bộ nội dung văn bản này, các hộ dân đều biết rõ mức giá sàn mà UBND huyện đã quy định và đồng ý tự nguyện nộp thêm một khoản tiền để lấy kinh phí cho việc xây dựng cơ sở hạ tầng, trả nợ cũ và một số hoạt động chung theo chủ trương của toàn thể nhân dân trong thôn. Các hộ dân đã ký nộp và xác nhận vào bảng kê có 2 cột ghi rõ số tiền nộp theo “giá sàn quy định” và cột “tự nguyện đóng góp”. Các hộ dân cũng đã có giấy xác nhận số tiền đã tự nguyện để công đức xây dựng, đổi mới, nâng cấp cơ sở hạ tầng của thôn.
Ông Tư và ông Sổ đã thực hiện nhiệm vụ của mình theo sự chỉ đạo và thống nhất của Ban lãnh đạo thôn, đồng thời có báo cáo công việc cũng như minh bạch các số liệu tài chính trước UBND xã, Chi bộ thôn, tập thể quân dân chính. Nhưng ở đây, cáo trạng của VKSND tỉnh Bắc Giang cũng không thể hiện được việc ông Tư và ông Sổ có vụ lợi hay động cơ cá nhân trong việc thu, chi số tiền thỏa thuận chênh lệch nói trên, hay gây thiệt hại cho Nhà nước và cá nhân trong việc này. Do đó, việc truy tố đối với ông Tư, ông Sổ cần được phải xem xét hợp lý hơn.
Nguyên Viện trưởng VKSND tỉnh Bắc Giang Nguyễn Việt Hùng: “Quan điểm cá nhân tôi nhiều năm công tác trong ngành, về vụ việc này để truy tố theo Điều 282 bắt buộc phải thỏa mãn các điều kiện sau: Phải vì động cơ cá nhân hoặc vụ lợi.
Theo tôi, phải đi sâu vào xem xét, chứng minh việc trong quá trình thực hiện hành vi mà cơ quan điều tra cho rằng có dấu hiệu phạm tội, bản thân người bị khởi tố ấy có động cơ cá nhân không và trách nhiệm chứng minh điều này phải là cơ quan điều tra, không phải là trách nhiệm của bị can. Trưởng thôn ở vụ án này, sai thì có sai nhưng có đến mức xử lý hình sự hay không lại là vấn đề khác. Phải xem xét đó có phải là chủ trương của cấp ủy thôn hay không vì trưởng thôn chỉ là người thi hành nghị quyết đó. Người dân có được bàn chủ trương đó và tự nguyện đóng góp công đức hay không? Nếu không có các yếu tố như trên thì phải xem động cơ là gì, có vụ lợi cá nhân và thiệt hại xảy ra hay không, nếu có mới đủ yếu tố cấu thành tội phạm hình sự”.
Chuyên mục Bạn đọc của Báo Pháp luật Việt Nam tiếp nhận tất cả những đơn thư phản ánh, khiếu nại, tố cáo của độc giả có căn cứ và theo đúng quy định của pháp luật...Chúng tôi sẽ hồi âm sớm nhất đến bạn đọc.
Mọi kiến nghị, phản ánh gọi vào số: 0944 988 788 hoặc gửi qua hòm thư: baodientuphapluat@gmail.com
