Theo Bộ TN&MT, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ đã có các văn bản hướng các địa phương rà soát, xử lý những dự án đầu tư mà không đưa đất vào sử dụng hoặc tiến độ sử dụng đất chậm. Tuy nhiên, việc thực hiện của nhiều địa phương còn chưa kiên quyết, đầy đủ các nội dung theo quy định và chưa xử lý hết vi phạm theo thẩm quyền.
Để tiếp tục tăng cường xử lý những dự án, công trình không đưa đất vào sử dụng hoặc chậm tiến độ sử dụng đất, Bộ TN&MT đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khẩn trương chỉ đạo, tổ chức thực hiện việc rà soát, lập danh sách, hồ sơ quản lý đối với dự án, công trình đã được giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án mà không sử dụng đất 12 tháng liên tục hoặc tiến độ đưa đất vào sử dụng chậm 24 tháng theo quy định tại điểm i khoản 1 Điều 64 của Luật Đất đai năm 2013.
Đồng thời, tổ chức thanh tra, kiểm tra toàn bộ những dự án, công trình không đưa đất vào sử dụng hoặc tiến độ sử dụng đất chậm; xử lý nghiêm, triệt để, đúng pháp luật đối với dự án, công trình vi phạm; kiên quyết thu hồi đất đối với dự án, công trình đã chấm dứt dự án đầu tư, đã hết thời hạn, cho gia hạn sử dụng đất nhưng vẫn chưa hoàn thành đầu tư đưa đất vào sử dụng.
UBND tỉnh, thành phố khẩn trương rà soát, tổng hợp khó khăn, vướng mắc, đánh giá nguyên nhân (khách quan, chủ quan) của việc không đưa đất vào sử dụng hoặc tiến độ sử dụng đất chậm; tập trung nghiên cứu, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh việc giải quyết thủ tục hành chính (đầu tư, đất đai, xây dựng...) để đôn đốc chủ đầu tư dự án khẩn trương thực hiện đầu tư, đưa đất vào sử dụng.
Hiện nay, tại các địa phương, đặc biệt là các thành phố lớn như Hà Nội, Hồ Chí Minh vẫn tồn tại thực trạng các dự án, công trình không đưa đất vào sử dụng, chậm tiến độ sử dụng đất, bỏ hoang nhiều năm, gây lãng phí đất đai. Riêng tại Hà Nội, kết quả giám sát của HĐND Thành phố Hà Nội thông tin, trên địa bàn thành phố có 379 dự án chậm triển khai và đã đề xuất xử lý, trong đó 30 dự án được kiến nghị thu hồi.
Đến nay, đã thu hồi 10 dự án; 35 dự án gia hạn tiến độ theo Luật Đất đai; 77 dự án đã được chủ đầu tư tích cực khắc phục, đưa đất vào sử dụng; 63 dự án chậm giải phóng mặt bằng; các dự án còn lại vướng một số nội dung, các chủ đầu tư đang tập trung hoàn tất thủ tục.
Mỗi dự án đều được sự quản lý theo nhiều quy định của pháp luật như Luật Xây dựng, Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đất đai… Luật Đầu tư quy định, nếu dự án đầu tư được cấp giấy chứng nhận đầu tư hay chủ trương đầu tư nhưng nhà đầu tư làm chậm và đã được gia hạn hoặc điều chỉnh nhưng vẫn không thực hiện thì buộc phải dừng, hoặc chấm dứt dự án.
Một số chuyên gia cho rằng, tình trạng dự án bỏ hoang đất còn nhiều, gần như ở tất cả các địa phương có tình trạng "ôm" dự án, tích trữ đất để đấy rồi chờ giá đất lên, khi có quy hoạch, phát triển đô thị, hạ tầng, giá đất lên cao, chênh lệch giá đất dẫn đến Nhà nước thiệt hại rất lớn.
Nhằm tăng cường công tác quản lý dự án đầu tư và quản lý, sử dụng đất đai, tại Kế hoạch số 160/KH-UBND của UBND thành phố Hà Nội về thực hiện các biện pháp đẩy nhanh tiến độ đầu tư, tập trung xử lý các dự án vốn ngoài ngân sách có sử dụng đất chậm triển khai trên địa bàn thành phố cơ bản đến hết quý IV/2022, Hà Nội tập trung rà soát, xử lý nghiêm các dự án chây ỳ, không chấp hành quyết định xử lý, tiếp tục vi phạm, bảo đảm đẩy nhanh tiến độ đầu tư, xử lý dứt điểm dự án vốn ngoài ngân sách có sử dụng đất chậm triển khai trên địa bàn thành phố.