“Cứ theo cách nói của EVN thì dường như giá điện có thể giải quyết được mọi việc. Câu chuyện tăng giá điện để thu hút đầu tư cần phải xem xét lại…” - TS Vũ Đinh Ánh Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu khoa học thị trường giá cả (Bộ Tài chính) phản biện.
Như tin chúng tôi đã đưa, hôm 28/9 vừa qua tại Hà Nội, báo Nhân dân phối hợp với Bộ Công Thương đã chủ trì một cuộc bàn tròn giữa các đại gia điện lực với các chuyên gia kinh tế dưới chủ đề “Những giải pháp căn cơ bảo đảm cung ứng đủ diện cho phát triển đất nước”.
 |
Tại hội thảo, Phó TGĐ Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), ông Đặng Hoàng An một lần nữa nhắc lại quan điểm của tập này này, rằng vấn đề mấu chốt hiện nay là giá điện không đảm bảo giá trị kinh tế, do đó dẫn ra 2 hệ lụy: khó thu hút đầu tư, nhất là đầu tư nước ngoài và không tạo ra động lực để tiết kiệm năng lượng.
Lập luận này không được các chuyên gia kinh tế đồng tình. “Đúng là có quá nhiều vấn đề và thực sự khó…”- TS Nguyễn Quang A chia sẻ, song theo ông, vấn đề mấu chốt ở đây là cần phải tổ chức lại ngành điện để các đơn vị trong đó tự chủ được, nhà nước không phải can thiệp. Muốn vậy, cần phân biệt rõ giữa thị trường và độc quyền, bộ phân nào của ngành điện có thể hoạt động theo cơ chế thị trường; bộ phận nào là độc quyền tự nhiên của nhà nước. “Cải tổ hệ thống điện tuy là việc phức tạp nhưng đấy là cách chữa bệnh tận gốc và là việc không thể trì hoãn. Chừng nào chưa tổ chức lại mà cứ đặt tự do hóa giá cả thì rất nguy hiểm…”- TS Nguyễn Quang A khẳng định.
Còn theo bà Phạm Chi Lan, vấn đề không chỉ là giá cả như thế nào mà phải đảm bảo cung ứng đủ điện. Đủ ở đây là kèm theo chất lượng. Ba Lan cũng cho rằng chính phủ cần phải xác định rõ nhà nước hay EVN quyết định giá điện. Nếu chính phủ quyết định thì phải có bù đắp cho các đối tượng xã hội, còn để EVN quyết thì phải kiểm soát DN chứ không thể “buông” trách nhiệm. “Cái “nút” của vấn đề là làm minh bạch cơ chế tính giá. Chính phủ phải tách ngay ra phần trợ giá cho người ngèo trong giá điện. Chừng nào còn để EVN gánh như hiện nay thì không thể minh bạch được…” - Bà Lan phát biểu.
Đồng tình với quan điểm này, TS Vũ Đình Ánh cũng “khẩn thiết đề nghị” phải tách “ngay lập tức” bởi việc trợ cấp này “chẳng đi đến đâu”, không những thế còn làm méo mó chính sách của nhà nước, vì trong 50 số đầu tính theo giá “trợ cấp” thì cả người giàu cũng được hưởng. TS Ánh cũng dẫn ra một loạt số liệu thống kê để chứng minh sản lượng điện cung ứng đã không theo kịp tốc độ tăng sản lượng công nghiệp chứ chưa nói đến đáp ứng yêu cầu gia tăng về sinh hoạt cùng với xu thế cải thiện điều kiện sống của người dân, đồng thời đưa ra số liệu chứng minh nhận định “do giá điện thấp nên không hấp dẫn các nhà đầu tư nước ngoài” là không có cơ sở.
“Thị trường điện chỉ thật sự hình thành khi chúng ta thiết lập được thị trường phát điện, thị trường phân phối điện và thị trường tiêu thụ điện thật sự. Trong điều kiện hiện nay, giá điện không thể vận động theo qui luật cung cầu, qui luật cạnh tranh nên không thể nói tới giá điện theo thị trường được. Tăng giá điện không phải là lời giải duy nhất cho bài toán điện ở VN hiện nay…”- TS Vũ Đình Ánh khẳng định.
Thanh Lan
