Thực hiện Thông tư liên tịch số 10/2007/TTLT-BTP-BCA-BQP-BTC-VKSNDTC-TANDTC ngày 28-12-2007 của Liên bộ: Tư pháp, Công an, Quốc phòng, Tài chính, VKSND Tối cao, TAND Tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định về trợ giúp pháp lý (TGPL) trong hoạt động tố tụng (gọi tắt là thông tư số 10). Công tác TGPL trong hoạt động tố tụng tại Hải Phòng đạt nhiều kết quả, song thực tế cũng cho thấy, TGPL trong hoạt động tố tụng cần phát triển mạnh cả bề rộng và chiều sâu.
| |
| Trợ giúp pháp lý tại xã Thủy Triều (huyện Thủy Nguyên) |
Bà Đào Thị Mai, Giám đốc Trung tâm TGPL Nhà nước Hải Phòng cho biết, với vai trò là cầu nối giữa Sở Tư pháp - Cơ quan thường trực của Hội đồng phối hợp liên ngành về trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng (sau đây gọi tắt là Hội đồng) với các thành viên của Hội đồng và với các cơ quan, đơn vị có liên quan, ngay sau khi thông tư liên tịch ra đời, Trung tâm TGPL tham mưu với Hội đồng ban hành quy chế tổ chức và hoạt động, xây dựng chương trình công tác phối hợp cụ thể giữa các cơ quan đại diện thành viên Hội đồng. Trung tâm TGPL chủ động phối hợp với các cơ quan tiến hành tố tụng cung cấp thông tin, tài liệu, hướng dẫn, giải thích cho các đối tượng là bị can, bị cáo, người bị tạm giữ, tạm giam, đương sự trong các vụ án dân sự, hành chính, lao động biết về quyền được trợ giúp pháp lý của họ, để họ có thể chủ động yêu cầu cử người tham gia bào chữa từ giai đoạn điều tra. Cơ quan công an, viện kiểm sát kịp thời cấp giấy chứng nhận tham gia tố tụng cho người bào chữa, luật sư, trợ giúp viên của trung tâm đúng quy định pháp luật.
Qua 3 năm thực hiện thông tư số 10, Trung tâm TGPL thụ lý và giải quyết 338 vụ việc, trong đó năm 2008 có 155 vụ, năm 2009 có 116 vụ, 7 tháng đầu năm 2010 có 67 vụ. Hầu hết các vụ việc Trung tâm TGPL tham gia đều thuộc lĩnh vực pháp luật hình sự và chủ yếu là các đối tượng chưa thành niên. Chỉ có một số ít đối tượng (dưới 20%) tự tìm đến trung tâm, chi nhánh đề nghị giúp đỡ. Từ đầu năm 2010 đến nay, 100% số trợ giúp viên của Trung tâm trực tiếp tham gia các vụ việc đại diện bào chữa, bước đầu thu được kết quả tốt, thể hiện thông qua số lượng các bị cáo được hưởng án treo, giảm án tăng lên rõ rệt. Sự tham gia của trợ giúp viên và luật sư trong quá trình tố tụng dần khẳng định vai trò của mình, người tiến hành tố tụng ngày càng nhận thấy hiệu quả của hoạt động phối hợp trợ giúp pháp lý.
| Trung tâm TGPL cung cấp 81 bảng thông tin, hơn 100 hộp tin về TGPL đặt tại cơ quan TAND, cơ quan Công an, Trại tạm giam, Viện KSND và các cơ quan tiến hành tố tụng trong quân đội. Mỗi năm, Trung tâm phát hành hàng nghìn mẫu đơn đề nghị TGPL, tờ gấp pháp luật giới thiệu về chức năng nhiệm vụ của trung tâm cũng như quyền được trợ giúp của những người thuộc đối tượng được trợ giúp miễn phí. Hằng năm, Trung tâm TGPL tổ chức hàng trăm buổi TGPL lưu động tại các xã, phường trong toàn thành phố. |
Ông Cù Thu Anh, Phó cục trưởng Cục Trợ giúp pháp lý (Bộ Tư pháp) trong lần kiểm tra việc thực hiện thông tư liên tịch số 10 tại Hải Phòng đánh giá: So với nhiều địa phương khác trong cả nước, TGPL trong hoạt động tố tụng tại Hải Phòng được thực hiện có bài bản, hiệu quả. Thành phố xây dựng quy chế phối hợp hoạt động chặt chẽ giữa các cơ quan tố tụng, các văn bản chỉ đạo từ thành phố, của Hội đồng phối hợp liên ngành đến các cơ quan tố tụng mang tính thống nhất. Số vụ việc Trung tâm TGPL cử luật sư cộng tác viên, trợ giúp viên tham gia thực hiện từ đầu khá nhiều và có hiệu quả. Tuy nhiên, ông Cù Thu Anh cũng băn khoăn, các vụ việc mới chỉ tập trung trong một lĩnh vực hình sự, với đối tượng là người chưa thành niên. Trong khi diện đối tượng được hưởng TGPL miễn phí gồm người nghèo, gia đình chính sách, người cô đơn, tàn tật, những người thuộc diện, cần sự bảo trợ, giúp đỡ nhiều hơn của Nhà nước và xã hội, nhất là về pháp luật trong cuộc sống. Từ thực tế hoạt động TGPL trong tố tụng cho thấy, phải phát triển cả về bề rộng và chiều sâu, đa dạng hóa các hình thức thông tin, tuyên truyền để người dân biết, tiếp cận với các dịch vụ TGPL nhiều hơn. Trung tâm TGPL cũng cần chủ động vươn ra đối với các lĩnh vực khác cần TGPL như: dân sự, hành chính, lao động…
Bài và ảnh: Phương Nam