Đài tưởng niệm Jose Marti - nơi uy nghiêm nhất tại La Habana và là một trong những biểu tượng lịch sử của Cuba- là nơi tạm thời đặt di hài của Fidel Castro. Trong nhiều thập kỷ, nơi đây chứng kiến nhiều cuộc biểu tình lớn ủng hộ cách mạng và Lãnh tụ Castro đã có nhiều bài phát biểu quan trọng nhất tại đây.
Ngày 29/11, một lễ viếng tập thể vào lúc 19h00 được tổ chức tại quảng trường để người dân Cuba từ biệt vị Lãnh tụ đáng kính của mình. Tro cốt của Lãnh tụ Fidel Castro sau đó được chuyển đến Santiago de Cuba - cái nôi của Cách mạng Cuba, cách thủ đô La Habana khoảng 1.000 km. Chuyến đi này tái hiện hình ảnh của Lãnh tụ Filel Castro từ một người chỉ huy du kích trẻ tuổi trở thành người dẫn dắt cuộc Cách mạng Cuba đi đến thắng lợi năm 1959. Cuối cùng, sau 9 ngày cử hành tang lễ quốc gia, tro cốt của nhà lãnh đạo cách mạng sẽ được đặt tại nghĩa trang Santa Ifigenia vào ngày 4/12 sau một lễ viếng tập thể khác tại Quảng trường “Antonio Maceo” ở Santiago de Cuba.
Toàn thế giới tiếc thương
Từ Venezuela, Tổng thống Nicolás Maduro khẳng định Fidel Castro là con người vĩ đại, người thầy là người đã cùng với cố Tổng thống Hugo Chavez kiến tạo mô hình hội nhập khu vực, dựa trên tình đoàn kết, sự bổ trợ, đối xử công bằng và nhân văn. Fidel đã đi vào lịch sử nhân loại như một lãnh tụ luôn chiến đấu vì nhân phẩm và độc lập chủ quyền quốc gia và ông là một huyền thoại bất tử.
Tổng thống Mỹ Barack Obama tuyên bố “lịch sử sẽ ghi nhận và phán xét” về tác động của nhà lãnh đạo Fidel Castro đối với thế giới. Ông Obama nhấn mạnh rằng trên cương vị Tổng thống, ông đã làm việc tích cực để mở ra một chương mới trong quan hệ với Cuba.
Bộ Ngoại giao Brazil ra thông cáo khẳng định Lãnh tụ Cách mạng Cuba Fidel là một trong những chính khách nổi tiếng nhất thế kỷ XX và khi đề cập tới lịch sử châu Mỹ sẽ không thể không nhắc tới Fidel.
Bộ Ngoại giao Argentina cũng ra thông cáo bày tỏ lấy làm tiếc trước sự ra đi của Lãnh tụ Fidel, đồng thời đánh giá ông “là người đóng vai trò quan trọng trong lịch sử thế kỷ XX”. Trong khi đó, cựu Tổng thống trung tả Cristina Fernandez tuyên bố Fidel cùng với nhân dân Cuba đã đi vào lịch sử của nhân loại và là biểu tượng của phẩm giá và chủ quyền.
Tổng thống Colombia Juan Manuel Santos cũng gửi lời chia buồn tới Chủ tịch Cuba Raul Castro, đồng thời bày tỏ sự biết ơn sâu sắc đối với sự ủng hộ của Lãnh tụ Fidel đối với tiến trình hòa bình ở nước này. Về phần mình, thủ lĩnh tối cao của Lực lượng Vũ trang Cách mạng Colombia (FARC) Rodrigo Londoño bày tỏ Fidel là một trong những con người vĩ đại nhất của châu Mỹ và thế giới. Ông Londoño khẳng định thỏa thuận hòa bình vừa đạt được với Chính phủ Colombia để tưởng nhớ Lãnh tụ Fidel.
Tổng thống Ecuador Rafael Correa tuyên bố Fidel là một trong những nhân vật có tầm ảnh hưởng lớn nhất thế kỷ XX và vị lãnh tụ Cuba sẽ sống mãi trong lòng nhân dân thế giới, người đã minh chứng cho việc xây dựng một thế giới khác là hoàn toàn có thể, đó là thế giới của sự công bằng xã hội, của độc lập, chủ quyền.
Tổng Thư ký Tổ chức các nước châu Mỹ (OAS) Luis Almagro cũng bày tỏ sự tôn trọng và lời chia buồn tới La Habana trước sự ra đi của “lãnh tụ cuộc Cách mạnh Cuba”. Tổng Thư ký Liên minh các quốc gia Nam Mỹ (UNASUR) Ernesto Samper kêu gọi người dân Mỹ Latinh cùng gìn giữ tư tưởng và sự chỉ bảo của Lãnh tụ Fidel, cũng như tiếp tục theo đổi những chính sách tiến bộ tại khu vực, chiến đấu để bảo vệ những thành quả xã hội đã đạt được ở Tây bán cầu.
Trong một bức điện chia buồn gửi đến Chủ tịch Cuba Raul Castro, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ca ngợi lãnh tụ Fidel là “biểu tượng của một thời đại trong lịch sử thế giới hiện đại”, là “một người bạn chân thành và đáng tin cậy của nước Nga”. Nhà lãnh đạo Nga nhấn mạnh lãnh tụ Fidel đã luôn đấu tranh để xây dựng “một đất nước Cuba tự do và độc lập” và trở thành “một thành viên có tầm ảnh hưởng trong cộng đồng quốc tế, khơi gợi cảm hứng đối với nhiều quốc gia và dân tộc”. Ông ca ngợi vị tổng tư lệnh của Cuba là “một nhân vật mạnh mẽ và uyên bác, luôn hướng đến tương lai với sự tin tưởng”, đồng thời khẳng định “những ký ức về lãnh tụ Fidel mãi sống trong tim của người dân Nga”.
 |
| Cuộc tiếp khách quốc tế cuối cùng của đồng chí Fidel Castro là dành cho Chủ tịch nước Trần Đại Quang và các vị khách Việt Nam. |
Người bạn lớn của nhân dân Việt Nam
Sự ra đi của Fidel Castro là một mất mát lớn lao không chỉ đối với Đảng, Nhà nước và nhân dân Cuba, mà còn để lại nỗi tiếc thương vô hạn đối với những người yêu chuộng hòa bình trên thế giới, trong đó có nhân dân Việt Nam.
Trong trái tim mỗi người Việt Nam, Cuba và vị Lãnh tụ Fidel Castro đã trở thành biểu tượng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, tinh thần quật khởi và khát vọng vươn tới tự do, hạnh phúc. Nhân dân Việt Nam luôn dành cho nhân dân Cuba, cho vị Lãnh tụ Fidel Castro niềm tin yêu, sự khâm phục và đồng cảm sâu sắc.
Trong lịch sử, Cuba là nước đầu tiên công nhận Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam (tháng 12/1961), là nước đầu tiên thành lập Ủy ban đoàn kết với Việt Nam (tháng 9/1963), là nước đầu tiên và duy nhất lập Sứ quán bên cạnh Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam tại vùng giải phóng (tháng 7/1967). Những năm đó, Cuba khó khăn, đời sống nhân dân gặp nhiều thiếu thốn, có kẻ ác ý tung tin dân Cuba thiếu đường, thiếu sữa là vì có bao nhiêu Fidel gửi cả cho Việt Nam. Nhưng trong một cuộc mít-tinh quần chúng với hàng chục vạn người tham gia tại thủ đô La Habana, Fidel Castro đã nói: “Đáng tiếc là chúng ta – những người Cuba – không có đủ đường sữa để gửi cho nhân dân Việt Nam, chứ nếu có, không những đường sữa mà cả máu chúng ta cũng sẵn sàng hiến dâng cho nhân dân Việt Nam”.
Năm 1967 được Cuba đặt tên là “Năm Việt Nam Anh hùng”. Năm 1972, đê điều ở miền Bắc Việt Nam trở thành mục tiêu phá hoại của đế quốc Mỹ, Cuba đã lấy ngày 28/8/1972 làm “Ngày đê điều” và phát động chiến dịch tuyên truyền mới tố cáo tội ác đế quốc. Fidel một lần nữa khẳng định: “Tình đoàn kết của chúng ta, niềm tin của chúng ta đối với nhân dân Việt Nam và ban lãnh đạo Việt Nam là vô điều kiện và tuyệt đối”.
Tháng 9/1973, Fidel là vị nguyên thủ nước ngoài đầu tiên và duy nhất thăm vùng giải phóng miền Nam khi chiến tranh chưa kết thúc, đem đến cho chiến sỹ và nhân dân Việt Nam lời động viên chiến đấu và lời hứa đóng góp thực hiện mong ước của Bác Hồ xây dựng Việt Nam 10 lần to đẹp hơn. Hình ảnh vị Tổng Tư lệnh với bộ quân phục màu xanh ôliu đứng trên nóc một lô cốt cũ của địch, phất cao lá cờ của Mặt trận Dân tộc Giải phóng, là sự cổ vũ vô cùng to lớn đối với đồng bào chiến sĩ ta lúc đó.
“Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình” cũng là câu nói chí tình, chí nghĩa của Fidel trong chuyến thăm Việt Nam lần đầu tiên này. Trong những năm tháng khó khăn nhất của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, câu nói ấy đã làm rung động bao trái tim của nhân dân Cuba và nhân dân Việt Nam, cũng như hàng triệu người có lương tri trên thế giới. Câu nói đó thực sự phát ra từ trái tim của Fidel và nhân dân Cuba, cùng với sự giúp đỡ hết lòng của Cuba là một nguồn động viên vô cùng to lớn đối với nhân dân Việt Nam giữa lúc bom đạn ác liệt, khó khăn đủ bề vì cuộc chiến tranh kéo dài. Càng quý hơn khi chúng ta biết được lúc đó đất nước Cuba đang chịu sự cấm vận, cũng khó khăn mà vẫn sẵn lòng giúp chúng ta vô điều kiện với một tình cảm anh em ruột thịt. Fidel và nhân dân Cuba đã xem cuộc kháng chiến chống Mỹ của Việt Nam như của chính mình.
Cũng trong chuyến thăm lần đầu tiên này của Fidel đến Việt Nam, Cuba đã tặng Việt Nam 5 công trình kinh tế-xã hội vào loại tầm cỡ lúc bấy giờ với tổng trị giá khoảng 80 triệu USD, gồm: Khách sạn Thắng Lợi (tại Hồ Tây, Hà Nội), Bệnh viện Việt Nam-Cuba (tại Đồng Hới, Quảng Bình), Đường Xuân Mai, Trại bò giống Ba Vì, Xí nghiệp gà Lương Mỹ; tặng bò giống, gà giống và chi hơn 6 triệu USD để mua thiết bị hiện đại, đồng thời cử chuyên gia về cầu đường sang Việt Nam tham gia cùng bộ đội Trường Sơn mở rộng đường mòn Hồ Chí Minh; giúp đào tạo trên 1.000 sinh viên Việt Nam ở trình độ Đại học và cao học và vận động ủng hộ Việt Nam gia nhập LHQ…. Sự nhường cơm sẻ áo chí tình này thật nghĩa hiệp và đúng lúc.
Phát huy những tình cảm quý báu giữa Đảng và nhân dân hai nước, trong hơn nửa thế kỷ qua, bất chấp những biến động của tình hình chính trị thế giới, tình đoàn kết chiến đấu và tình hữu nghị thắm thiết Việt Nam - Cuba vẫn không ngừng được củng cố, trở thành mẫu mực của tình cảm thủy chung, trong sáng, là tài sản vô giá mà hai Ðảng và nhân dân hai nước luôn giữ gìn, vun đắp.
Chủ tịch Quốc hội Nước CHXHCN Việt Nam Nguyễn Thị Kim Ngân:
“Những người Việt Nam luôn khắc sâu trong trái tim mình câu nói bất hủ của đồng chí Fidel Castro rằng:“Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”. Người dân Việt Nam một lần nữa xin khẳng định lại tình đoàn kết chiến đấu kiên định trước sau như một với những người cộng sản và nhân dân Cuba anh em.
Chúng ta tin tưởng chắc chắn rằng, đồng chí Fidel Castro sẽ sống mãi trong sự nghiệp cách mạng chính nghĩa của nhân dân Cuba anh hùng và trong trái tim các dân tộc anh em trên thế giới.
Kính thưa đồng chí Fidel Castro, xin tiễn biệt đồng chí, người anh em vô cùng thân thiết quý mến về nơi an nghỉ vĩnh hằng. Viva Cuba, Viva Fidel”.
