Mặc dù có những chỉ đạo từ cấp cao nhất nhưng kết quả khảo sát năm 2014 cho thấy, tập quán tham nhũng dù nhỏ vẫn còn tồn tại dai dẳng. Tình hình tham nhũng và hối lộ trong khu vực công (2011-2014) vẫn còn là vấn đề thường trực và có xu hướng gia tăng ở nhiều ngành, lĩnh vực.
Năm 2014, vẫn còn chủ nghĩa “vị thân” trong xin việc vào khu vực công nên người dân vẫn phải “lót tay” để xin việc vào cơ quan nhà nước (49%), làm thủ tục liên quan đến sổ đỏ (33%), làm thủ tục xin cấp phép xây dựng (26%), khám chữa bệnh ở bệnh viện công cấp huyện (43%), để học sinh tiểu học được quan tâm hơn (30%). Có đến 23% phản ánh về tình trạng dùng tiền công quỹ vào mục đích riêng.
Kể từ năm 2011, chính quyền cấp tỉnh miền Trung và phía Nam được người dân đánh giá về hiệu quả kiểm soát tham nhũng cao hơn so với các tỉnh phía Bắc. Nỗ lực kiểm soát tham nhũng ở cấp tỉnh năm 2014 chưa đem lại hiệu quả, thậm chí có phần hạn chế hơn so với 3 năm trước.
Tỷ lệ người được hỏi đánh giá chính quyền cấp tỉnh nghiêm túc trong xử lý các vụ việc tham nhũng được phát hiện ở địa phương là 38,7%, tăng so với năm 2011 (34%), tương đương năm 2013. Tuy nhiên vẫn còn 1/4 người được hỏi cho rằng chính quyền chưa nghiêm túc trong việc này và 2/3 người được hỏi không biết có nghiêm túc hay không.
Chất lượng huy động người dân tham gia vào đời sống chính trị và công cuộc phát triển ở địa phương có xu hướng giảm tương đối mạnh. Số hộ gia đình bị thu hồi đất giảm nhưng nhiều hộ không hài lòng về giá đề bù đất của chính quyền địa phương vì nhận thấy không tương xứng với giá thị trường.
Công khai, minh bạch vẫn còn hạn chế. Hiệu quả thực hiện các cơ chế giải trình với người dân ở cấp tỉnh có cải thiện nhưng không đáng kể qua 4 năm. Đánh giá hiệu quả huy động sự tham gia của người dân ở cấp tỉnh năm 2014 so với năm 2013 thì Quảng Ninh, Lào Cai, Cà Mau tăng điểm nhiều nhất, giảm điểm nhiều nhất là Hậu Giang, Bến Tre, Tiền Giang, Đồng Nai.
Qua kết quả PAPI 2014, bà Pratibha Mehta – Trưởng đại diện thường trú Chương trình phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam khuyến nghị, “Chính phủ Việt Nam cần đáp ứng tốt hơn nhu cầu ngày càng cao của người dân thông qua cung ứng dịch vụ căn bản và nâng cao chất lượng quản trị công để không rơi vào bẫy “phát triển trung bình”. Đây cũng là mong muốn của người dân đối với các chính phủ trên thế giới”./.
