Tích cực “hiện thực hóa” qui định pháp luật
Năm 2013, công tác PBGDPL và HGOCS “đón nhận” những sự kiện có thể coi là bước ngoặt trên con đường phát triển. Đó là việc Luật PBGDPL có hiệu lực, Luật HGOCS được ban hành và có hiệu lực từ ngày 1/1/2014. Nên năm 2013, Vụ PBGDPL tập trung triển khai Luật PBGDPL với việc hướng dẫn và tổ chức thực hiện thành công “Ngày Pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” năm 2013 trên toàn quốc, được xã hội đón nhận, tích cực hưởng ứng.
“Ngày Pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” thực sự trở thành đợt sinh hoạt chính trị, pháp lý sâu rộng trong nhân dân, tạo nên dấu ấn mới trong nhận thức về Hiến pháp, pháp luật, giáo dục ý thức thượng tôn Hiến pháp, pháp luật cho đông đảo cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân, gây ấn tượng mạnh mẽ cho toàn xã hội về vai trò của pháp luật trong cuộc sống.
Tích cực triển khai Luật, một số Bộ, ngành và đa số các địa phương đã kiện toàn Hội đồng phối hợp PBGDPL các cấp, củng cố nguồn lực cho công tác PBGDPL. Hiện nay cả nước đã có 1.049 báo cáo viên pháp luật Trung ương, 18.373 báo cáo viên pháp luật cấp tỉnh, cấp huyện và 104.292 tuyên truyền viên pháp luật.
Việc PBGDPL cho một số đối tượng đặc thù, PBGDPL trong các cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, triển khai thực hiện các chương trình, Đề án PBGDPL cũng được thực hiện với nhiều hoạt động thường xuyên, bám sát yêu cầu của Luật và các văn bản hướng dẫn thi hành, bước đầu tạo ra những bước chuyển mình cho công tác vốn âm thầm nhưng có vai trò quan trọng này trong sự phát triển chung của xã hội.
Cùng với công tác PBGDPL, để chuẩn bị cho Luật HGOCS chính thức đi vào cuộc sống từ đầu năm 2014, ngay từ năm 2013, Vụ PBGDPL đã tích cực xây dựng văn bản hướng dẫn thi hành, tổ chức quán triệt Luật HGOCS, tập huấn kiến thức pháp luật và nghiệp vụ hòa giải cho hòa giải viên, đặc biệt là hòa giải viên ở các huyện nghèo; tổ chức các tổ HGOCS tiếp tục được củng cố và duy trì, hiện cả nước có khoảng hơn 113.000 tổ hòa giải với trên 600.000 hòa giải viên.
Công tác HGOCS tiếp tục được thực hiện hiệu quả, góp phần tích cực vào việc xây dựng sự đoàn kết trong cộng đồng dân cư, giảm thiểu khiếu nại, tố cáo, bảo đảm an ninh trật tự và an toàn xã hội. Số vụ việc tiếp nhận hòa giải trong cả nước, từ tháng 11/2012 đến tháng 6 năm 2013 là hơn 100.000 vụ, trong đó hòa giải thành hơn 74.000 vụ, đạt tỷ lệ 74%...
Đa dạng hóa các hình thức, mô hình PBGDPL
Tuy vẫn chưa tránh được những hạn chế, tồn tại nhưng với những kết quả của năm 2013, công tác PBGDPL và HGOCS đang có rất nhiều sinh lực để bước tiếp trong năm 2014 trước những thách thức và yêu cầu mới. Như Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường nhiều lần nhắc nhở, “năm 2014 là năm của công tác thể chế” nên nhiệm vụ trọng tâm đầu tiên của công tác PBGDPL, HGOCS trong năm 2014 là hoàn thiện thể chế để “tạo cơ sở pháp lý đầy đủ, toàn diện và thống nhất để điều chỉnh về tổ chức và hoạt động” của PBGDPL và HGOCS, góp phần triển khai Hiến pháp năm 2013 cũng như bảo đảm quyền được PBGDPL của người dân, phát huy vai trò của hai đạo luật có ý nghĩa quan trọng đối với công tác PBGDPL và HGOCS nói riêng và công tác tư pháp nói chung.
Cùng với đó là tiếp tục tổ chức đa dạng hóa các hình thức, mô hình PBGDPL để các qui định pháp luật đến với người dân một cách nhẹ nhàng hơn, thấm sâu hơn và được hiện thực hóa nhiều hơn trong các quan hệ xã hội và đời sống; rà soát, kiểm tra, củng cố, kiện toàn tổ hòa giải và hòa giải viên, đáp ứng yêu cầu quản lý công tác hòa giải ở địa phương, thực hiện các biện pháp nâng cao hiệu quả HGOCS trên phạm vi toàn quốc.
Vụ PBGDPL còn xác định, năm 2014 tập trung xây dựng địa phương đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, quản lý việc xây dựng, thực hiện hương ước, quy ước để hỗ trợ cho quyết tâm “thượng tôn Hiến pháp và pháp luật” theo tinh thần của Hiến pháp và hệ thống pháp luật hiện hành...
