Luật sư Lê Thiên, Giám đốc Công ty Luật TNHH Lê và Liên danh trả lời: Theo điểm b khoản 3 Nghị quyết 35/2000/NQ-QH10 ngày 09/6/2000 của Quốc hội về việc thi hành Luật Hôn nhân và gia đình thì “Nam và nữ chung sống với nhau như vợ chồng từ ngày 3 tháng 1 năm 1987 đến ngày 1 tháng 1 năm 2001, mà có đủ điều kiện kết hôn theo quy định của pháp luật thì có nghĩa vụ đăng ký kết hôn trong thời hạn hai năm. Từ sau ngày 1 tháng 1 năm 2003 mà họ không đăng ký kết hôn thì pháp luật không công nhận là vợ chồng.”
Như vậy, mặc dù anh chị chung sống với nhau từ năm 1999 nhưng đến nay do chưa đăng ký kết hôn nên anh chị không được pháp luật công nhận là vợ chồng.
Trong trường hợp này, nếu anh chị có yêu cầu ly hôn thì Toà án thụ lý vụ án để giải quyết và áp dụng điểm b khoản 3 Nghị quyết số 35 của Quốc hội, khoản 1 Điều 11 Luật hôn nhân và gia đình năm 2000, bằng bản án tuyên bố không công nhận anh chị là vợ chồng. Vấn đề nuôi con và chia tài sản, Toà án sẽ áp dụng khoản 2 và khoản 3 Điều 17 của Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 để giải quyết.
Theo đó, quyền lợi của con cái được giải quyết như trường hợp cha mẹ ly hôn. Vợ chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; nếu không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ chín tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con. Về nguyên tắc, con dưới ba tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, nếu các bên không có thỏa thuận khác.
Về tài sản được giải quyết theo nguyên tắc tài sản riêng của ai vẫn thuộc về quyền sở hữu của người ấy. Tài sản chung được chia theo nguyên tắc thỏa thuận của các bên, nếu không giải quyết được thì yêu cầu Tòa án giải quyết, có tính đến công sức của mỗi bên, ưu tiên đến quyền lợi của phụ nữ và con.
