Vụ ông tổ trưởng bị truy tố về tội “trốn thuế”: Cáo trạng dựa vào kết luận giám định chưa đầy đủ

Việc chỉ căn cứ vào kết luận giám định để buộc tội đối với ông Đỗ Tòng Tuy có đảm bảo đúng pháp luật không, chúng tôi có cuộc trao đổi với Luật sư Trần Văn Toàn và Luật sư Nguyễn Hữu Cường về vấn đề này.

Thưa Luật sư Trần Văn Toàn, trong vụ án này, kết luận giám định tư pháp có vai trò như thế nào?

Trong các vụ án về thuế, để có căn cứ truy tố đối với người bị cho là trốn thuế, cơ quan tố tụng buộc phải trưng cầu giám định tư pháp để chứng minh các nội dung quan trọng như: số thuế phải nộp, người phải nộp thuế. Vì, theo quy định của Bộ luật Hình sự, việc trốn thuế từ 100 triệu đồng trở lên mới bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Để có căn cứ khởi tố thì phải xác định được số thuế đã trốn. Do đó, kết luận giám định tư pháp được xác định là chứng cứ quan trọng làm căn cứ để khởi tố vụ án.

Nhưng trong kết luận điều tra và cáo trạng, CQĐT, VKSND chỉ căn cứ vào kết luận giám định mà không xem xét các chứng cứ quan trọng khác để xác định người phải nộp thuế dẫn đến việc truy tố ông Tuy cả phần nghĩa vụ thuế của người khác phải nộp, ông có đánh giá thế nào về việc truy tố này?

 Trong vụ án này, tôi thấy kết luận giám định mới làm rõ được số thuế phải nộp trong thời gian từ năm 1999 đến năm 2009. Nội dung quan trọng thứ 2 là “người phải nộp thuế” thì CQĐT chưa trưng cầu và cơ quan giám định đã không có kết luận.

Trong cáo trạng, VKSND quận Hoàn Kiếm truy tố đối với ông Tuy về tội trốn thuế vì cho rằng, ông Tuy có nghĩa vụ nộp thuế đối với toàn bộ thu nhập từ việc cho thuê nhà. Đây là việc quy kết không đúng vì thu nhập này không phải là thu nhập riêng của ông Tuy mà là thu nhập chung của gia đình có 6 thành viên. Do đó, để có căn cứ truy tố, CQĐT, VKS phải thu thập chứng cứ và trưng cầu giám định cả nội dung “người phải nộp thuế”. Nếu không làm rõ nội dung này thì việc truy tố là sai.

Thưa Luật sư Nguyễn Hữu Cường, việc gộp số tiền thuế phải nộp trong khoảng thời gian 10 năm để truy tố một người về tội trốn thuế có đúng không, thưa ông?

Việc tính tổng số thuế trong 10 năm để xác định số thuế mà tổ chức, cá nhân phải nộp trong thời gian đó thì có thể được nhưng tính tổng số thuế trong 10 năm để làm căn cứ truy tố thì không đúng pháp luật. Lý do không được làm vậy là căn cứ quy định của pháp luật liên quan. Theo các đạo luật thuế thu nhập doanh nghiệp thì thuế thu nhập doanh nghiệp được kê khai và nộp theo kỳ tính thuế là 1 năm. Mỗi năm không nộp thuế được coi là một lần trốn thuế.

Theo Bộ luật Hình sự, mỗi lần trốn thuế từ 100 triệu trở lên thì mới bị xử lý hình sự. Nếu nhiều lần không nộp thuế từ 100 triệu trở lên thì coi là phạm tội nhiều lần. Việc gộp số tiền thuế của 10 năm (10 lần không kê khai nộp thuế) thành một lần trốn thuế để truy tố công dân là phạm tội trốn thuế là không đúng. 

Theo ông, để xử lý vụ án này đúng pháp luật, CQĐT, VKSND quận Hoàn Kiếm phải giải quyết như thế nào?

Theo tôi, để xác định có hay không có căn cứ truy tố ông Tuy về tội trốn thuế thì CQĐT, VKSND phải trưng cầu giám định về số thuế phải nộp, người phải nộp thuế. Bên cạnh đó, phải xác định số thuế mà mỗi cá nhân trong gia đình ông Tuy phải nộp của từng năm để làm căn cứ xác định trách nhiệm hình sự. Nếu số thuế phải nộp mỗi năm của mỗi người dưới 100 triệu thì không có căn cứ xử lý hình sự mà chỉ có căn cứ xử phạt hành chính trong lĩnh vực thuế.

Nếu CQĐT, VKSND không làm rõ những nội dung này thì sẽ làm oan sai cho công dân.                                                             

Xin cảm ơn các Luật sư!