Xử lý án dân sự tồn đọng: Nếu miễn sẽ tiết kiệm được thời gian, chi phí

Đánh giá tác động của Đề án xử lý án tồn đọng, Bộ Tư pháp nhấn mạnh việc cho miễn thi hành đối với các khoản thu cho ngân sách nhà nước sẽ tiết kiệm được thời gian, chi phí, còn công dân đỡ phiền toái do những trở ngại về thụ tục.

Hơn 50 ngàn việc không thể thi hành

Theo dự thảo đề án, tính đến cuối tháng 3/2012 toàn quốc còn gần 290 ngàn việc với gần 28 ngàn tỷ đồng chưa tổ chức thi hành xong. Tại thời điểm Luật THADS có hiệu lực (1/7/2009) toàn quốc có trên 50 ngàn việc không thể thi hành được với số tiền trên 800 tỷ đồng thuộc diện thu cho ngân sách nhà nước.

Trong số việc chưa thi hành này có nhiều việc mặc dù cơ quan Thi hành án dân sự (THADS) đã tích cực tổ chức thi hành, thực hiện đầy đủ các trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật để đôn đốc người phải THA thực hiện nghĩa vụ của mình theo đúng nội dung bản án, quyết định nhưng vẫn không thể thi hành được, nhất là đối với việc THA các khoản thu cho ngân sách nhà nước.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc thi hành các khoản thu cho ngân sách nhà nước chưa thi hành được, trong đó đáng kể là người phải THA không có tài sản; là đối tượng lang thang, cơ nhỡ, không có mặt tại địa phương, không xác định được nơi cư trú; bản án, quyết định tuyên không rõ, có sai sót nhưng đã hết thời hiệu kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm; bản án tuyên trả lại tiền, tài sản, THA nhiều lần báo gọi nhưng đương sự không nhận; bản án quyết định mà đương sự là người nước ngoài…

Bên cạnh đó, cơ chế THADS hiện còn nhiều bất cập, đó là quy định liên quan đến phạt tiền trong BLHS chưa phù hợp, không mang tính khả thi. Đặc biệt, dù đã có cơ chế miễn giảm THA nhưng vẫn còn nhiều nội dung mang tính hình thức, khó thực hiện..

Tiết kiệm trên 275 tỷ đồng ngân sách

Giải pháp được đưa ra là sẽ xóa nợ đối với các việc THA là khoản thu cho ngân sách nhà nước không có điều kiện thi hành đối với người phải THA không có điều kiện THA, mặc dù cơ quan THA đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết, những vẫn xác định được đương sự có tài sản thuộc sở hữu của mình để đảm bảo THA; người phải THA là đối tượng lang thang, cơ nhỡ, không có địa chỉ, không xác định được địa chỉ và không có tài sản để THA tại nơi cư trú hoặc nơi đăng ký hộ khẩu cuối cùng.

Đối với việc THA không thi hành được do lỗi của các cơ quan tố tụng và người được THA sẽ ra quyết định đình chỉ thi hành, xóa sổ theo dõi riêng. Đây là những trường hợp bản án, quyết định không thể thi hành được do lỗi của các cơ quan tiến hành tố tụng và lỗi của người được THA.

Đánh giá tác động của Đề án, Bộ Tư pháp tính toán: việc cho miễn thi hành đối với các khoản thu cho ngân sách nhà nước sẽ tiết kiệm khối lượng thời gian lớn (hơn 2 triệu ngày công lao động); tiết kiệm số tiền phí cho việc xác minh là trên 275 tỷ đồng. Đặc biệt đối với công dân,  cũng không phải trải qua các thủ tục rườm rà, mất thời gian, chi phí..

Bộ Tư pháp cũng cho rằng, nếu không miễn mà tiếp tục để số lượng án nói trên tiếp tục tồn đọng thì theo quy định của pháp luật, cơ quan THA vẫn phải tiếp tục theo dõi trong thời gian dài, có thể 5 năm, 10 năm, thậm chí 20 năm…mà không biết khi nào chấm dứt, mà điều này sẽ gây sự lãng phí cho ngân sách nhà nước.

Bình An