Trong phần phát biểu của mình tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XIII, Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Quốc hội Lê Thị Nga sáng nay bày tỏ sự thất vọng về hoạt động ban hành các văn bản quy phạm của Chính phủ. Bà nhận định: Khá nhiều quy định xa rời thực tế, thiếu khả thi, cá biệt còn trái luật.
| |
| Đại biểu Lê Thị Nga |
“Thực trạng này gây bức xúc trong dư luận, làm mất lòng tin của dân, mất uy tín nhà nước, giảm hiệu quả quản lý. Do không khả thi nên nhiều quy định có cũng như không, tạo nên tình trạng nhờn pháp luật của cả người dân và cán bộ thực thi”, bà Nga nói.
Theo phân tích của đại biểu Lê Thị Nga, những quy định bất hợp lý dù mới chỉ là dự thảo nhưng cũng đã gây xáo trộn tâm lý đời sống của người dân, ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất, kinh doanh vì doanh nghiệp và người dân thường đón đầu những động thái, những xu hướng thay đổi chính sách từ rất sớm để điều chỉnh tiêu dùng, định hướng sản xuất kinh doanh. Mặt khác còn gây lãng phí về tiền của, thời gian của nhà nước và nhân dân.
Bà cho rằng, có 8 nguyên nhân gây nên tình trạng này. Một trong những nguyên nhân đó là chưa đảm bảo tính công bằng và nghiêm minh, ví dụ quy định bắt buộc đội mũ bảo hiểm với chế tài xử phạt nặng nếu không đội mũ đã biến mũ bảo hiểm trở thành mặt hàng thiết yếu của người đi xe máy.
"Trong suốt 6 năm thực thi các cơ quan có trách nhiệm đã buông lỏng quản lý chất lượng và quản lý thị trường ngay từ khâu nhập khẩu, sản xuất kinh doanh. Khi Uỷ ban An toàn giao thông quốc gia vào cuộc mới phát hiện ra số mũ không đảm bảo chất lượng tới 70% lưu hành phổ biến.
Điều đó cũng nói lên chủ trương đội mũ bảo hiểm của chúng ta chưa thành công tới 2/3. Ở đây có lỗi của khâu hoạch định chính sách khi quá coi trọng xử phạt trước khi cung ứng đủ mũ có chất lượng cho người dân", đại biểu phân tích. "Khâu tổ chức thực hiện có trách nhiệm không nhỏ của cơ quan quản lý thị trường, cơ quan quản lý tiêu chuẩn chất lượng. Nhưng thay vì xử lý nghiêm các cá nhân có trách nhiệm thì một số bộ lại đề xuất giải pháp phạt người tiêu dùng khi họ tham gia giao thông".
Quy định này theo bà là vừa thiếu nghiêm khắc với cán bộ thực thi công vụ, thiếu công bằng với người sản xuất kinh doanh, với người tiêu dùng và đặc biệt là thiếu khả thi vì chúng ta không thể chặn hàng chục triệu người đi xe máy để kiểm tra và xử phạt.
"Một lãnh đạo của Cục quản lý thị trường còn hăng hái xung phong để lực lượng này ra đứng đường cùng cảnh sát giao thông để kiểm tra xử phạt. Cử tri đặt câu hỏi: Khi thì buông lỏng bỏ mặc cho mũ rởm hoành hành, khi thì thắt chặt quản lý đột ngột và đề xuất xử phạt người tiêu dùng, nếu đề xuất này được chấp nhận thì tất yếu tạo ra một cơn sốt mũ chuẩn, ai bị thiệt hại?. Ai được hưởng lợi đằng sau cách làm chính sách như vậy?.
Số đông người dân đều mong muốn mua được mũ tốt để bảo vệ sức khoẻ. Việc hàng ngàn tỷ đồng của người dân bỏ ra mua phải 70% mũ bảo hiểm không đảm bảo chất lượng để lưu hành 37 triệu xe máy thuộc trách nhiệm của ai?. Không lẽ chỉ là lỗi của người dân. Chính phủ, Bộ Công thương, Bộ Khoa học và công nghệ cần làm rõ để trả lời cho cử tri", Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Quốc hội bức xúc nói.
Về việc chậm sửa đổi các nghị định, các văn bản bất hợp lý, bà đã dẫn chứng Nghị định 84 về kinh doanh xăng dầu. Đây là một vấn đề người dân bức xúc, diễn đàn Quốc hội luôn nóng, cùng với đó là quyết tâm của Chính phủ. Tuy nhiên đã gần nửa nhiệm kỳ Quốc hội với nhiều lần kiến nghị của cử tri, Mặt trận tổ quốc, và đại biểu mà nghị định này vẫn chưa được sửa đổi.
“Có vẻ như một quy luật cứ trước mỗi kỳ họp Quốc hội giá xăng dầu lại nằm im hoặc được giảm đôi chút làm yên lòng đại biểu và cử tri để rồi sau đó lại tiếp tục tăng trong sự hoài nghi của xã hội về tính minh bạch của nó. Chính phủ cũng cần trả lời Quốc hội về lý do của việc trì hoãn việc sửa đổi nghị định này”, bà phát biểu.
Theo ý kiến của Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Quốc hội, bên cạnh những bất cập trong công tác ban hành văn bản pháp luật, cử tri rất hoan nghênh thái độ cầu thị của một số cơ quan, người có thẩm quyền sau khi lắng nghe phản hồi của cử tri đã kịp thời loại bỏ, đình chỉ một số quy định bất hợp lý. Đặc biệt, trong một số trường hợp Bộ Tư pháp đã thể hiện tốt vai trò của mình, kiến nghị tạm dừng hoặc thể hiện chính kiến. Tuy nhiên, có trường hợp phán ứng còn khá chậm hoặc không đủ thẩm quyền phải "đẩy" lên đến Thủ tướng quyết định như việc ghi tên cha mẹ trên chứng minh nhân dân.
Trong phần phát biểu của mình, bà đề nghị Quốc hội sớm tiến hành cuộc giám sát tối cao về chấp hành Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Chính phủ cần xây dựng cơ chế thẩm định thông tư khách quan hơn, tiến tới bổ sung vào Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật và tăng thẩm quyền cho cơ quan kiểm tra văn bản sau khi văn bản được ban hành.
Nhật Thanh