Nhiều cơ sở hạ tầng động lực đã hình thành
Ngày 11/3/2005, Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định 51/2005/QĐ-TTg phê duyệt quy hoạch Khu kinh tế Vân Phong. Ngày 17/3/2014, Thủ tướng Chính phủ có quyết định số 380/QĐ-TTg phê duyệt điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế Vân Phong đến năm 2030.
Khu kinh tế Vân Phong có tổng diện tích 150.000ha, gồm: 70.000ha đất liền và 80.000ha mặt nước thuộc huyện Vạn Ninh và thị xã Ninh Hòa (tỉnh Khánh Hòa). Theo quy hoạch, đây là khu kinh tế tổng hợp đa ngành, trung tâm kinh tế của tỉnh Khánh Hòa, có vai trò đầu tàu thu hút đầu tư, là động lực phát triển kinh tế cho các vùng lân cận và cho cả nước.
Trong Khu kinh tế Vân Phong, bán đảo Hòn Gốm nằm ở khu vực Bắc Vân Phong giữ vị trí vô cùng quan trọng. Có thể thấy, hiện nay, tại bán đảo này có nhiều công trình cơ sở hạ tầng mang ý nghĩa động lực thu hút đầu tư đã hình thành.
Theo đó, ngày 13/7/2007, Bộ Giao thông vận tải có quyết định phê duyệt dự án đầu tư xây dựng Cảng trung chuyển quốc tế Vân Phong. Ngày 31/10/2009, Tổng công ty Hàng hải Việt Nam tổ chức lễ khởi công xây dựng 2 bến khởi động có chiều dài 690m, có thể tiếp nhận tàu sức chở 9.000 TEU, với công suất thiết kế 710.000 TEU/năm, tổng kinh phí đầu tư gần 6.000 tỷ đồng. Dự án làm tiền đề thu hút đầu tư xây dựng các bến tiếp theo, có thể tiếp nhận tàu trọng tải 15.000 đến trên 18.000 tấn. Tuy nhiên, dự án thi công thời gian ngắn đã dừng lại.
 |
Cảng tổng hợp Bắc Vân Phong đã đi vào hoạt động. |
Tiếp nối Cảng trung chuyển quốc tế Vân Phong, tháng 2/2016, dự án được khởi công trở lại với tên gọi Cảng tổng hợp Bắc Vân Phong, có diện tích hơn 42ha do Công ty CP Cảng Nha Trang làm chủ đầu tư, mục đích xây dựng bến cảng tổng hợp đa năng, phục vụ cho các khu công nghiệp, xuất khẩu hàng hóa tại Khánh Hòa và các tỉnh lân cận.
Nguồn vốn đầu tư giai đoạn 1 hơn 417 tỷ đồng. Giai đoạn đầu tư cảng tổng hợp theo kiểu bến nhô đã hoàn thành đưa vào khai thác từ tháng 10/2019. Tuy nhiên, do khách hàng đăng ký vận chuyển với cỡ tàu từ 50.000 DWT đến 70.000 DWT qua cảng rất lớn nên tháng 9/2019, UBND tỉnh Khánh Hòa có văn bản gửi Bộ Giao thông vận tải xin điều chỉnh quy mô kết cấu công trình dự án, nâng công suất khai thác.
Theo ông Nguyễn Hữu Phúc - Phó Giám đốc Công ty TNHH Cảng Vân Phong, trong năm 2020, cảng tiếp tục đầu tư xây dựng bến số 2, tiếp nhận tàu có tải trọng lên đến 70.000 tấn và lớn hơn. Tháng 7/2020, cảng đã đón chuyến tàu trọng tải lớn đầu tiên chở 50.000 tấn than nhập khẩu cập bến.
Cảng tổng hợp Bắc Vân Phong có quy mô 3 tuyến bến, gồm: tuyến cho tàu có trọng tải đến 50.000 DWT đã hoàn thành khai thác từ tháng 10/2019, tuyến bến bến cặp tàu 5.000 DWT dài 330m điều chỉnh quy mô kết cấu cho cỡ tàu 50.000 DWT; tuyến bến cặp tàu công vụ, thủy nội địa chiều dài 370m điều chỉnh tiếp nhận tàu 20.000 DWT.
 |
Dự kiến, cuối năm 2021, tuyến đường giao thông từ quốc lộ 1 đến bán đảo Hòn Gốm sẽ đưa vào khai thác. |
Ngoài ra, dự án tuyến đường giao thông từ quốc lộ 1 đến trung tâm bán đảo Hòn Gốm triển khai thực hiện từ tháng 10/2016, với chiều dài 14,3km, có 4 làn xe dự kiến cuối năm 2021 sẽ hoàn thành đưa vào khai thác. Qua khảo sát thực tế, tuyến đường đang xây dựng khá rộng và đẹp, nhiều đoạn cơ bản đã hoàn thành. Đây là tuyến giao thông huyết mạch tạo động lực thu hút các nhà đầu tư đến với Khu kinh tế Vân Phong, đặc biệt là bán đảo Hòn Gốm…
“Cởi trói” để bứt phá
Với vị trí đặc biệt thuận lợi, bán đảo Hòn Gốm lẽ ra phải phát triển mạnh, năng động, đóng góp lớn cho địa phương và cả nước nhưng mảnh đất này lại phát triển chậm chạp, gần như “nằm im chờ thời”. Việc chậm phát triển này xuất phát từ nhiều nguyên nhân nhưng chủ yếu là chờ cơ chế.
 |
Một khu du lịch tại bán đảo Hòn Gốm. |
Theo Ban Quản lý Khu kinh tế Vân Phong, từ năm 2012, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về xây dựng đề án tổng thể đặc khu kinh tế Bắc Vân Phong. Do đó, hoạt động thu hút đầu tư từ đó đến nay chủ yếu tập trung vào khu vực Nam Vân Phong, còn khu vực Bắc Vân Phong tạm dừng để xây dựng đặc khu.
Ngày 23/6/2020, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành văn bản số 7836/TTg-QHĐP đồng ý tạm dừng chủ trương lập quy hoạch tổng thể phát triển hành chính kinh tế đặc biệt Bắc Vân Phong, cho phép UBND tỉnh Khánh Hòa tổ chức lập quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế Vân Phong đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2050. Ban Thường vụ Tỉnh ủy Khánh Hòa cũng có văn bản số 4502-CV/VPTU ngày 6/8/2020 thống nhất chủ trương xã hội hóa kinh phí lập quy hoạch.
Thực hiện chủ trương của Chính phủ và chỉ đạo của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, ngày 9/9/2020, UBND tỉnh Khánh Hòa đã tổ chức lễ ký kết chính thức bản ghi nhớ về việc hợp tác, xúc tiến đầu tư phát triển Khu kinh tế Vân Phong giữa UBND tỉnh với Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Liên Thái Bình Dương (IPPG).
 |
Một khu quy hoạch khu đô thị du lịch tại bán đảo Hòn Gốm. |
Theo Ban Quản lý Khu kinh tế Vân Phong, đến nay đã ký hợp đồng 3 bên về tư vấn lập nhiệm vụ và đồ án điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế Vân Phong với IPPG, Công ty Tư vấn BCG và Viện quy hoạch đô thị và nông thôn Quốc gia (VIUP) do IPPG tài trợ.
Được biết, ngày 5/7 vừa qua, UBND tỉnh Khánh Hòa đã có tờ trình số 5974/TTr-UBND về việc trình thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế Vân Phong đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2050 gửi lên Thủ tướng Chính phủ.
Quy hoạch là yếu tố pháp lý cực kỳ quan trọng, phải đi trước mở đường, là cương lĩnh hành động. Việc hoàn thành điều chỉnh quy hoạch chung Khu kinh tế Vân Phong sẽ tạo ra một thời kỳ mới cho toàn khu. Đặc biệt, việc này còn có ý nghĩa “cởi trói” cho khu vực Bắc Vân Phong, trong đó có bán đảo Hòn Gốm mà trong thời gian dài bị “đóng cửa” chờ cơ chế “đặc khu”. Từ đó, tạo điều kiện cho các nhà đầu tư khai thác tiềm năng vùng đất được ví như “mỏ vàng” này.
