Góp phần gìn giữ niềm tin của người gửi tiền
Ngày 9/11/1999, Thủ tướng Chính phủ có Quyết định 218/1999/QĐ-TTg thành lập Bảo hiểm tiền gửi (BHTG) Việt Nam “nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, góp phần duy trì sự ổn định của các tổ chức tham gia BHTG và sự phát triển an toàn lành mạnh hoạt động ngân hàng.
Chính thức đi vào hoạt động từ ngày 7/7/2000, tổ chức BHTG còn non trẻ đã vừa tham gia xây dựng khuôn khổ pháp lý, cơ chế hoạt động, quy chế, quy trình nội bộ…, vừa tham gia tìm hiểu, đánh giá các tổ chức tín dụng (TCTD) gặp vấn đề, đặc biệt là các quỹ tín dụng nhân dân (QTDND) có nguy cơ đổ vỡ để chuẩn bị phương án hỗ trợ, giải cứu hoặc xử lý.
Điểm sáng của công tác bảo vệ người gửi tiền là BHTG Việt Nam đã kịp thời chi trả đúng đối tượng, đủ số tiền theo hạn mức quy định. Năm 2001, BHTG Việt Nam đã chi trả BHTG cho người gửi tiền tại QTDND Rạch Sỏi, Giồng Riềng (Kiên Giang) và một số QTDND tại các địa bàn khác.
Đặc biệt, sau khi quản lý, thanh lý tài sản của các TCTD bị đổ vỡ, BHTG Việt Nam đã thu hồi đủ nguồn tài chính để tiếp tục chi trả cho người gửi tiền có số tiền gửi vượt hạn mức, đảm bảo quyền lợi gần như tuyệt đối cho họ. Việc chi trả nhanh chóng, kịp thời đã trấn an tâm lý, củng cố niềm tin của người gửi tiền, tránh những tác động dây chuyền ảnh hưởng tới hệ thống ngân hàng cũng như đảm bảo trật tự, an ninh xã hội tại các địa phương.
Hiện nay, BHTG Việt Nam là tổ chức hoạt động theo mô hình Công ty TNHH Một thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ. Từ nguồn vốn ban đầu được cấp 1.000 tỷ đồng, tính đến hết tháng 9/2021, tổng tài sản của BHTG Việt Nam đạt gần 80 nghìn tỷ đồng, trong đó Quỹ dự phòng nghiệp vụ đạt gần 74 nghìn tỷ đồng.
BHTG Việt Nam đã xây dựng mạng lưới BHTG với trụ sở chính tại Hà Nội và 8 chi nhánh tại các vùng kinh tế trọng điểm của cả nước nhằm theo sát bước phát triển của các TCTD. Hiện BHTG Việt Nam đang bảo vệ cho tiền gửi của người gửi tiền tại 1.283 tổ chức tham gia BHTG, gồm 97 ngân hàng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài, 1.181 QTDND, 1 ngân hàng hợp tác xã và 4 tổ chức tài chính vi mô.
Chiến lược phát triển ngành ngân hàng Việt Nam đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đã nêu rõ, hướng phát triển BHTG Việt Nam trong những năm tới là áp dụng mô hình công ty TNHH Một thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam là cơ quan đại diện chủ sở hữu; thực hiện mục tiêu bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, góp phần duy trì sự ổn định hệ thống các TCTD, đảm bảo sự phát triển an toàn, lành mạnh của hoạt động ngân hàng.
Đặc biệt, vai trò của BHTG Việt Nam trong việc đảm bảo an toàn hoạt động, củng cố vững chắc hệ thống QTDND cũng được nhấn mạnh tại Chỉ thị 06 của Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 12/3/2019.
Cụ thể, BHTG Việt Nam sẽ tăng cường phối hợp tham gia, hỗ trợ chức năng kiểm tra, giám sát của Ngân hàng Nhà nước đối với các QTDND; tích cực tham gia xử lý các QTDND yếu kém hoặc có dấu hiệu mất an toàn trong hoạt động; nghiên cứu đề xuất việc sửa đổi Luật BHTG để sử dụng nguồn tiền kết dư phí BHTG để xử lý các TCTD yếu kém.
Tăng cường vai trò ổn định hệ thống tài chính - ngân hàng quốc gia
Trong thời gian tới, BHTG Việt Nam sẽ rà soát, đánh giá quá trình thực thi Luật BHTG từ khi được ban hành tới nay nhằm báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, trình Quốc hội về việc sửa đổi, bổ sung Luật này.
Cơ sở pháp lý cho hoạt động BHTG tại Việt Nam cần hướng tới thông lệ quốc tế, nâng cao vị thế, vai trò của BHTG Việt Nam để tham gia sâu hơn, hiệu quả hơn vào quá trình cơ cấu lại hệ thống TCTD nhằm bảo vệ tốt hơn, kịp thời hơn quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền.
Luật BHTG cũng cần được sửa đổi, bổ sung theo hướng giải quyết khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện, đồng thời để Luật BHTG thống nhất với các luật khác có liên quan.
Bên cạnh đó, Luật BHTG cần quy định cụ thể việc BHTG Việt Nam phối hợp tham gia, hỗ trợ chức năng kiểm tra, giám sát của Ngân hàng Nhà nước đối với các QTDND; tích cực tham gia xử lý các QTDND yếu kém hoặc có dấu hiệu mất an toàn trong hoạt động; sử dụng nguồn tiền kết dư phí BHTG để xử lý các TCTD yếu kém… Việc luật hóa này sẽ đảm bảo hành lang pháp lý để BHTGVN phát huy vai trò đối với việc bảo vệ người gửi tiền, với hệ thống ngân hàng cũng như nền kinh tế nói chung.
BHTG Việt Nam cần không ngừng phát triển nguồn lực tài chính, nguồn nhân lực, nguồn lực hệ thống để song hành cùng sự phát triển của hệ thống ngân hàng.
Đồng thời, BHTG Việt Nam tham gia phối hợp với Ngân hàng Nhà nước trong việc nâng cao nhận thức công chúng, tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật về lĩnh vực ngân hàng, BHTG, qua đó xây dựng nền tảng cho một thị trường tài chính - ngân hàng minh bạch, hiệu quả, đảm bảo kỷ luật thị trường.
Từ đó, BHTG Việt Nam sẽ phát huy hơn nữa vai trò là công cụ hữu hiệu của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước nhằm bảo vệ hiệu quả người gửi tiền và giữ an toàn hệ thống tài chính - ngân hàng.
