Biển xanh, biển đỏ bản chất chỉ là cách quản lý tài sản công

Đề xuất gây tranh cãi

Tại hội nghị nói trên, ông Sơn phát biểu: “Bây giờ ra đường có xe biển trắng của người dân, rồi xe biển đỏ, xe biển xanh. Trong thực tế khi lưu thông trên đường, nhiều xe biển xanh vi phạm giao thông nhưng không bị xử phạt. Vừa qua có trường hợp người dân phát hiện xe biển xanh vi phạm đã rất bức xúc, yêu cầu cơ quan chức năng xử lý”.

Thiếu tướng Trần Sơn Hà (Cục trưởng Cảnh sát Giao thông, Bộ Công an, đơn vị quản lý việc cấp biển số xe) bày tỏ quan điểm đồng tình với kiến nghị trên. Theo ông Hà, ngoài xe quân đội có đặc thù, các xe còn lại cần quy định một màu biển.

Thiếu tướng Hà cũng khẳng định quan điểm của lực lượng chức năng là xử lý nghiêm các hành vi vi phạm giao thông, trong đó có cả xe công. Ông Hà nói sắp tới nếu sửa đổi, bổ sung Luật Giao thông đường bộ, các đơn vị chức năng sẽ xem xét đề xuất trên.

Bổ sung ý kiến, PGS TS Phạm Xuân Mai, chuyên gia giao thông (hiện công tác tại ĐH Bách khoa TP HCM) cho rằng: Tất cả phương tiện tham gia giao thông đều bình đẳng thì làm sao đó để phương tiện không bị phân biệt trên đường. Do đó, việc đồng nhất màu biển số là cần thiết, ngoại trừ một số xe ưu tiên.

Với những xe ưu tiên, ông Mai góp ý có thể có ký hiệu riêng hoặc lắp thêm vật dụng nào đó để dễ phân biệt, bảo vệ. Và việc này giao cho cơ quan CSGT. Còn lại tất cả các xe công vụ đều như xe tư nhân, tức có chung màu biển số. 

PGS Mai cũng chỉ ra tồn tại hiện nay là nhiều người đi xe công vụ nghĩ rằng đó là xe của Nhà nước, họ phải được ưu tiên vì đi làm công vụ. Nhưng thực tế không phải tất cả xe biển xanh đều đi làm công vụ.

Tài xế xe biển công có tâm lý “oai”?

Tiếp tục mổ xe ý kiến của PGS Xuân Mai về tâm lý ỷ lại xe công, PGS.TS Đậu Minh Long (Khoa tâm lý, Trường ĐHSP Huế) nhìn nhận lâu nay nhiều người vẫn bị ảnh hưởng “tâm lý Nhà nước”. Ví dụ nhiều người biết làm việc trong cơ quan nhà nước có mức lương thấp hơn doanh nghiệp tư nhân nhưng vẫn cố xin vào làm việc, thậm chí phải chạy chọt. Đây chính là thái độ ngại va chạm, thích ổn định, yên vị và chưa thực sự tự tin vào bản thân. Hoặc nhiều người hay lấy vị thế cơ quan nhà nước để tỏ sự “oai” với xã hội. Câu chuyện “biển xanh” là như vậy. 

PGS Long phân tích người tài xế khi điều khiển xe biển xanh, biển đỏ với xe biển trắng cũng có tâm lý khác nhau. Theo đó, thông thường những tài xế điều khiển phương tiện là tài sản nhà nước thường có tâm lý tự tin, “ít sợ” lực lượng chức năng hơn. Tuy nhiên khi tự tin thái quá, tài xế lái xe công sinh ra tâm lý ỷ lại, chủ quan và dễ có hành vi điều khiển phương tiện cẩu thả.

Ông Long dẫn chứng một số vụ xe biển xanh đi ngược chiều, vượt đèn đỏ, gây tai nạn rồi bỏ trốn bị báo chí, dư luận phản ảnh vừa qua: “Có thể tài xế lái xe công ỷ lại họ đang điều khiển phương tiện thuộc sở hữu cơ quan nhà nước, “cùng nhà” với lực lượng CSGT nên không sợ bị phạt. Hoặc có bị dừng xe xử lý thì họ cũng dễ dàng xin xỏ, nhờ người khác can thiệp”. Những tâm lý chủ quan như trên theo ông Long khi tham gia giao thông tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn. “Mà khi người ta tự thấy bản thân có những đặc quyền khi tham gia giao thông nữa thì rất nguy hiểm. Bởi vậy việc đồng nhất một loại màu biển số xe ô tô là cần thiết, trừ những trường hợp xe ưu tiên đã được quy định”, ông Long nói.

Bỏ hay không chưa phải gốc vấn đề

Xung quanh đề xuất trên, luồng ý kiến phản đối cũng mạnh mẽ không kém. Với vai trò là cơ quan tham mưu giúp Chính phủ đưa ra những chính sách quản lý giao thông, ông Uông Việt Dũng - Phó Chánh Văn phòng Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia nhấn mạnh việc quy định biển xanh, biển đỏ về bản chất chỉ là cách quản lý tài sản công. Còn nguyên tắc của Nhà nước pháp quyền XHCN cũng như pháp luật quy định đó là tất cả các phương tiện khi tham gia giao thông dù thuộc quyền sở hữu của Nhà nước hay tư nhân đều bình đẳng trước pháp luật, trừ những trường hợp xe ưu tiên được luật pháp quy định (xe cứu hỏa, xe cứu thương, xe hộ đê…).

Theo ông Dũng, việc dư luận lên án xe biển xanh, biển đỏ vi phạm không bị xử lý hoặc xử lý nhẹ, thuộc về phạm trù văn hóa ứng xử giao thông. Góp ý về mặt chính sách, ông Dũng nhấn mạnh cần tuân thủ nguyên tắc bình đẳng trước pháp luật. Còn việc xóa biển xanh, biển đỏ, cần hiểu rằng chỉ là thay đổi phương thức quản lý tài sản công. 

Đồng tình với quan điểm trên, Luật sư (LS) Trịnh Văn Toàn, Trưởng Văn phòng LS ATK (Đoàn LS Hà Nội) phân tích việc quy định biển số màu xanh, màu đỏ hay màu trắng chỉ là hình thức quản lý về mặt hành chính. Còn trước pháp luật thì xe biển số màu gì đi nữa khi tham gia giao thông trên đường đều bình đẳng.

“Mặt khác, biển số màu xanh, màu đỏ để phân biệt đó là tài sản công. Mà tài sản công thì người dân có quyền giám sát. Bởi vậy, để biển số xe công màu xanh, màu đỏ cũng là cần thiết để mọi người dễ phân biệt. Ví dụ điển hình là nhiều vụ việc sử dụng xe công đi việc riêng, đi đình chùa bị báo chí, người dân phản ánh”, LS Toàn nói.

LS Toàn nhấn mạnh pháp luật không có quy định phân biệt giữa xe của cơ quan nhà nước với tư nhân khi tham gia giao thông. Còn sự phân biệt lâu nay là do một số người tự phân biệt, tự cho mình đặc quyền. Và điều này có cả lỗi của lực lượng xử lý đã bỏ qua những trường hợp xe biển xanh, biển đỏ vi phạm luật, từ đó dẫn đến tiền lệ không tốt.

LS Toàn nói: “Việc bỏ biển xanh hay biển đỏ không quan trọng. Đây không phải bản chất vấn đề nhằm tạo công bằng xã hội đối với phương tiện giao thông. Nếu muốn công bằng thì có thể xử phạt nghiêm tất cả các phương tiện vi phạm pháp luật như nhau, tuyệt đối không bỏ qua dễ dàng với xe biển xanh, biển đỏ vi phạm. Thậm chí nếu cần, luật pháp cần có thêm quy định xử lý những cán bộ đã bỏ qua lỗi của xe biển xanh, biển đỏ. Ngày nay chúng ta đã đưa vào ứng dụng nhiều thiết bị ghi hình tự động, đây có thể là phương tiện giám sát giao thông cũng như việc xử lý phương tiện vi phạm hiệu quả. Ngoài ra các cơ quan chức năng nên kêu gọi người dân tham gia giám sát, phản ánh tiêu cực”.