Bộ Công thương kiến nghị Thủ tưởng về phương án dừng cơ chế điều hành xuất khẩu gạo quy định tại văn bản số 2827/VPCP-KTTH ngày 10/4/2020 của Văn phòng Chính phủ kể từ ngày 1/5/2020 và cho phép hoạt động xuất khẩu gạo được trở lại bình thường.
Theo Bộ Công thương, đến cuối tháng 4/2020, công tác phòng chống dịch Covid-19 của Việt Nam đã đạt được kết quả tích cực, dịch bệnh về cơ bản được khống chế dù nguy cơ lây nhiễm vẫn còn. Theo thông báo cập nhật của Bộ Y tế, cho đến sáng ngày 26/4, Việt Nam đã bước sang ngày thứ 10 liên tiếp không ghi nhận ca mắc mới Covid-19 nào trong nước; đã có 225/270 ca mắc được chữa khỏi, chỉ còn 45 ca đang được điều trị, trong đó 16 ca đã cho kết quả xét nghiệm âm tính 1-2 lần.
Chỉ thị số 16/CT-TTg ngày 31/3/2020 của Thủ tướng Chính phủ về giãn cách xã hội đã được nới lỏng, tất cả các tỉnh/thành phố đều đã được hạ thấp nhóm nguy cơ (trừ hai huyện Mê Linh và Thường Tín thuộc thành phố Hà Nội, huyện Đồng Văn thuộc tỉnh Hà Giang, huyện Yên Phong thuộc tỉnh Bắc Ninh).
Cả nước đã chuyển sang một giai đoạn mới, vừa thực hiện giãn cách xã hội nhưng cũng vừa tạo điều kiện cho lưu thông hàng hóa, phát triển sản xuất kinh doanh và sẵn sàng thích nghi trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 được kiểm soát tốt.
Về nguồn cung thóc gạo, theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại buổi làm việc ngày 22 tháng 4 năm 2020, vụ Đông Xuân năm 2020 vùng ĐBSCL tính đến nay đã chính thức đạt được sản lượng thóc gạo như dự báo. Lượng gạo hàng hóa có thể xuất khẩu là khoảng 3,2 triệu tấn (tính cả lượng gạo “gối đầu” từ năm trước chuyển qua). Vụ Hè Thu sản lượng ước đạt 11,0 triệu tấn thóc, trong đó vùng ĐBSCL ước đạt 8,7 triệu tấn (đến nay đã xuống giống được 0,75 triệu ha). Dự kiến lượng gạo hàng hóa của vụ Hè Thu có thể xuất khẩu là khoảng 2,3 - 2,4 triệu tấn.
Vì vậy, Bộ Công Thương và các Bộ, ngành thống nhất kiến nghị Thủ tướng Chính phủ:
Kể từ ngày 01/5/2020, dừng cơ chế điều hành xuất khẩu gạo quy định tại văn bản số 2827/VPCP-KTTH ngày 10 tháng 4 năm 2020 của Văn phòng Chính phủ. Cho phép hoạt động xuất khẩu gạo được trở lại bình thường, tiếp tục thực hiện theo quy định tại Nghị định số 107/2018/NĐ-CP ngày 15/ 8/2018 của Chính phủ về kinh doanh xuất khẩu gạo.
Tuy nhiên, Bộ Công thương cho rằng cần có một số biện pháp hỗ trợ như chỉ xuất khẩu gạo qua cửa khẩu quốc tế. Tăng cường kiểm tra, giám sát chặt chẽ để phòng ngừa xử lý hành vi buôn lậu gạo qua biên giới.
Các thương nhân phải nghiêm túc tuân thủ quy định về việc thường xuyên dự trữ lưu thông tối thiểu tương đương 5% số lượng gạo mà thương nhân đã xuất khẩu trong 6 tháng trước đó và cam kết sẽ cung cấp ngay ra thị trường trong nước nếu được Chính phủ yêu cầu.
Trường hợp thương nhân không thực hiện việc duy trì mức dự trữ lưu thông theo quy định, hoặc không thực hiện cam kết theo thỏa thuận đã ký, hoặc khai báo không trung thực, đã được nhắc nhở nhưng không khắc phục, cho phép Bộ Công Thương thu hồi Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo đã cấp cho thương nhân đó./.
