Bệnh nhân là cô gái 24 tuổi, quê ở Quảng Yên, Quảng Xương, Thanh Hóa. Một năm trở lại đây, chân phải của bệnh nhân thỉnh thoảng bị đau dọc theo thân xương đùi, đau tăng lên vào buổi tối hay khi vận động nặng. Nhìn bề ngoài chân phải của bệnh nhân không bị sưng đau hay biến dạng, tầm vận động của gối hoàn toàn bình thường. Mặc dù đã đi khám ở một số cơ sở y tế đa khoa nhưng không phát hiện ra bệnh.
Do công việc của sinh viên năm cuối bận rộn nên bệnh nhân không đi khám ở các chuyên khoa sâu về cơ xương khớp. Đến khi tình cờ về quê, cô đến BV tỉnh chụp X-quang xương đùi, được phát hiện có hình ảnh bất thường ở đầu dưới xương đùi, nên đã được chuyển lên BV tuyến cao hơn để được chẩn đoán và điều trị tiếp.
Xương đùi là xương dài nhất và nặng nhất của cơ thể, chịu trọng lực của toàn bộ khi cơ thể đi lại và vận động. Mặt khác, xương đùi trực tiếp tham gia vào cấu tạo của khớp háng và khớp gối - hai khớp lớn và cũng phức tạp nhất cơ thể, khi xương đùi có vấn đề không thể bảo tồn được (như bị ung thư) thì thay toàn bộ xương đùi là điều tưởng như “không tưởng”.
Osteosarcoma - Ung thư xương có mức độ ác tính cao là kết quả bệnh nhân nhận được sau khi làm chẩn đoán giải phẫu bệnh tại BV K. Nghiêm trọng hơn khi ung thư xương đã lan toàn bộ xương đùi, mặc dù cô đã phát hiện tương đối sớm.
Khác với các ca ung thư khác là chỉ ung thư ở một phần của xương, trường hợp này cả phần dưới và phần trên xương đùi đều được xác định là có dấu hiệu của hình ảnh ung thư xương, nên việc điều trị và phác đồ điều trị là hoàn toàn khác so với các ca đã thay khớp được thực hiện trước đó.
Bệnh nhân được hội chẩn bởi hội đồng chuyên môn của BV K Tân Triều và nhóm bác sĩ chuyên gia về xương khớp của BV Đa khoa Xanh Pôn, Hà Nội. Sau khi xem xét hồ sơ bệnh án và các xét nghiệm, các bác sĩ nhận định, đây là một ca đại phẫu không dễ dàng và đã đưa ra phương án cắt toàn bộ khối xương đùi bị ung thư, thay thế bằng xương đùi kim loại cho bệnh nhân.
Việc này phải phối hợp với khoa điều trị hóa chất để điều trị hóa chất cho khối u nhỏ lại, sau đó Khoa Phẫu thuật xương khớp BV K phối hợp PGS.TS Trần Trung Dũng, PGĐ BV Đa khoa Xanh Pôn trực tiếp thực hiện.
Ca đại phẫu thuật này có hai thì: thì đầu là cắt u diện rộng và đặt cement xương giữ khoảng. Hóa chất thêm 6 đợt theo phác đồ điều trị ung thư xương. Thì hai là tiến hành thay toàn bộ xương đùi. Sau khi vào viện 3 tháng, ngày 17/10/2019, cuộc phẫu thuật thì đầu đã được diễn ra để cắt 1/2 dưới xương đùi, nơi khối u phát triển nhất, đặt cement xương giữ không gian cho xương đùi nhân tạo phẫu thuật thì hai sẽ diễn ra sau đó 4 tháng.
Ngày 2/3/2020, PGS Trần Trung Dũng cùng với ekip BV K Tân Triều, BV Đại học Y Hà Nội và BV Xanh Pôn thực hiện thành công thì thứ hai của ca phẫu thuật: Thay toàn bộ xương đùi bên phải cho bệnh nhân.
Chia sẻ về những khó khăn trong tiến trình phẫu thuật, PGS Dũng cho biết, đây là một ca phẫu thuật lớn và khó. Việc điều trị thành công cho bệnh nhân này không phải là thành công của bất kỳ một cá nhân nào, mà là thành công của cả một tập thể, từ khâu chẩn đoán, điều trị hóa chất và xạ trị, gây mê hồi sức, phẫu thuật và chăm sóc hậu phẫu sau phẫu thuật.
3 ngày sau mổ, vết thương của bệnh nhân khô, không chảy dịch, còn đau ít vết mổ; vì lượng máu mất trong phẫu thuật không nhiều nên sức khỏe bình phục rất tốt, ngồi dậy và nói chuyện với mọi người khá thoải mái.
Phẫu thuật thay toàn bộ xương đùi được thực hiện lần đầu tiên là phẫu thuật viên Buchman vào năm 1965 và đây được coi là ca phẫu thuật thay toàn bộ xương đùi đầu tiên trên thế giới. Ưu điểm lớn nhất của phẫu thuật này là loại bỏ được xương đùi bị bệnh của bệnh nhân mà vẫn bảo tồn được chi thể và vận động phục hồi chức năng được sớm.
Tuy nhiên, trong hơn 50 năm phát triển, bệnh nhân được chỉ định phẫu thuật này rất hạn chế (chủ yếu là bệnh nhân bị ung thư xương và còn đáp ứng với hóa chất và xạ trị), sự thiết kế cho dụng cụ xương đùi nhân tạo phù hợp với kích thước của bệnh nhân chưa nhiều, sự khó khăn trong gây mê hồi sức và tập phục hồi chức năng sau mổ dẫn đến phẫu thuật này chưa được áp dụng ở nhiều nơi và có rất ít công trình nghiên cứu về kết quả điều trị của phương pháp này.